Review: Bull of Heaven

Geplaatst op 28 februari, 2015 door Alder
Bull fo Heaven Cover

Bull of Heaven, Cover

 

Bull of Heaven: The Mythic Life of Eddie Buczynski and the Rise of the New York Pagan

Michael Lloyd

Asphodel Press, 2012. 724 pages.

ISBN 9781938197048. 

€ 37,78 (around 30€ on Amazon)

 

 

 

I think it was about a year ago when an acquaintance of mine recommended this book to me. At first, I didn’t pay too much attention to it, mainly because I already had a handsome pile of books pending to read and the topic (being a biography) didn’t really call my attention.

However, a few months ago I came across this book once again and since then, I’ve been hooked.

Bull of Heaven is a consistent, massive book, not as much physically as content wise. We could divide its content into three main different layers:

  1. The life of Eddie Buczynski (the sub-title of the book), founder of the Traditionalist Gwyddoniaid, the New York WICA Tradition and the Minoan Tradition.
  2. The development of the Pagan community in the New York area during the 70’s and 80’s.
  3. The general social changes related to the LGBTQAI+ community in the United States during the same time frame.

The first layer is a very interesting one. Eddie Buczynski was, in many aspects, a pioneer. Like many others before him, he challenged the status quo of his time in order to bring forth what he considered to be ‘right’. The people interviewed by the author often describe Eddie as a Seeker, but in the process of seeking he pushed the boundaries of a very young community.

Eddie Buczynski

Eddie Buczynski (source: Wikipedia)

Throughout the book we get to know more about this fascinating man, who initially sought to become a Jesuit priest but ended up becoming part of the New England Covens of Traditionalist Witches (NECTW) and the Gardnerian Tradition of Witchcraft, and founder of the above mentioned traditions – see pt 1. 

But we also get to know more about his dreams, his loves and affairs, his connection with the well-known Warlock Shop (Magickal Childe), and through that centre, the broader pagan community.

It’s here when the second layer comes up. Both Herman Slater and the Warlock Shop were actively involved in the pagan community at that time and whose main exchange was to be found in magazines like Green Egg, Earth Religions News, Gnostica and others (quite different from our forums, Yahoo lists and FB groups nowadays, huh?).

Through the thread that connects Eddie with Herman Slater and the Warlock Shop, Lloyd describes some of the most controversial episodes of the Craft community in those decades, like the Frost’s, or the split between the Bucklands and the subsequent consequences.

Even though it’s mainly focused in the New York area, we get to know a bit more about the Craft and pagan elders, like the recently deceased Margot Adler, Tim and Morning Glory Zell, Leo Martello and many others.

In it’s final layer, we get a ‘taste’ of the situation in New York regarding a variety of topics, including the advent of the first pagan and Craft groups in the early 70’s, the impact of this in the media, etc. There is an emphasis on the development of the LGBTQAI+ movement at that time, both from a pagan point of view, as well as a more general/social one: the first riots, Stonewall, the fatal arrival of HIV…

In occasions, the last layer may become very tedious, especially if you want to know what happens next in Eddie’s life and you are suddenly faced with several pages of names of bands, groups, politicians and dates slightly related with pagan/occult/magical/satanic/whatever-hocus-pocus flavour. However, I can understand how this may be very useful for other readers, particularly scholars.

Now, I should mention that, while I was reading the book, I received a couple of bad reviews about it, which made me consider whether I should continue reading it or not. It’s true that, in many parts, the comments in the book seemed a little biased, either by personal experience or the geographical context.

When discussing Gardnerian Craft, for example, he makes several statements, which may have been applicable to those covens in that area (and at that time) but which are completely alien to the European savoir-faire. When he talks about the autonomy of covens and their leaders, he says that ‘A high priest would always be answerable to his initiator’. However today it is generally accepted that a second (or third) degree initiate who has hived-off is completely and absolutely autonomous.

Other aspects like reculing (similar to the concept of banishment), Witch Queens (as a rank in a hierarchy), and the like, are as alien as the one mentioned above.

The most unsettling one is probably the big emphasis on John Score’s views about gay people and the Craft.

‘Buckland went out of his way to support the right of gays and lesbians to practice Gardnerian Witchcraft, a concept still considered radical at the time, especially in light of the pushback (repercussion)  coming from Great Britain in the form of John Score and his supporters’

There have always been and will always be people who consider that the Craft is not for gay people, but this is (and always has been) far from a mainstream view amongst Gardnerian initiates in Europe. The statement of the personage of Jana in the book (although clearly a bogus) seems to be more in tune with the British view on that matter.

Nevertheless, this seems to be more a problem of cultural context than an intentional, misleading comment.

As I flipped through the pages and got to the last part of the book, a feeling of sadness came over me. The whole scenario of gay people not being accepted in some Gardnerian groups, the arguments being used to support that the general attitude when the topic was discussed was way too familiar.

It seems that we are doomed to repeat history and while the presence of gay people in a Gardnerian Circle is a no-brainer nowadays, the topic of the validity of same-sex initiation remains hidden on the back of the ‘storehouse of taboos’. Thanks to publications like Yvonne Aburrow’s ‘All Acts of Love and Pleasure: Inclusive Wicca’ and initiatives like the ‘Inclusive Wicca Discussion Group’ on Facebook, as well as the active campaigning and work of many initiates around the world, the discussion is being brought to the table once again.

It is sad to think that Eddie might have found what he was looking for in many of today’s Gardnerian covens with an inclusive attitude towards their members and practices.

The green issue of Earth Religion News featuring the New York Coven of Witches (The Wica). June 1974.

The green issue of Earth Religion News featuring the New York Coven of Witches (The Wica). June 1974. (source: Bull of Heaven)

Nevertheless, had he encountered such a group, he may have never developed the traditions that he brought to the world and the Minoan Brotherhood wouldn’t have flourished like it did (having now presence in several European countries like France, Germany, Italy and Ireland). He may have never embarked on his archaeological studies or finish his amazing MA either.

I dare to say that Bull of Heaven is a must-have book in the library of any modern witch interested in history and especially LGBTQAI+ ones! In a sense, it resembles other books like Drawing Down the Moon (Margot Adler)  or Her Hidden Children (Chas Clifton) although Bull of Heaven has a greater focus on Eddie Buczynski’s life.  

However, the topics discussed throughout the book are and still will be relevant for gay witches in the coming years!

Quoting another Craft pioneer who advocated for the rights of gay witches, Doreen Valiente (or even Crowley’s Law of Liberty, if you want!):

‘Keep pure your highest ideals; strive always towards them’

Geplaatst in Boeken, English articles | Getagged , , , | Reacties uitgeschakeld voor Review: Bull of Heaven

Recensie: Zwarte Sinterklazen

Geplaatst op 29 november, 2014 door Jana

Zwarte Sinterklazen. Over Pieten en ander heidens volk
Arnold-Jan Scheer
Papieren Tijger, 2014. 192 p. ISBN 978-90-6728-304-5. € 18,00

Voorkant van Zwarte Sinterklazen

Wat dit boek níet is: een wetenschappelijke studie naar de oorsprong van Sinterklaas en Zwarte Piet. Arnold-Jan Scheer doet zich ook niet voor als wetenschapper. Hij was reporter bij Nieuwe Revu, en maakte tv-programma’s als Showroom en Paradijsvogels. En als leek al heel lang op zoek naar de wortels van het fenomeen Sinterklaas. Sinds enkele decennia maakt hij reizen naar uithoeken van Europa en daarbuiten waar hij vergelijkbare verschijnselen aantreft. Daar doet hij verslag van, al in 1984 in een artikel in de Haagse Post, en in zijn eerdere boek Wild Geraas (eerder besproken in Wiccan Rede Online). Dat boek beschreef een voor een de reizen die hij maakte naar de Alpen, Tirol, de Waddeneilanden in Nederland en Duitsland, oud Uppsala, Zuid-Wales, enz. Ook beschreef hij er oude prenten in en teksten uit boeken over folklore die aansluiten op wat hij in die geïsoleerde gebieden waarneemt. En hij beschrijft hoe hij een idee krijgt van de oorsprong van de Sinterklaasgebruiken. Initiatieriten, een vruchtbaarheidscultus, de Wilde Jacht.

‘Zwarte Sinterklazen’ verhaalt opnieuw van de reizen die Scheer en zijn cameraman maakten, maar nu afgewisseld met hoofdstukken over de discussie die vooral vanaf najaar 2013 oplaaide over de figuur van Zwarte Piet. Daarbij wordt er meestal van uitgegaan dat Zwarte Piet pas sinds 1850 bestaat, toen het kinderboek Sint Nicolaas en zijn Knecht uitkwam, van Jan Schenkman. Arnold-Jan Scheer beschrijft zijn eigen rol in de discussie, of hoe hij na een oorspronkelijke uitnodiging ineens toch niet welkom was om iets te vertellen of zijn camera neer te zetten. Er is weinig interesse voor het verhaal dat mensen in onze omgeving al heel lang, van lang voordat ze donkere Afrikanen hadden gezien, hun gezichten zwart maakten met roet vanwege rituelen die niets met ras of racisme te maken hadden. En dat is precies het verhaal dat Scheer te vertellen heeft. “Dit roet kwam niet op hun gezicht terecht door langs een schoorsteenkanaal af te dalen, zoals de legende rond Zwarte Piet dat wil. Dat verdichtsel ontstond in later tijd. De oude boerderijen hadden geen schoorsteen, er was slechts een vuur in het midden van de woonruimte waar de bewoners samen met het vee sliepen. De rook ontsnapte door een gat in het dak. … Roet en as symboliseerden vergankelijkheid, de dood. Door zich met roet in te smeren, verbond men zich met de wereld van de voorouders.”
“Onze Sinterklaasfeesten zijn een overblijfsel van oude rituelen; restgebruiken van een voorchristelijke Indo-Europese cultuur die niets met racisme te maken heeft.
De vraag die ik mij stelt luidt: wanneer en waar deed de roomse Sint Nicolaas zijn intrede en hoe raakten de roetvermommingen met hem verbonden? Wanneer en waarom werden de als dier vermomde, uit de prehistorie afkomstige figuren die door zwartgeschminkte jongemannen werden vertolkt, de helper van de Sint?”

Een klip en klaar antwoord op die vraag is er niet, al treft Scheer wel op heel veel plaatsen een combinatie aan van zwarte figuren (Schmutzli, Ruprecht, Perchten) met Sinterklaas, Nicolaus, Samichlaus. Soms zijn het dierfiguren (Klaubaufs) die de ‘heilige’ vergezellen, soms een combinatie van zwart met dierenhuiden, horens, geweien, zoals bij de figuur Krampus. Deze figuren tonen zich vaak op 5 of 6 december, of rond de zonnewende en soms op een ander moment in de winter, variërend van Sint Maarten (11 november, in Tirol) tot Sint Antonius (16 januari, Majorca). [Dat is Antonius van Egypte, niet Antonius van Padua, J.] Wat Scheer doet is de vraag stellen en wat hij waarneemt beschrijven. Hij doet verslag van wat mensen in die afgelegen gebieden zelf vertellen over de Wilde Jacht, over de oorsprong van het roet en de dierenfiguren en hoe oud de gebruiken zijn. Hij speculeert ook wel over een verband met sjamanisme, en of er misschien een Indo-Europese oertraditie bestond. Ook suggereert hij gemeenschappelijke wortels tussen religieuze riten en initiatieriten waarbij mensen over de hele wereld hun gezicht verven. Witte mensen verven hun gezicht of hele lichaam zwart met roet, en zwarte mensen verven zichzelf wit met witte klei. En hij ziet Zwarte Piet als een vorm van de ’trickster’, de schelm, de pias, de nar. Net als de Perzische figuur Haji Firoez die als cultureel erfgoed op de Unescolijst is geplaatst. Hij is de in het rood geklede bewaker van het vuur. De andere figuur die een rol speelt bij het Iraanse/Perzische nieuwjaarsfeest is Amoo Norooz, een grijsaard met een baard die cadeautjes brengt. Dat verhaal stond nog niet in het vorige boek.

Dat Sinterklaas vanouds zwarte helpers heeft, en dat die zich al eeuwen met roet zwart maken, dat blijkt wel uit alle verschijnselen die Scheer in kaart brengt. En die mij zeer fascineren. Of is het Sinterklaas die de zwarte figuren helpt of aanvult? Dat lijkt niet overal op dezelfde manier te zijn ingevuld. Op kleine schaal is er nu wel belangstelling voor Krampus in Nederland. Maar in de maatschappelijke discussie over Zwarte Piet mis ik de verwijzing naar de oeroude herkomst van de zwarte figuur.

Het zou mooi zijn als wetenschappers zich zouden buigen over de vragen die Scheer stelt. “Maar er zit een gat in de informatie die ik erover vinden kan. … Kan dat te maken hebben met de Germaanse herkomst van Sinterklaas?” Scheer maakt aannemelijk dat dat een rol speelt. Maar ook in teksten van het Meertens Instituut is sprake van zwarte figuren die op Sinterklaasavond langs de weg lopen, in 1791 (citaat van Van Hamelsveld door Van Helsloot) en 1850 en 1871. Scheer haalt een onderzoek van Pauline Lamain-Hanke aan die minstens drie onafhankelijke beschrijvingen vond van voor 1850. Scheer geeft wel noten onderaan de pagina, maar wie meer wil weten moet zelf op zoek naar de genoemde boeken en artikelen. Wild Geraas bevatte achterin een uitgebreide bronnenlijst, hoewel niet op een handige alfabetische of chronologische volgorde. Een literatuurlijst en register waren handig geweest in Zwarte Sinterklazen. Maar dat zou misschien teveel het idee geven dat Scheer een wetenschappelijke studie heeft verricht. Scheer heeft zijn nieuwsgierigheid naar het fenomeen van Sinterklaas en Zwarte Piet geboekstaafd en verslag gedaan van zijn zoektocht, zijn bevindingen en zijn ideeën. Met foto’s die je nergens anders vindt, en met links naar zijn documentaires in het Engels en Nederlands. Van een reporter mag je precies dat verwachten.

Geplaatst in Boeken | 1 reactie

We zijn nog altijd ’the dweller on the threshold’

Geplaatst op 1 november, 2014 door Jana

We zijn nog altijd ‘The dweller on the threshold’
Een gesprek met Jetske en Maurice

Silver Circle viert een jubileum: 35 jaar Silver Circle. Uw redacteur bezoekt een aantal mensen die een groot deel van die periode hebben meegemaakt. Om te beginnen een bekend koppel Alexandrians uit Alkmaar. Jetske is in 1987 begonnen met wicca. Van Maurice verscheen 20 jaar geleden het boek ‘Heksen bestaan!’. Dat was onder de naam Melkor.

Foto van Jetske en Maurice

Jetske en Maurice

Jetske: Melkor en Nimue waren een ‘nom de plume’ voor het boek, dat nu achterhaald is. Er staan dingen in waar ik absoluut niet meer achter sta.
Maurice: Een heleboel is nog wel relevant. Mensen die nu zoeken, krijgen nog steeds informatie uit dat boek. Het is wel gedateerd, maar dat is logisch na twintig jaar.

Jana: Jetske, jij zegt op fora en op Facebook wel eens dat wicca geen religie is. Is het dat inderdaad niet? Wat is het dan wel?

Jetske: Wicca heeft religieuze aspecten in zich. Vandaar dat er gesproken wordt over priesterschap, of brotherhood, wat het eigenlijk was. Eigenlijk is het woord priester afkomstig uit de oude grimoire-traditie. Sinds Doreen Valiente wordt het als een religie gekenmerkt, ook vanuit de Verenigde Staten. Ik ben niet tegen religie an sich, maar wel tegen georganiseerde religie. Helaas zie ik die tendens ook meer en meer in de traditionele wicca. Maar van origine is wicca afkomstig van een branche van de Golden Dawn. Je moet het woord priester of priesteres zien op een gnostische of esoterische manier.

Neopaganisme heeft wicca geadopteerd als religie, zoekend als het was naar een nieuwe religie. Het religieuze aspect is wel belangrijk, maar niet als een religie. Wij, in de wicca, wilden juist buiten de religies staan. Wicca heeft een andere context. Het heeft veel meer te maken met de wereld van de magie, dat zie ik niet in een verering van de Moedergodin, wat wel erg mooi was. God en Godin zijn in feite één. Het gaat niet om het vereren, maar het gaat om…

Maurice: … archetypen. Zo hebben we ze altijd gebruikt. We konden wisselen van god en godin. We konden Romeins of Grieks of Egyptisch werken. Je kunt andere tradities gebruiken. Is het dan nog wel dezelfde religie of handelswijze die je dan toepast? Voor ons werd het steeds meer een handelswijze. De archetypen en de namen van de goden die je toepast, die gebruik je in je ritueel maar dat wil nog niet zeggen dat ze daar de hoofdmoot van vormen. In de cirkel zijn godin en god een onderdeel, niet waar het in feite om draait. Alexandrians zijn daar specifiek in. Het Book of Shadows van de Alexandrians is heel erg gebaseerd op de Kabbalah.

Jetske: Als je de cirkel opent met water en zout, en dat is ook zo bij de Gardnerians, dat is heel kabbalistisch. Het begint bij Malkuth, Yesod, en je maakt gebruik van de vier elementen. In de loop der jaren is die kennis verwaterd. De inwijdingen hebben een esoterische achtergrond, die zijn heel kabbalistisch. Dat wordt niet verteld aan de neofieten of eerstegraads. We laten ze eerst leuk spelen en daar komen ze op gegeven moment vanzelf achter. Ik laat liever in het midden of het een religie is. Tweedegraads en derdegraads zitten op een ander level. Je komt steeds verder in de filosofie van de wicca en dan kom je achter bepaalde dingen die relevant zijn voor die graden.
[Lachend:] Eerstegraads moeten rondom de cauldron dansen met een bloemenkransje op. Het is belangrijk dat je met de natuur in contact komt. Dat hebben wij ook gehad in het begin. Wij werden door grotten in de Ardennen gejaagd door Elsy. We moesten bomen voelen en met stenen zingen en dat soort dingen.

Maurice: Het heeft ook te maken met de positie die je in de groep inneemt. Ben je eerstegraads, dan is de devotie heel erg belangrijk. Hoe verder je komt, hoe meer je je ook met organisatorische dingen bezig houdt.

Jetske: Dan ga je achter de coulissen kijken.
Maurice: Dan verandert ook je kijk op dingen, dat is weer een aparte leerschool.
Jetske: Butler heeft dat beschreven als ’the dweller on the treshhold’. Je stond op de drempel en je zag iets, maar kon er niet bij. Dat geldt zeker voor beginners, maar voor ons ook. We staan nog steeds op de threshold.
En wat je van mij leest, ach. Ik plaag graag.

Jana: Is dat een kenmerk van de echte heks?

Jetske: Ja. Ik zeg vaak: ‘Witches are legpullers’. Die zeggen de ene keer dit en de andere keer wat anders. Daardoor trigger je de mensen. Ze moeten niet voetstoots aannemen wat jij zegt. Het gaat er om dat je zelf leert denken, dat mensen hun eigen kennis gaan exploreren. Dan vraag je: ‘Wat denk jíj?’ Dat vind ik het belangrijkste.

Maurice: Je moet humor hebben, kunnen relativeren, zelfspot hanteren.
Jetske: Je moet kritiek aankunnen. Je hebt de huid van een olifant en het geheugen van een olifant. Je moet niet ego-gekwetst worden.
Maurice: We mogen ego-gekwetst worden, maar we hebben magie. Dus het hoeft niet lang te duren. Dat is weer een voordeel.

Jana: Waarom noemen we ons heks?

Jetske: Dat doe ik niet meer. Ik noem mezelf wicca-witch.
Maurice: Dat deed ik omdat ik dat zo geleerd heb. Toen ik bij Elsy in de groep kwam, noemde zij zich heks.

Jetske: Dat moet je zien als een geuzennaam. Eigenlijk is het een scheldnaam, maar als je die voor jezelf gebruikt, maak je een geste naar al die vrouwen en mannen die als heks zijn bestempeld en daardoor veroordeeld zijn en vaak om het leven zijn gebracht. Een hommage. Mensen die zichzelf heks noemen, dat is een tegenstelling, hoe heet dat, een contradictio in terminis. Wicca heeft te maken met discipline, met zelfbeheersing. Je houdt je aan regels. Een echte heks maakt haar eigen wetten. We hebben ze wel ontmoet, dat waren mensen met veel potentie. Van die wilde wijven, overal in de contramine. Ze wilden sturing hebben, maar pasten niet in de groep. Die mensen kúnnen ook dingen. Die kunnen mensen genezen, mentaal een heel andere kant op sturen. Maar die kunnen de discipline niet aan, die vervallen soms in complete hysterie, zijn unpredictable.

Jana: Je noemt jezelf wel wicca? ‘Witches‘ is een ander begrip dan heksen?

Jetske: ‘Witches’ heeft meer te maken met ‘wise‘, wat in de titel besloten ligt.
Maurice: De wicca is meer de kamergeleerde en de witch is de hand- en spanwerker, die doet veel meer in het praktische vlak. Een heks hoeft zich sowieso niet te houden aan wicca-wetten maar kan er God noch gebod op nahouden.

Jetske: Vaak gooien ze dingen door elkaar. Voor hun werkt dat, maar in wicca niet. Meestal zijn ze ook christelijk. We hebben heksen meegemaakt op Bali en die zijn gewoon hindoe of Javaans. Ze doen dingen op het animistische vlak, tegen de demonische kant aan. Ze vervallen in heel rare dingen, waar een normaal, weldenkend mens zich niet aan waagt. Ze doen aan dierenoffers, bloedoffers.

Jana: Er zijn magische tradities op de wereld waar dat heel gebruikelijk is.

Jetske: Ja, maar de Europese mens, de Pagan Witch wil daar absoluut niet aan. Sowieso willen ze geen dieren eten. Als je die vertelt wat heksen doen, krijg je een tegenreactie: ‘Dat is niet zo, dat doen wij niet’. In de wicca is alles heel gedisciplineerd, gekaderd.

Ik doe dat soort dingen soms wel, als bijvoorbeeld iemand heel lang lastig wordt gevallen. Ik breng dan mijn heks-zijn naar voren, maar dat is niet helemaal Europees. Het zit in mijn bloed, maar dat is helemaal tegen de Europese leefregels. ’t Appelleert aan je oer-zijn. Maar als elder in wicca moet je je aan regels houden.

Maurice: Je moet er geschikt voor zijn.

Jana: Voor mij hoort het er wel bij dat je, in geval van nood, als heks dingen kunt stopzetten, binden. Maar je moet wel de consequenties aanvaarden.
Jetske: Er zijn altijd consequenties.

Jana: Wat leren jullie aan je leerlingen?

Maurice: Kijk eens naar hoe hekserij vroeger was. Er waren een x-aantal taken die hoorden bij het takenpakket van de heks: raadsman of -vrouw zijn, genezen, helen. Nu heb je professionele vroedvrouwen, homeopatische geneeskunde en zo. Het is allemaal goed geregeld. Er zijn nog maar een paar hiaten. De psychiatrie en psychologie zijn in verkeerde handen. Dat moet in veel gevallen op heel andere manieren worden aangepakt. Exorcisme is ook zo’n hiaat. Op die hiaten kan gestudeerd worden.

Als mensen bij ons in de wicca komen, hebben ze behoefte aan devotie, aan verering. En aan het opdoen van kennis, aan het achter de sluier kijken. Voordat je verantwoordelijkheid op je neemt, moet je ballast opdoen, kennis krijgen. Bij de een gaat dat sneller dan bij de ander. De aanvangstijd, voor de inwijding, werd steeds langer, wel langer dan vier jaar. Toen zijn we begonnen met de neofieten-inwijding.

Als je eerstegraads bent, dan draait het om het trekken van de cirkel en het wijden ervan, het voorbereiden van de esbat. Alles dat je doet om een magische werkplek te creëren. En om het doen van de acht sabbats. Je doet dat minstens twee jaar lang voordat je in het jaarritme komt. We hebben thema’s gedaan: een jaar Grieks, een jaar Egyptisch. Als we dan switchten na een jaar, kon iedereen zo overstappen. Ze wisten dan dat daar dezelfde flow in zat. Als je de opbouw goed kent en energie kunt halen uit die golf, en uit de maan en de bossen, dan kun je magisch werk doen. Eigenlijk is dat het hele verhaal. Plus nog een of twee punten van kennis.

Jetske: Ik kijk naar talent, daar selecteer ik op. Ik wil in mensen herkennen dat ze een talent hebben, bijvoorbeeld mensen begeleiden bij problemen, of orakelen. Ik zie dat in mensen en daar ga ik op door. Ik hoef geen intellectuelen al is dat wel leuk, maar als ik een talent ontdek, voeg ik dat toe. Met de energie die die talenten toevoegen, kunnen we een cone of power opbouwen.
Ik kan zien wat zich op den duur bij mensen gaat ontwikkelen. Orakelen, met kruiden omgaan, dat soort mensen zoek ik. Ik heb geen behoefte aan mensen die alleen uit nieuwsgierigheid naar me toe komen en graag heks willen worden. Ik wil voortvloeiende energie hebben. Als ze geen potentie hebben, moeten ze maar naar een ander clubje. We hebben de ervaring opgedaan dat als mensen dat niet hebben, dat het dan gaat stagneren.

Maurice: We hebben geen honderden mensen over de vloer gehad, maar wel een behoorlijke hoeveelheid. En zeker 90 procent van degenen die bij ons zijn ingewijd, is nog bezig met wicca.

Jana: Wat was de invloed van het boek?

Maurice: Die was gigantisch groot. Ik heb wel zo’n 2500 brieven gehad toen het boek net uitkwam. Allemaal aanmeldingen. Ken je dat verhaal van het boek? Dat was geschreven in opdracht van uitgeverij Strengholt. Eerst kwam Paulette voor een interview en zij zou dat boek schrijven. Ze komt er niet uit en komt terug, en nog eens. Na verloop van tijd zat ze er teveel in, en lukte het helemaal niet meer. Toen hebben we het zelf geschreven. En een schrijversblok gehad van een jaar, want na 150 bladzijden ben je er wel even doorheen.

Het boek werd verspreid in een eerste druk van 3000 exemplaren. Andere boeken verschijnen in oplagen van 500 of 700. Wat gebeurde er? De bibliotheken in Nederland hebben hun eigen organisatie en als zij wat recenseren, dan worden er meestal twintig besteld en verdeeld over de grote steden. Er waren destijds 244 openbare bibliotheken in Nederland. Strengholt belde en zei: ‘Krijg nou wat, ze hebben 242 boeken besteld’. Een week later belden ze weer. Toen hadden de bibliotheken er weer 240 besteld. Wat bleek: die boeken waren allemaal gejat!

Ergens in de jaren ’80 hoefde je niet meer in zijn paspoort te zetten of je katholiek of protestant was. Daarvoor had een hele grote groep nog het idee dat ze ergens bij hoorden, ze gingen met kerst naar de kerk en zo. 500.000 mensen hebben dat losgelaten, maar zo’n zeven of acht jaar later begon dat te knagen. Dan wilden ze wel weer ergens bij horen. Op dat moment komen de paganistische stromingen op: wicca, sjamanisme, druïdisme, de ‘neue Heid’nen’.

Maurice: In 1994 kwam het boek uit, en toen kwam ook net internet op. In het begin kreeg je drie hits als je naar wicca zocht, alleen maar naar de historie. Drie maanden later tikte je wicca in, en dan kreeg je 15.000 hits. Strengholt kreeg zoveel telefoontjes dat ze er wel iemand voltijds op konden zetten. Iedereen wilde weten wie die Melkor was. Toen hebben we het OPP opgericht: het Onafhankelijk Paganistisch Platform, een contactadres. Dat was onze toenmalige ingang. We hadden schuilnamen, want ik was timmerman en ik wilde dat gescheiden houden.
Jetske: En ik had kinderen en wilde ook niet met mijn naam erop.

Jetske: We werden ook heel erg geïnspireerd door de Farrars, vooral door Stewart. Hij en Janet en Gavin hebben bij ons gelogeerd. We hebben urenlang met ze gesproken. Door die gesprekken heeft Maurice inspiratie opgedaan om het boek te schrijven en over wat er in kwam. Wat je meemaakt in de cirkel, wie de mensen zijn in de cirkel, dat staat er niet in. Daar praat je niet over.

Jana: Hoe zijn jullie begonnen als groep?

Jetske: We hadden een klein groepje om mee te beginnen. Toen gingen we kijken hoe we verder konden. We hebben de boel uitgebreid. We zijn erg flamboyant. Maurice heeft wel eens een ‘mis voor drie heren’ gedaan, op zijn gnostisch. Met kazuifels, echt heel mooi.

Maurice: Ook omdat je die energie mee kunt maken.
We hebben ook in Drenthe gewerkt, op een boerderijtje met een weiland en een boomgaard erachter, en van die kleine boompjes ernaast. Als eerste deden we een ritueel in die boomgaard, bij volle maan. Een paar van ons, Elly en ik, kregen de kriebels. We dachten dat er iemand stond te kijken. Het hele bosje schudde heen en weer en er stond geen zuchtje wind. Elly kon schouwen, en die keek eens en zei ‘O, dat zit wel goed hoor’. Dat hele bosje vol zat met aardmannetjes.

Daarna ging Hendrina buikdansen. De vaarzen stonden eerst achter in het weiland, die moesten niets van dat ritueel hebben. Maar Hendrina begint te dansen, en binnen vijf minuten staan er vijftig koeien met de koppen over het hek, meeschuddend op de muziek. Voor een eerste keer was dat een leuke ervaring.

Jana: Moet wicca openbaar zijn of verborgen?

Jetske: Verborgen!
Maurice: Verborgen natuurlijk.

Jana: Maar hoe komen de zoekers dan bij ons terecht?

Jetske: Doordat we heksencafés hebben. Je moet wel een opening hebben, zoals wij dat ook hadden. Ik zat zelf ooit in de Kosmos, spiritueel centrum in Amsterdam. Daar volgde ik lessen tarot van Hans Wesseling en Noud van den Eerenbeemt en van Daniël van Egmond. Op een gegeven moment kwamen daar twee dames, Dolores Ashcroft Nowicki en Caitlín Matthews, die vertelden over wicca. Daar werd toen nogal lacherig over gedaan: ‘dat zijn twee heksen, haha’. Toen las ik een klein stukje in Koörddanser over Gardnerian wicca. Ik schreef en kreeg direct antwoord van Dennis maar dat was helemaal in Zeist en ik had drie kleine kindertjes en een hele menagerie aan beesten dus ik kon niet weg. Toen kreeg ik een berichtje van Dennis dat er ook iemand in Alkmaar was, een Alexandrian wicca. Elsy bleek precies aan de overkant van het park te wonen, heel dicht bij huis. Zo ben ik bij haar terecht gekomen en het was voor mij een goede keus. Elsy was een heel vrij iemand, dat vond ik wel leuk. Ik heb daar een lezing meegemaakt en kreeg daar het idee: daar wil ik wel verder mee. Elsy was heel erg van ‘Kom er maar bij’ en dat deed ik dan ook. De groep bestond uit allemaal mensen van boven de 40. Dat geeft een ander energiepatroon dan als er meer jonge mensen bij zijn. Maurice was 22 of 23, die is er wat later bij gekomen, en er was nog een meisje van 19. De hogepriester woonde in Middelburg en toen ik het BoS moest overschrijven bij de hogepriester was dat drie uur rijden naar Middelburg, een half uur schrijven en weer drie uur terug.

Maurice: De covenstead was in Middelburg en daar gingen we met de regelmaat van de klok heen. Nu eisen ze het op via internet. Even terugkerend naar de vraag: verborgenheid is nu geen optie meer. Je hebt nu internet. Ik zit niet op die websites maar ik zie het van Jetske. Zij legt dingen uit aan mensen die beginnen met wicca en krijgt schofferingen van mensen die niet willen luisteren naar de elders. Dat vervuilt de hele wiccawereld. Tegenwoordig willen ze een inwijding nú, panklaar.

Wicca is een elite, zei ik al vanaf dag 1. Letterlijk vertaald is elite verkozen of uitgekozen. Dat zei Elsy al tegen me, en Maxine daarvoor. Je gaat dingen leren die anderen niet weten, en krachten opdoen die je kunnen helpen of die ten nadele zijn als je het verkeerd doet. Je moet wel opletten. Maar het zijn krachten die door anderen niet gekend mogen worden. Dat is misschien een hoop dikdoenerij en geheimzinnigheid, maar dan kom je bij de essentie van wicca.

Jetske: Je word ingewijd als priester en heks. Maar wel priester in het grimoire-idee, vanuit de Middeleeuwen. Priesthood vind ik erg belangrijk. Dat gaat wel dwars in tegen het idee dat het geen religie is, maar wat ik bedoel is: het is geen religie als de christelijke.

Jana: Geen godsdienst. Ik maak onderscheid tussen religie, wat met verbinden te maken heeft met het spirituele, en godsdienst.

Jetske: Geen godsdienst, juist. Mensen nu zeggen: ‘De Godin doet alles voor mij’. Donder op, zeg ik dan, je moet het zelf doen. De naam God is veranderd in de Godin en Jehovah is Osiris geworden. Je krijgt ook wat ik noem de nieuwe heiligen. Mensen gaan heksen die gestorven zijn vereren, zoals Doreen. Er komt ook een hele dag voor Patricia Crowther, en die is nog niet eens dood. Er worden letterlijk knievallen gedaan voor hogepriesters en hogepriesteressen. Die mensen hebben het ook maar geleerd en geven het door. Er is een tendens dat ze geïdealiseerd worden. Daar verzet ik me tegen. Mensen horen niet op een voetstuk thuis. Wij zijn allemaal de ‘hidden children’. Mijn motto is altijd: de leerling moet beter worden dan de leraar.

Jana: Je vertelde al dat mensen voor zichzelf moeten denken.

Jetske: We hebben toen wij begonnen een heleboel geleerd dat ons tot zelfonderzoek heeft aangezet. Er werden halve dingen gezegd en je moest het zelf uitzoeken. Dat vond ik fantastisch. Dat doe ik ook bij mijn leerlingen. Als ik iets zeg, dan is dat niet per se de waarheid. Geen aannames: ik zeg wat, maar onderzoek het. Wat is jouw opinie?

Het is leuk om aan dingen mee te doen. We doen de rituelen, komen bij elkaar, maar wicca is een persoonlijk pad. Jouw persoonlijke pad. Geen kerk dus. We denken in een groep niet allemaal hetzelfde. Neem reïncarnatie als voorbeeld, dat is voor ieder mens apart. Als ik zeg: we gaan naar een of ander paradijs, dan hoeft dat niet voor jou te gelden. Gardner zag in een visioen Zomerland, voor hem was dat het beeld. Dat gaat iedereen dan gewoon overnemen zonder door meditatie of whatever een glimpje te zien van hun waarheid. Het probleem is: jouw waarheid is die van jou en niet die van een ander. Dat is waar ik mensen naartoe wil brengen. Ik heb ook wel visioenen gehad. Ik weet zeker dat als ik vertel ‘dat en dat gebeurt er na je dood’, dat een heleboel mensen dat prachtig vinden en het ook willen. Maar dat kan niet, dan krijg je het goeroesysteem waar ik tegen ben.

Jetske: Ik vind wicca heel mooi, je kan er zoveel in ontdekken. De oude Britse wicca heeft zoveel in haar mars, maar het wordt niet geëxploreerd. Dan zeggen ze ‘We gaan nu sjamanisme en indianen erbij halen’. Terwijl ze nog geen kwart meegemaakt hebben van wat wicca zelf te bieden heeft. Dat is mijn stokpaardje.

Door de wicca ben ik teruggekomen naar mijn eigen wortels. Ik wilde nooit iets van het Indonesische weten, ik was Westers. Wicca heeft me laten inzien dat er energieën zijn, dat er dingen getriggerd worden door rituelen. Daardoor ben ik teruggekomen bij mijn eigen wortels. Dat staat naast de wicca. Het accepteren van mezelf, het vrede hebben met mezelf, dat is wat wicca mij geleerd heeft. Dat is wat veel mensen niet begrijpen.

Jana: Heb je je ook ontwikkeld door wicca?

Maurice: Daarvoor al.

Jetske: Ik heb me door-ontwikkeld. Door wicca heb ik plezier gekregen in ontdekkingen. En door het kijken naar mensen, hoe zij zich gedragen, wat ze doen. Ik vind het fantastisch om te zien hoe zij wicca beleven. Er is voortgang. Ik zie dat bij mensen en vind dat mooi.

Geplaatst in Artikelen, Interviews | Getagged , , | 1 reactie

Witchcraft 2.0

Geplaatst op 1 november, 2014 door Rhianne

In this modern day almost everybody has a smartphone. Which a lot of people use for keeping in touch with friends, finding out when it’s going to rain and to play Candy Crush. But did you know you can also use your smartphone to upgrade your magical life? I’ll admit, nothing is more romantic than standing outside in the pouring rain trying to figure out where to call the quarters. But sometimes you want to take the easy way out and go for the digital option.

Here are some of my favourite apps to use in your daily life to tweak your smartphone experience for the modern witch. All these apps are available for Android and free (yay!).

This is by far my favourite app in this category. A tarot app, using the Rider Waite deck. Tons of information, a userfriendly interface, nice graphics and the information is actually good. Highly rated by other users I certainly recommend this tarot app for some on-the-run readings and catching up on your knowledge of the cards.

However, there is one drawback and that is that this app only uses the Major Arcana. If you also want (slightly less detailed) information on the Minor Arcana I recommend downloading Galaxy Tarot. 

Sky Map (by Google) is an amazing app that does exactly what the name suggests: It’s a map for your sky. It’s as easy as pointing your phone towards the stars you’re curious about and Sky Map will tell you what the stars/constellations/planets are called. You can also search for certain objects or have a peek what the sky looked like on a specific date in the past. This app is a must have for the ones interested in astronomy. And a nice gadget if you like walks in the woods at night and wonder what stars you can see.

This app won’t need a lot of explanation. It’s a compass. Nothing more, nothing less. But in my experience this is one of the most accurate apps out there. Use it to find the quarters or to find your way back out of the woods after a nice walk.

A nice little app to keep track of time whilst meditating. In the world we are in time is a valuable thing. Use this app to your advantage by setting a timer for your (daily) meditation moments. No more wondering “how long have I sat here?” No more distractions from the ticking kitchen timer or invasive alarm clocks. Also, this app provides a few more options like guided meditations. Certainly worth checking out!

This app and I have a love/hate relationship. I love it for the moon calendar and the information that can be found. I hate it for the adds. Those are easily removed by upgrading to the Pro version though. The amount of spells you can find in the different categories is very high and you’ll certainly have to check out the Wicca & Pagan jokes tab.

The app is so extensive that you’ll have to take a little time to browse through all the information and options. But you’ll absolutely find something fun and usefull!

If you like using your smartphone for this kind of stuff it’s easy enough to find tons of amazing (and not so amazing) apps out there. Try searches on ‘pagan’, ‘wicca’, ’tarot’, ‘witchcraft’, etc in the playstore (found on your phone and at https://play.google.com/store).

Some are horrifying but others can actually make your life easier, more interesting or just put a smile on your face.

Have fun and let me know if you have any tips for other great (magical) apps!

Geplaatst in English articles | Getagged , | 3 reacties

Tart het donker nu het nog kan

Geplaatst op 1 november, 2014 door Yoeke

midnight3

Yoeke is interheksueel georiënteerd schrijfcoach en damestasjeslezer.
Meer over haar en haar werk op www.yoeke.com

Een van de mooiste definities van ‘heks’ vind ik ‘Iemand waar het donker banger voor is dan omgekeerd’. Het donker staat natuurlijk in filosofische zin altijd voor de schaduwkanten van het leven, het onbegrijpelijke, het onbekende, het oncontroleerbare. In composterende zin staat het donker voor het gegeven dat het oude moet sterven en verdwijnen om ruimte te maken voor het nieuwe; de Kali-kracht. In natuurlijke zin staat het donker voor de rust, de stilte, die de broedplaats vormt voor creatie. En in dialectische zin kunnen we niet genieten van licht als we geen donker hebben.
Accepteren we dat we schaduwkanten hebben, dat we nog niet volmaakt zijn, dan accepteren we ook gemakkelijker dat anderen net zo min volmaakt zijn.
Durven we onze eigen angst voor het donker regelmatig te overwinnen, dan hebben we ook meer vertrouwen in onszelf als we verlies, pijn, verdriet of angst tegenkomen in ons leven.
We weten dat al zo lang als de mensheid bestaat. Daarom zijn er in elke cultuur wel rituelen om ons eraan te herinneren dat het ‘donker’ in ons leven onvermijdelijk is. De herfst, de periode van het jaar dat het donker voelbaar toeneemt, is een prima moment om daar even bij stil te staan. We houden de eer aan onszelf, gaan dapper de confrontatie aan en roepen het donker naar ons toe: Zwarte Piet, kom maar binnen! We lusten je rauw!

Verlichting

Vanaf de Verlichting (hee, dat is ook toevallig zeg…) in de achttiende eeuw, nam het filosofische donker, onwetendheid, af. Kennis nam toe. Het verlangen naar een uitweg via religie uit de alledaagse ellende (honger, pest) werd minder (in het westen dan: het donker van onderdrukking exporteerden we gewoon). Het donker werd een instrument van tucht en orde: ‘Als jij niet doet wat mama zegt komt de grote boze Donkere en die neemt je mee!’
We kregen meer en meer controle over het leven door wetenschap, onderwijs en wetgeving zodat je elkaar minder makkelijk straffeloos de hersens in kon slaan. De wereld werd in de loop van de decennia veiliger. De westerse wereld dan toch. Griezelig grote groepen mensen droomden ervan ziekte en dood uit te bannen, ja, nee, weet je wat: om een wereldheerschappij van academisch geschoolde blanken te installeren waar sowieso geen ruimte voor welke vorm van donker ook zou zijn.
Of, nou ja, we hielden ons in elk geval steeds gemakkelijker voor dat de wereld maakbaar is. Dat de economie groeit en groeit en groeit. Punt. Dat het donker maar een grapje is en vergezeld gaat van gulle gaven omdat, bewijst de wetenschap, beloning nu eenmaal beter werkt dan straf. De duivel wordt dood verklaard, het goede wordt heilig verklaard en binnengehaald met feestgezang en een stoomboot – symbool van de overwinning van de mens op de elementen.

Horrorfilms als plan B

Inmiddels is het ook in de donkere tijd altijd licht. Somberheid is te verdrijven met een pil. Stilte en rust komen nog steeds voor, maar in streng afgebakende porties: een retraiteweek, een uur meditatie. We zingen elkaar onze succesverhalen toe op Facebook. Met behulp van medische testen is zelfs bij voorbaat uit te sluiten dat er mensen worden geboren die niet zullen kunnen voldoen aan onze definitie van succesvol leven. We plaatsen een monument tegen slavernij en we juichen dat de apartheid voorbij is, om onze schaamte over ons eigen aandeel daarin te verlichten. Het donker; angst, ziekte, verlies, pijn en schaamte, is inmiddels al zo ver teruggedrongen naar farmacie, zorginstelling en hospice, dat we noodgedwongen onze toevlucht nemen tot horrorfilms en bungee jumpen om nog een beetje angst te kunnen voelen. Ons verlangen om de wereld begrijpelijk en verklaarbaar te houden is zelfs zo groot dat we gaan geloven dat het verschil tussen donker en licht alleen maar aan de buitenkant zichtbaar is. Alsof de kleur van een huid uit zou maken als het gaat om de oneindige balanszoekerij tussen donker en licht.
Alles waar we ons ongemakkelijk bij voelen lijkt wel weg te moeten. Ook als het niet levensbedreigend is maar alleen al een uitdaging voor de heersende overtuigingen vormt. Wandelen buiten de gebaande paden? Mag niet. Twijfelen aan die ene God? Kussende mannen? Verbieden. Nee, nog niet hier, maar in veel landen wel. Het ziet er naar uit dat alles moet worden uitgebannen wat confronteert met onze overtuigingen, onze sterfelijkheid, de golfbeweging van dood en leven, ons onvermogen het op te nemen tegen de natuur, alles wat we akelig vinden en ons bang maakt.

Griezelig figuur van een man met tentakels in plaats van haar

Griezelen: de universele uitdaging

Ik vind dat jammer.
Niet omdat ik zo van griezelen houd. Ik ben er zelfs enorm bang voor. Ik vind de uitbanning van confrontaties jammer omdat ik uit ervaring weet dat ik er steeds een klein beetje sterker van word als ik een angst heb overwonnen. De angst om mal te dansen in het openbaar. De angst om bij een stervende te zitten. De angst om mijn kind de wijde wereld in te laten gaan. De angst om mijn geliefde te vertellen hoe ik het graag wil. Het leverde me vrijheid op, verbondenheid en levenslust, trots en genot. Oké, wat ik noem zijn individuele angsten die me individuele verlichting geven. Maar dat het overwinnen van angst beloond wordt is een universeel gegeven. Zoals ook de dorre, kale wintertijd wordt gevolgd door de vruchtbare lente en uitbundige zomer.

Het zou dus best een goed plan kunnen zijn om daar dan ook gezamenlijk bij stil te staan. Met een ritueel of zo, waarbij jong en oud betrokken wordt om in een vriendelijke sfeer te beleven dat je geplaagd kunt worden zonder om te vallen, dat je een beetje bang kunt zijn en dat het loont om die angst te overwinnen… En kom op, als we dan toch bezig zijn: met wat elementen er in die ons er nog even fijntjes op wijzen dat vruchtbaarheid niet vanzelf komt en dat het donker nergens zo aangenaam is als lekker samen onder een deken. Een ritueeltje dat jaarlijks terugkeert, in de tijd dat het donker toch al in kracht toeneemt, bijvoorbeeld. Zo lang het niemand schaadt.

Nou ja. Het is er niet echt de tijd voor om zo’n voorstel er door te krijgen, geloof ik. Sterker nog. Het kan niet lang meer duren of er zullen mensen opstaan die er vurig voor pleiten de herfst af te schaffen. Geniet er dus van. Meet je krachten met stortbuien, windvlagen en donderslagen. Tart het donker. Zo lang het nog kan.

Bronnen:

– Interview Daniel Denys in Vrij Nederland, 10 oktober
– Starhawk: The Fifth Sacred Thing, uitg. Bantam
– T. Thorn Coyle: Evolutionary Witchcraft, uitg. Tarcher Penguin
– Arnold-Jan Scheer: Zwarte Sinterklazen, uitg. Papieren Tijger
– Georges Politzer: Beginselen van de filosofie

Geplaatst in Artikelen, Columns | Getagged , , | 3 reacties

Het middelpunt van de cirkel, deel VIII

Geplaatst op 1 november, 2014 door Serge van Heel

Pompoen en mandarijnen op een schaal

Het middelpunt van de cirkel, deel VIII
Samhain 2014

Alles is energie, alles bestaat uit energie, alles bestaat in energie.
Een Hermetische waarheid.

De energie van de zomer is uitermate geschikt voor de naar buiten gerichte activiteiten, lekker er op uit, zon zee en strand of naar grote festivals al dan niet met een paganistisch karakter. En dan de september, de maand met dat mooie goud gele licht en waarin de zon alles met zo’n mooie gloed kan omhullen. De frisse ochtenden, de kruidige herfstgeuren. De spinnenwebben vol dauwdruppels. Een naderend afscheid. Veel vogels vertrekken naar warmere oorden, en wij zullen achterblijven op dit land dat in de greep zal komen van ijzige koude en duisternis. De energie van de donkere helft van het jaar is introvert en naar binnen gericht.

We zijn aangekomen bij Samhain.

Het wordt donker en de weg is nauwelijks nog zichtbaar. Grauwe mistsluiers benemen ons het zicht. Het pad voert ons naar de duistere helft van het jaar, naar het teken van de mysterieuze Schorpioen, naar Samhain, waar de poort van de dood zich bevindt. De poort van de onderwereld, de duisternis.

Wat is daar dan te vinden, daar in de duisternis?
De onderwereld?
Niets dan spinnenrag,
koude, lijden, dood en droefenis
toch?

Inderdaad klinken dood en onderwereld niet erg aanlokkelijk om te vertoeven en toch zijn het elementen die veelvuldig voorkomen in mythes en andere verhalen. Vaak zijn deze thema’s verbonden met wedergeboorte en transformatie. En zo ook de thematiek van Samhain. Naast duisternis en afdaling in de onderwereld wordt er stilgestaan bij – en vormgegeven aan – thema’s als wedergeboorte en transformatie. Belangrijke thema’s binnen een mensenleven. Thema’s die invloed uitoefenen op het onbewuste en resoneren in de menselijke ziel.

Het maanverlichte pad. Binnen. Een knapperend haardvuur, schapenvachten. De tijd Samhain en de komende donkere winteravonden waarbij de gure wind om het huis huilt is bij uitstek geschikt om elkaar verhalen te vertellen, en sprookjes, mythes en legendes wellicht.

De overgeleverde verhalen, sprookjes, mythes en legendes liggen opgeslagen als kostbaarheden in de schatkamers van de menselijke ziel. Elke cultuur kent zo haar eigen verhalen, maar de elementen waaruit deze verhalen zijn opgebouwd zijn universeel. Ervaringen van generaties liggen als erfgoed opgeslagen in deze verhalen.

Onze voorouders die ooit naar dezelfde Maan keken als jij en ik, kregen eveneens te maken met steeds weer terugkerende levensthema’s net als jij en ik. Al waren de uiterlijke omstandigheden verschillend, ook onze voorouders hadden te maken met geboorte, groei, ziekte, dood en hadden doodgewone menselijke ervaringen die verbonden waren met archetypische elementen als de Wil en Strijd, de Verbinding en Kunst, Communicatie en Wijsheid, Ziel en Vrouwelijk, Zelf en Individu, Bewustzijn en Cognitie, Relaties en de Ander, Duisternis en Transformatie, Religie en Kennis, Vorm en Mannelijk, Collectief en Psychose, Onbewuste en Mysterie. Allemaal componenten die deel uit maken van mythologische verhalen die kunnen resoneren met de betreffende delen van onze eigen ziel. Verhalen die boodschappen bevatten en antwoorden op thema’s en ons verder kunnen helpen op ons levenspad.

De afdaling in de onderwereld is een dergelijk thema dat verbonden is met deze tijd van het jaar. De zon heeft zijn kracht verloren en de levenskrachten lijken zich in de aarde te hebben teruggetrokken. Psychologisch gezien is er sprake van een situatie waarin de libido zo op het eerste gezicht verdwenen lijkt te zijn. De zin in uiterlijke activiteiten ontbreekt, de libido zit opgesloten in het onbewuste of onderwereld. Een situatie die zich laat vergelijken met de depressie zoals wij die kennen.

De mythe van Demeter en Persephone past hierbij en zo ook de afdaling in de onderwereld van Inanna, hoewel de mythe van Inanna ook verband houdt met de cycli van de maan. Er zijn verschillende versies en varianten ontstaan op de afdaling in de onderwereld. Terugkerende elementen zijn een niet vrijwillige afdaling in de onderwereld, maar een afdaling die is ingegeven door een hoger doel of uit nood, een stapsgewijs afleggen van de persona bij de afdaling naar de onderwereld, confrontatie met de dood, een transformatie die plaatsvindt tijdens het verblijf in de onderwereld en vervolgens de terugkeer uit de onderwereld waarna de gebeurtenissen in de onderwereld worden geïntegreerd waardoor men als het ware hernieuwd en herboren weer tevoorschijn komt.

Een verhaal, mythe, sprookje of legende kan je ontroeren, verbijsteren, verwonderen, blij maken of op andere wijze raken. Iedereen heeft zo zijn voorkeuren voor bepaalde verhalen maar ook verhalen en sprookjes die duidelijk niet favoriet zijn. Een verhaal, mythe, sprookje, legende maar ook een ritueel, een droom en kunst bevatten symbolen die geladen zijn met energie. Deze energie kan jouw energie in beweging zetten. Deze beweging kan leiden tot bewustwording. Je zou natuurlijk een interpretatie kunnen doen met behulp van de levensboom en beweging en bewustwording kunnen terugvoeren op de paden van de kabbala.

Persoonlijk ben ik van mening dat je eerst jezelf moet leren kenen en transformeren en integreren van datgene wat er in jouw onbewuste leeft, en dat is ingegeven door jouw persoonlijke levensgeschiedenis.

Ga maar eens na bij jezelf wat je zo aanspreekt in het sprookje van de Gelaarsde Kat. Heeft deze kat wellicht eigenschappen die je zelf ook hebt? Of misschien juist niet? En waarom raak je zo geïrriteerd door een sprookje als het meisje met de zwavelstokjes? Is het misschien haar passiviteit? Haar gevoel van onmacht, dat zij kennelijk tot niet meer in staat is dan zich met een lucifer te verwarmen, niets beters kan verzinnen dan van de kou te sterven op de stoep als haar laatste lucifer is uitgebrand? Herken je wellicht iets van deze passiviteit in jezelf? En vertelde je niet al eerder over jouw moeder die je als kind zo’n machteloos gevoel kon geven als ze je strafte? Een gevoel dat je in bepaalde situaties nog steeds ervaart?

Of deze bewustwording ook gaat leiden tot transformatie en integratie ligt aan jezelf en of je bereid bent om een innerlijk proces aan te gaan, wellicht met behulp van een analytisch therapeut.

Een mooie wisselwerking dus tussen bewust en onbewust, beneden en boven, buiten en binnen, waarmee we gestuit zijn op een andere Hermetische waarheid, zo boven zo beneden en zo binnen zo buiten. Wat zich afspeelt in jouw binnenste heeft invloed op de buitenwereld en omgekeerd en zo heeft het onbewuste deel van je wezen invloed op je bewustzijn en zo ook op je buitenwereld. Dus wie iets kan veranderen in zijn binnenwereld kan daarmee invloed uitoefenen op de buitenwereld! Degenen onder ons die ervaring hebben met het bedrijven van magie kennen dit principe maar al te goed. Ken uzelve is tevens een gouden advies voor diegenen die het pad van een mysterietraditie bewandelen.

Het onbewuste zelf is echter niet toegankelijk voor de bewuste geest, althans niet op dezelfde wijze als de buitenwereld. De bewuste geest maakt gebruikt van cognitie, gevoel en gewaarwording om het lichaam aan te sturen en om überhaupt te kunnen functioneren in de buitenwereld. Het onbewuste is met deze functies echter niet goed te onderzoeken. Alsof je probeert om met een duikuitrusting een bergtocht te maken of om in je hardloopkleding de zeebodem te verkennen. De uitingsvormen van het onbewuste zijn echter wel kenbaar voor het bewustzijn.

Maar hoe kan je dan afdalen in de onderwereld zonder dat je last hebt van een depressie of depressief wordt?

Binnen de Westerse mysteriescholen wordt vaak gebruik gemaakt van pathworking of geleide visualisatie. Dit is soort van visualisatie die wordt voorgelezen. De verteller vertelt op beeldende wijze een verhaal dat door de luisteraar in beelden wordt beleefd. Deze techniek is uitermate geschikt om met een groep te doen. Een geleide visualisatie bestaat doorgaans uit een inleiding waarin duidelijke herkenningspunten worden beschreven en vervolgens een afgesloten poort of deur waardoor men treedt. Het middenstuk bestaat uit het centrale thema van de visualisatie. Dit kan te maken hebben met een jaarfeest of thema van de maan maar ook met magisch werk of bewustwording. Het laatste stuk is de afsluiting waardoor men weer door de poort naar buiten treedt en deze afsluit en weer terugkeert naar de wereld van alledag langs de herkenningspunten.

Een techniek die geschikter is om één op één te doen en waar ik als therapeut vaak gebruik van maak is de actieve imaginatie. Deze techniek werd door Carl G. Jung al veel gebruikt. Met deze techniek kun je op een veilige wijze afdalen in je onderwereld en daar tevens zorgen voor veranderingen in de onbewuste aansturing. Door veranderingen te bewerkstelligen daar in die duistere diepte kan er veel voor je veranderen. Als jouw onbewuste aansturing gaat veranderen dan treedt er verandering op in de beleving van jezelf en in de wijze waarop je jezelf verhoudt tot anderen, maar ook kan er verbetering optreden in de manier waarom je met lastige situaties in je leven omgaat.

Als therapeut loop ik in een gesprek met iemand aan tegen een bepaald thema. Ik vraag of de persoon in kwestie dit thema eens wat nader wil onderzoeken. Als de persoon instemt, want dat is natuurlijk wel belangrijk, dan breng ik hem eerst in ontspannen toestand. Net als bij de geleide visualisatie kun je de persoon naar een poort of deur begeleiden waarop het betreffende thema staat. Nadat de persoon door de deur is gegaan, zullen er beelden verschijnen die als het ware op onbewust niveau aan het thema vastzitten. Het verschil met een geleide visualisatie is echter dat de beeldenreeks uit de persoon zelf komt. Met deze techniek begeleid ik iemand door zijn eigen beeldenreeksen heen en daarbij nodig ik uit /manipuleer ik/ zet ik aan tot/ ontsluiting en afwikkeling van de beeldenreeks door mijn vraagstelling en mijn stemgebruik maar ook stuur ik aan op zelfstandig handelen ten opzichte van de beelden. Een voorbeeld. In beelden van onmachtsituaties van vroeger gaat de persoon in kwestie nu zelfstandig handelen en zijn wil inzetten. De onmacht verandert in macht. In deze beelden rekent de persoon wellicht af met zijn straffende dominante moeder en zijn passieve vader waardoor de onbewuste aansturing die gekoppeld is aan zijn mannelijke en vrouwelijke delen in beweging wordt gezet. Deze techniek is zeer geschikt om het onbewuste te beïnvloeden en door het zelfstandig laten handelen ontstaan ik-sterkte, transformatie en integratie waardoor er (blijvende) veranderingen kunnen optreden.

Hierin ligt tevens het verschil besloten tussen bewustwording door bijvoorbeeld de beeldentaal van een goede tarotlegging en reading en de bewustwording met daaraan gekoppeld transformatie en integratie zoals in deze actieve imaginatie die wordt ingezet in het kader van een (Jungiaanse) psychotherapie.

En op welke wijze kan het onbewuste, die duistere onderwereld, ons bewustzijn beïnvloeden?

De onbewuste geest spreekt voortdurend tot ons en stuurt ons vrijwel volledig aan. Voor wie wil horen is daar altijd op de achtergrond een gefluister in het duister aanwezig. De stem van je intuïtie. Het bekende stemmetje fluistert vaak boodschappen in je oor, boodschappen die je eigenlijk niet wenst te horen. Je kunt ze dan ook makkelijk negeren en naast je neerleggen. Dat stemmetje bijvoorbeeld dat je waarschuwt voor de verkeerde persoon waartoe je een bepaalde aantrekkingskracht voelt. Door je verliefdheid is je nieuwe Italiaanse liefde nog prachtig en ervaar je haar initiatief nemende aard als verrukkelijk. Je bent jezelf nog niet bewust van dat ze eigenlijk heel erg dominant is waardoor jij weer die onmacht gaat ervaren. Iets wat je onbewuste al weet.

Als een boodschap echt heel belangrijk is en energetisch veel lading heeft, kan het ook zomaar gebeuren dat de onbewuste geest op andere wijze contact probeert te maken met het bewustzijn om iets belangrijks onder de aandacht te brengen. Dit gebeurt dan bijvoorbeeld door dromen waarin als het ware heel subtiel boodschappen verborgen liggen in de droomsymbolen. Bijvoorbeeld de persoon in kwestie, tot wie er een bepaalde aantrekkingskracht is, maakt met de dromer een boswandeling en neemt in de droom opeens een andere afslag. Als de dromer geen gehoor geeft aan de verborgen boodschap in de droom kan het zijn dat de persoon in kwestie de volgende nacht verschijnt in een droom waarbij zij een demonisch uiterlijk heeft aangenomen en de dromer zijn keel afbijt.

Het onbewuste kan echter ook op de grens tussen ziel en materie op heel indringende wijze om aandacht vragen. Dezelfde dromer loopt nu op straat te fantaseren over zijn Italiaanse liefde en bedenkt zich dat zij eigenlijk nooit naar hem luistert en altijd doet waar ze zelf zin in heeft op welk moment hij bijna omver gereden worden door de Pizzabezorger van Milano Pizza, waarna het welbekende kwartje valt!

Serge van Heel

Serge van Heel (1972): Ik ben opgeleid en ingewijd in de Gardneriaanse traditie. Naast mijn werk als ambtenaar heb ik een praktijk aan huis voor Jungiaans Analytische Therapie. Als afstudeerproject van mijn opleiding (Postgraduate Program in Depth Psychology) ben ik bezig met een scriptie genaamd: Het Middelpunt van de Cirkel, over symbolen, archetypen, rituelen en het individuatieproces in de Moderne Hekserij.

Voor het maken van afspraken of meer informatie zie ook: www.sergevanheel.nl

of mail me.

Geplaatst in Artikelen | Reacties uitgeschakeld voor Het middelpunt van de cirkel, deel VIII

Review: Apocalyptic Witchcraft

Geplaatst op 1 november, 2014 door Daan

Apocalyptic Witchcraft
Peter Grey
Scarlet Imprint , 2013. 182 pages, ISBN 987-0-9574492-9-9
Rouge edition: £15+ postage

Apocalyptic Witchcraft

‘Apocalyptic Witchcraft’ isn’t your typical fun and easy to read book. Since Peter Grey is extremely passionate about what he writes, one has to focus to stay on track with his associative mind and the loops he makes in his world of mysteries of blood and the moon. His anecdotes and connotations (which at times are written in a very staccato way) might be new to many but weren’t that new to me.

His view on witchcraft isn’t what most people are used to. It is partly based on rebellion and on a counter-attitude against modern duality-driven society, devastating it’s natural resources which we need for survival of our species in general. Witchcraft should be pro-self governing, he states. We need to burn 3 times and rise with every inch of Willpower, not at all connected to any formerly known system, yet reconnect with our nature, because everything else has proved itself to be in utter vain.

His dedication is to Babalon, who holds the cup aflame with love and death and who he quite often connects to Hecate, as sorceress and ‘Queen of the Night and Death’, and to Inanna as fertility goddess and of sacred sex. It’s the witch through whom Babalon speaks. He wants us to see non-lineair connections and not be completely enchanted by rationalism and stupefied by culture. Magic must become more savage to have any meaning in this world. We need to (re-) connect with the wolf, the shapeshifter who will find his own pack, his chosen family. We must not wait like armchair magicians and saloon witches trying to rationally analyse everything and foretell what is coming safely in our comfort zones. We have to realise that we are already in the battlefield. We’re being hunted and have to transcend, to become hunters.

We should use methods like dreams, myths and herbs and go for the abundance instead of mere sterile control. We should be able to read and feel what nature is telling us and use our knowledge for our own well-being. We can meet the witch and the devil at the crossroads to guide us through these elements. Whether we will feel guided or tricked remains to be seen. One thing is sure; we need to meet them to change.

But is that so? Is the witch a person having some kind of ‘save the world morality’? Isn’t she the trickster, a self serving loner, not afraid of death in any form, who has no-one to judge her, who has become her own acceptance,so to speak? Where are Baba Yaga, Hel and Louhi in his story of witchcraft ? What role do crones, the wisdom of old age and personality play in witchcraft? Are the devil and the witch mere Babalon’s advocates or avatars as Peter Grey suggests? In my humble opinion one can not simply hold the devil, as a representative of some goddess, responsible for the choices and judgments the witch makes on her own merits.

I am glad to have read this book, but I had a slight problem with it hardly leaving any space for the reader to make up his own mind. The writer gives his own, yet fully worked out and lived through opinions about a possible role for witchcraft in modern society in a sometimes pushy way but doesn’t seem to completely embrace nature’s needed diversity through which human (r-)evolution becomes possible.

I agree with him nonetheless that certain qualities, sometimes tools in life itself, have been taken out of the equation and some shift is needed to heal both our own and Earth’s bloody wounds. However, doesn’t this blood both cleanse and contain life force at the same time? If you have merely seen witchcraft through the eyes of Wicca, this book will be an eye-opener beyond any doubt.

Daan

Geplaatst in Boeken, English articles, Recensies | Getagged , | 1 reactie

Transitierituelen

Geplaatst op 1 november, 2014 door Gastauteur

In dit artikel gaan we in op transitierituelen en voegen we een nieuw transitieritueel toe aan de Wicca: de Mid-birth (ofwel de Mediane geboorte). De volgende onderwerpen komen aan bod:

  • Wat zijn transitierituelen en wat is hun betekenis?
  • Het universele patroon in transitierituelen en hun symboliek
  • Het levenswiel en de verschillende transities
  • Transitierituelen in de wicca
  • Een nieuw transitieritueel voor de wicca: Mid-birth?
  • Het Mid-birth ritueel: doel en inhoud

Het artikel is de bewerking van een workshop, waarvan ook het gezamenlijk voorbereiden en uitvoeren van het Mid-birth ritueel deel uitmaakten. Wil je dit ritueel uitvoeren met je groep, dan kun je het opvragen. Mail naar chovexani@hotmail.nl

De betekenis van transitierituelen
Het leven kent een reeks aan levensfasen: jeugd, adolescentie, volwassenheid en ouderdom, met verschillende overgangen (transities) tussen de verschillende levensfasen. In vele culturen en in alle tijden zijn de overgangen tussen de verschillende levensfasen gemarkeerd met een ritueel: dit noemen we transitierituelen, ook wel rites de passage genoemd. In vrijwel alle culturen worden rituelen uitgevoerd rond de thema’s geboorte, huwelijk en overlijden en ook puberteitsrituelen zijn wijdverbreid. Minder wijdverbreid zijn transitierituelen rond de ouderdom.
Voorbeelden van transitierituelen in onze westerse cultuur, behorend bij verschillende levensfasen en levensgebeurtenissen:

  • Geboorterituelen: doop, babyshower.
  • Puberteit (vaak gekoppeld aan de eerste menstruatie bij meisjes): sweet sixteen party, Bar en Bat Mitswah (Joodse religie), communie
  • Volwassenheid (gekoppeld aan relatievorming): huwelijksfeesten
  • Ouderdom: Sarah of Abrahamsfeesten, pensioneringsfeest
  • Dood: begrafenisrituelen
Tossing ceremony of the Aranda Tribe (1904)

Afbeelding afkomstig van prof. Rodney Frey, University of Idaho: Alkira-Kiuma Ceremony or the Tossing Ceremony of the Aranda Tribe (1904).

Transitierituelen zijn universeel en zo oud als de mensheid, zo blijkt uit zeer oude grafvondsten. De voorouders van de moderne mens begroeven hun doden al met rituele betekenis. Er zijn verschillende verklaringen voor de redenen voor het ontstaan van en de betekenis van transitierituelen:

  • Het ondersteunt de sociale stabiliteit in een gemeenschap:
    – Door het geven van duidelijke (leef)regels aan alle leden van een gemeenschap bij veranderingen en bij nieuwe verantwoordelijkheden in hun leven;
    – Transitierituelen creëren en versterken gezamenlijke normen en waarden;
    – De rituelen verstevigen het gemeenschapszin door gezamenlijke uitvoering van de rituelen.
  • Transitierituelen maken duidelijk welke rol en verantwoordelijkheid een lid van de maatschappij moet nemen voor zijn gemeenschap. Als voorbeeld noemt de antropoloog Turner het ritueel voor de kroning van Ndembu koningen. De te kronen koning wordt in dit ritueel eerst ontdaan van alle koninklijke versierselen en kleding. De toekomstige koning wordt ritueel ‘vernederd’ en moet een tijdje leven als gewoon lid van de gemeenschap. Door dit te doen, wordt hij zich bewust van het feit dat hij als koning zijn volk moet dienen en dat het belang van de gemeenschap groter is dan zijn persoonlijke belang.
  • Vanuit psychologisch perspectief versterken transitierituelen op persoonlijk niveau de ervaring van de overgangen in het leven. Het ritueel geeft in zekere zin steun en helpt om de overgang (de passage) te maken.
  • Een vaak onderbelicht aspect is het feit dat rituelen gewoon leuk zijn: het geeft de gelegenheid voor zang, dans etc. Zeker in vroeger tijden waren (religieuze) rituelen de belangrijkste of zelfs de enige aanleiding om feest te vieren in de gemeenschap.

Het universele patroon in transitierituelen
De Franse(!) antropoloog Van Gennep was de eerste die transitierituelen bestudeerde en beschreven heeft. Hij heeft de term ‘Rites de passage‘ als eerste gebruikt. Hij ontdekte bij alle transitierituelen en bij alle volkeren een universeel patroon van drie fases:
1. De eerste fase, afscheiding, betreft symbolisch gedrag waarbij het individu afgescheiden wordt van een voordien vaste maatschappelijke status. Hierbij wordt de oude status eerst ‘vernietigd’ als voorbereiding tot de nieuwe.
2. Tijdens de middelste fase wordt de initiate ontdaan van elke uiterlijke manifestatie van zijn rang of rol en betreedt de initiate een soort ‘liminale’ status tussen vroegere en toekomstige identiteit. Deze fase wordt vaak vergeleken met een (rituele) dood, of een verblijf in de duisternis van de baarmoeder in afwachting van de geboorte. (Limen: Latijn voor ‘grens’)
3. In de laatste fase overschrijdt de initiate deze drempel en maakt in zijn nieuwe sociale of religieuze rol zijn herintrede in de maatschappij. De initiate wordt als het ware opnieuw geboren.
In een schema kunnen deze fasen als volgt worden weergegeven:

Schema van de riten van separatie en reintegratie

Symbolen
Rites de passage zijn rijk aan symboliek. Het proces van transformatie wordt op vele manieren, die geografisch en cultureel verspreid zijn, uitgewerkt. Het afleggen van de oude identiteit kan betekenen dat de kleding, het haar etc. wordt verwijderd. Bij de separatiefase hoort eveneens vaak een letterlijke periode van afzondering van de gemeenschap voor kortere of langere tijd. Bij veel rituelen hoort ook het succesvol doorstaan van een aantal beproevingen en dikwijls wordt elke toegang tot de volgende fase door een poort gesymboliseerd. De nieuwe status wordt gewoonlijk ook tot uitdrukking gebracht in een verandering aan het lichaam, zoals bijvoorbeeld besnijdenis, het verwijderen van tanden, aanbrengen van tatoeages of door het aantrekken van speciale kledij en/of aanbrengen van sieraden of ornamenten.

Maasai ceremonie

Afbeelding: BBC

Enkele rites de passage van onze huidige westerse cultuur zijn: de doop, de communie, besnijdenis, het huwelijk, de eerste dag op school, ontgroeningen, enzovoort.
Bij een huwelijk bijvoorbeeld zien we de fasen van Van Gennep terug:

  • De onthechting van de ongehuwde staat wordt gevierd met een vrijgezellenfeest;
  • De bruid en bruidegom worden ‘gescheiden’ van elkaar. In Nederland is het traditie om de nacht voorafgaand aan het huwelijk door te brengen in het ouderlijk huis, ook al woon je al jaren samen;
  • De bruid en bruidegom kleden zich speciaal voor de gelegenheid;
    Het bruidspaar loopt vaak door een poort of haag naar het altaar of de trouwlocatie;
  • Er worden ringen uitgewisseld, die de huwelijkse staat bezegelen.

Naast deze symbolische handelingen, worden er talloze andere symbolen gebruikt bij een huwelijk, zoals het strooien van rijst of bloemblaadjes, het dragen van ‘something old, something new, something borrowed, something blue’, het gooien van het bruidsboeket, blikjes achter de auto etc.
Er zijn ook belangrijke levensgebeurtenissen waar onze Westerse samenleving geen rituelen voor kent. Want hoe vier je een echtscheiding? Er wordt een periode afgesloten, een grote verandering voor de (ex)partners en eventuele kinderen. Ook voor het afronden van een carrière vanwege pensioen, maar ook door ziekte of ontslag, kennen we geen echte rituelen.

Vraag:
Welke elementen en symboliek van de drie fases in een rite de passage zien we terug in de inwijdingsrituelen in de Wicca?

Het levenswiel
Het leven wordt vaak voorgesteld als lineair: we worden geboren en gaan aan het eind van het leven dood. In de Wicca zien we het leven en de dood niet als gescheiden entiteiten, maar als polariteiten. Tussen het leven en de dood is er een transitie en daarmee een overgang tussen beide vormen van zijn en niet-zijn. Dit betekent dat het leven voorgesteld kan worden als een cirkel, wiel of rad. Deze voorstelling lijkt erg op de manier waarop bijvoorbeeld in het Hindoeïsme gekeken wordt naar het leven en de dood: het rondwentelend wiel van Karma. Dit levenswiel kan worden verdeeld in de gebruikelijke levensfasen van jeugd, adolescentie, volwassenheid en ouderdom (figuur 1).

Figuur 1 - Wiel van het leven

Eén as in het wiel is de as van leven en dood, de andere as is een ‘hormonaal gestuurde’ as. Deze as markeert de transities van de puberteit en de overgang.

Geboorte: Het leven start hier met de eerste transitie, gekoppeld aan de as van leven en dood. Door onze geboorte komen we ‘in de tijd’ op deze aarde.
Puberteit: De volgende transitie in ons leven wordt gemarkeerd door de overschrijding van de ‘hormonale as’: we worden voor het eerst ongesteld of krijgen de baard in de keel. We worden van kind tot adolescent (puberteitsfase). In onze westerse cultuur is het niet gebruikelijk deze puberteitsrite te vieren. Misschien dat de ‘sweet sixteen birthday party’ nog het meest hieraan herinnert.
Op eigen benen gaan staan: De adolescentie eindigt waar de volwassenheid aanvangt: we verlaten het ouderlijk huis, de markeringen zijn: gaan studeren, op kamers gaan wonen, gaan samenwonen of trouwen. In deze transitie staat het nemen van ‘volwassen’ verantwoordelijkheden centraal: we gaan ons eigen leven leiden en komen definitief los van onze ouders. Opvallend is dat in onze westerse cultuur deze fase steeds later in het leven valt. Veel (in leeftijd allang) volwassen mensen gedragen zich nog als adolescent en stellen het nemen van verantwoordelijkheden zo lang mogelijk uit. In Nederland gaan jongeren steeds later ‘het huis uit’. Een transitieritueel voor deze overgang bestaat niet, m.u.v. het huwelijksritueel. Omdat deze transitie zich ook bevindt op de ‘geboorte-as’ zou “Mid-birth” (een term van Wilbert Alix) een mooie benaming zijn: letterlijk een (weder)geboorte in het nieuwe, volwassen leven. Dit thema wordt in het ritueel dat bij deze workshop hoort verder uitgewerkt.
Overgang:

De volgende transitie is (voor vrouwen) opnieuw een hormonale overgang: het einde van de lichamelijke vruchtbaarheid. In onze Westerse cultuur wordt deze natuurlijke transitie meestal niet erg gewaardeerd, noch gevierd: het aanbreken van de ouderdomsfase wordt eveneens zo lang mogelijk uitgesteld. Ouderen van rond de 70 zijn heden ten dage niet meer vergelijkbaar met mensen van dezelfde leeftijd van pakweg een eeuw geleden. Ook voor deze transitie is er geen algemeen gangbaar ritueel, behalve het (Nederlandse?) gebruik om “het zien van Abraham of Sarah” te vieren op 50-jarige leeftijd.
Overlijden: Het leven eindigt met de dood. Op dat moment gaat het leven weer ‘uit de
tijd’ en is het wachten op de (volgende) reïncarnatie.

Transitierituelen in de wicca en hun plaats op het levenswiel

Wicca kent vele rituelen en –anders dan in onze profane maatschappij- ook een aantal transitierituelen, die verbonden zijn aan het levenswiel:

  • Geboorte: Wiccaning
  • Puberteit: Coming of age
  • Ouderdom: Crone-ritueel
  • Dood: Rite de passage of overgangsritueel genoemd. Immers, de dode gaat weer over de as van leven en dood en daarmee “uit de tijd” tot het moment van reïncarnatie.

De Mid-birth zou hier perfect bij aansluiten en maakt de viersnijpunten van de twee assen compleet

Andere transitierituelen in de wicca:

  • Handfasting
  • Inwijdingen (neofiet, 1e, 2e en 3e graad)

Mannelijk-fysieke en vrouwelijk-spirituele levenshelften
Het levenswiel kan dus worden verdeeld in vier ‘kwarten’ gekoppeld aan de levensfasen van jeugd, adolescentie, volwassenheid en ouderdom. Deze fasen zijn vervolgens gekoppeld aan de windrichtingen en elementen, zoals die ook in de Wicca herkenbaar zijn:

Jeugd –Oost – Lucht – Mannelijk

Adolescentie – Zuid – Vuur – Mannelijk

Volwassenheid – Westen – Water – Vrouwelijk

Ouderdom – Noorden – Aarde – Vrouwelijk

Deze verdeling betekent dat met de as van geboorte en de Mid-birth het leven figuurlijk in twee helften wordt verdeeld: een ‘mannelijke’ en ‘vrouwelijke’ helft van het leven. Als we de jeugd en adolescentie bezien staat de fysieke groei centraal, in de volwassenheid en ouderdom is er (meer) ruimte voor spirituele groei. De mid-birth kan in die zin de geboorte markeren van het spirituele Zelf. Als we het levenswiel vergelijken met een magische, rituele cirkel, dan vindt de fysieke geboorte plaats in het Noord-Oost kwadrant: in de Wicca eveneens de plaats waar de poort zich bevindt in de magische cirkel en de plaats waar initiates bij hun inwijdingen binnentreden!

Het levenswiel en de plaats van de sabbats
Het wordt nog interessanter als we het levenswiel verbinden met de plaats van de sabbats op het wiel van het leven (figuur 2). Het begrip ‘Grote Sabbats’ krijgt in het grote levenswiel daarmee ook een heel andere betekenis…

Figuur 2. Wiel van het leven en de sabbats

‘Mid-birth’ in de Wicca

Het centrale thema’s van deze transitie is de ‘spirituele geboorte’. Het gaat naast het nemen van verantwoordelijkheid voor je het eigen leven en de vorming van je eigen identiteit (individuatie) ook om de vorming de spirituele identiteit.
De Mid-birth transitie markeert de overgang van de ‘mannelijke’ levenshelft naar de ‘vrouwelijke levenshelft’, de focus wordt verlegd van fysieke groei naar spirituele groei. De verbinding met de vrouwelijke levensenergie wordt versterkt, spiritueel uit te drukken in het leggen van een verbinding met de Godin. Als we kijken naar de corresponderende sabbats is hier ook een prachtige parallel te trekken. De grote Sabbat Lughnasadh, corresponderend met de plaats van het Mid-birth ritueel, staat in het teken van het offer van de God. Hij offert zichzelf en geeft de daarmee de aarde haar vruchtbaarheid voor het volgende seizoen. Mid-birth zou ook daarin een markering kunnen zijn van een symbolisch offer: de mannelijke energie en fysieke gerichtheid van de jeugd en adolescentie wordt geofferd om plaats te maken voor de vrouwelijke energie en spirituele gerichtheid in de volwassenheid en ouderdomsfases van het leven.
Ik zou daar nog een ander aspect aan toe willen voegen: de Mid-birth als de markering van de verbinding met de grote Moeder, de aarde zelf. Ik zal dat laatste hieronder toelichten. Bij de echte fysieke geboorte gaat het om het loskomen van je biologische moeder: je moet ademen op eigen kracht en vanaf dat moment is jouw leven niet meer fysiek verbonden met haar leven. In je jeugd en vooral in de adolescentie (puberteit!) maak je je steeds meer los van je ouders en kies je steeds meer je eigen pad. In de ‘tegenoverliggende’ overgangsrite (Mid-birth) gaat het in mijn beleving om een nieuwe verbinding met je Moeder, maar nu in de betekenis van Moeder Aarde. Dit element past naar mijn gevoel heel goed in de Wicca als Aardereligie en verbindt het individuele aspect (het nemen van verantwoordelijkheid voor je individuele pad en de vorming van je eigen identiteit en spirituele groei) met het nemen van verantwoordelijkheid voor het collectieve belang: het voortbestaan van onze Aarde. Samengevat: Mid-birth draait om de thema’s ‘identiteit’, ‘spirituele groei’ en ‘verantwoordelijkheid’ en centraal staat de Godin in haar aspect van Moeder Aarde.

Wanneer is het de tijd voor dit transitieritueel?
Gezien vanuit het perspectief van de levensfasen zou een logisch moment voor dit ritueel liggen tussen het 18e en 23e levensjaar. Maar zoals met alle transities (behalve geboorte en dood) is er geen ‘vast’ moment, waarop dit moet plaatsvinden.
Het ritueel zou passen op het moment dat de persoon bewust wil kiezen voor het verdiepen van het ‘inner path‘: de ontplooiing van de eigen identiteit en de markering van het spirituele pad. Dat kan de eigen identiteit betreffen als heks en priester(es), maar ook (voor niet-heksen) een verdieping van de eigen spirituele identiteit. Daarnaast gaat het in dit transitieritueel ook om vormgeving van het ‘outer path‘: de wijze waarop de persoon de verbinding met en verantwoordelijkheid voor Moeder Aarde vorm wil en kan geven (de verwerkelijking of materialisatie) in het profane leven.
In de traditionele inwijdingsweg van de Wicca is dit ritueel goed in te passen. Het ritueel staat los van het traditionele inwijdingspad en moet zeker NIET gezien worden als een nieuw, toegevoegde inwijding, maar kan als persoonlijk transitieritueel een nieuw element en psychologische dimensie toevoegen aan de bestaande inwijdingsweg. In die zin is het vergelijkbaar met een Crone-ritueel.
Het ritueel vindt idealiter plaats op een plek in de natuur, waar de krachten van Moeder Aarde gevoeld en ervaren kunnen worden.

Over de auteurs:
Chovexani en Kariboe zijn beiden ingewijd in de Alexandrian traditie en werken samen in de coven Arianrhod.

Geplaatst in Artikelen | Getagged , , | 1 reactie

The Significance of Martinmas/ St. Martin/ Sint Maarten and 11 November

Geplaatst op 1 november, 2014 door Morgana

In a recent presentation Sacrificial Magic and the Twofold Division of the Irish Ritual Year at the SIEF – The Ritual Year conference in Innsbruck, September 2014, Billy Fhloinn described the customs surrounding St. Martin.

He noted that Samhain (Irish for November) was the month when animals were slaughtered in readiness for the oncoming winter. Samhain as a festival later became Christianised to become ‘All Hallows Eve’ (1st Nov) and ‘All Saint’s Day’ (2nd November). This of course is the Wiccan celebration of ‘Hallowe’en’ or ‘Samhain’. The connection with death, sacrifice and honouring the dead is common to both traditions.

However he noted that it was at Martinmas, celebrated on 11th November (11-11), when the nature of the Blood rite or ‘Rites of Passage’ was most evident. It was customary to kill animals, usually geese, for St. Martin. The slaughter would take place at the doorstep. The blood, which was not used for food, was then daubed in the four corners of the house echoing the liminal aspects of the threshold and boundaries, keeping out ‘bad spirits’.

Celtic goose

(Celtic knot work/ embroidery, goose)

“The historical development of St. Martin’s Day in Ireland, and its relationship with the more ancient festival of Samhain (31st October ) is also examined, revealing a complex set of circumstances that saw much of the ritual nature of Samhain being adopted within a Christian contact in the medieval period”  (Billy Mag Fhloinn – abstract SIEF conference)

“In the old days, Irish celebrations started on the eve of Saint Martin’s Day, echoing the Celtic tradition that the day started at sundown. And the main ritual event of Saint Martin’s Eve certainly reflected Pagan traditions – the sacrifice of a cockerel or goose, which was allowed to bleed out. The animal originally might well have been beheaded and then carried around the house, the blood spurting forth and covering the designated “four corners” of the dwelling. In later days, the blood was collected in a bowl and then used to consecrate the building. After that … oven time!” (From “Saint Martin’s day in Ireland”) (1)

So who was St. Martin, Sint Maarten? And were similar rites performed in other countries? Why was the goose designated as the sacrificial bird?

To come nearer to home we only have to look at the patron saint of Utrecht – indeed Sint Maarten – to find out more.

“Martin of Tours” was originally was a Roman soldier. He was born in Szombathely, Pannonia in what we now know as Hungary, in the first half of the 4th century C.E.

“Martin wanted to be a Christian, and felt that as a Christian he could not serve the Roman Empire. Martin was imprisoned for this early ‘conscientious objection’, and not released until 357, when he was nearly 40. One day Martin met a nearly naked beggar at Amiens. He took off his cloak, cut it in half and gave the half to the beggar. Soon after this, he had a dream in which Christ appeared to him, wearing the half of cloak which Martin had given away. … Martin’s emblem in English art is often that of a goose, whose annual migration is about late Autumn. ‘St Martin’s Summer’ in England is a spell of fine weather that sometimes occurs around 11 November.”  (The Life of St. Martin of Tours 316-397)

The first St. Martin’s Church was founded in Utrecht during the first centuries of Christianity. It was however in 696 when Willibrord was Bishop of Utrecht that St. Martin was named the Patron Saint of the large Bishopric. Later many more churches would be dedicated to St. Martin especially in Limburg and Friesland.

Interestingly enough – and also similar to the practice of ‘Rent and tribute’ – the farmers celebrated 11-11 as their New Year having paid their taxes. Then it was time to feast. The St. Martin Fires (Sint Maartenvuren) were also lit. This is also reminiscent of the Germanic practice of lighting fires at their festivals.

 Sintmaarten Rijskmuseum

(Sint-Maartensfeest, Pieter Balten, ca. 1525-1598, 
Amsterdam, Rijksmuseum.)

 

 

 

 

 

(SSint maarten Atlas van Stolkint-Maartensvuur in een 18de eeuws stedelijk decor. Zulke vuren vormden lang de hoofdmoot van het feest. Ze komen nu nog voor in Midden-Limburg en Midden-Friesland. Volksprent, Atlas van Stolk.)

 

 

 

 

 

 

 

November was known in the farmer’s almanac as ‘Slaughter month’ / ‘Slachtmaand’ when there was the culling of animals in preparation for the winter. On 11th November/St. Martins Day it was the goose which was eaten in memory of Sint Maarten – the so-called ‘Maartensganzen’.

“Another legend ties Martin to geese – when he was to be made bishop, he hid in a small shelter on a farm … unfortunately disturbing some geese who immediately and loudly proclaimed his presence.” (1)

Well known for their watchfulness, the goose guarded the Temple of Juno in ancient Rome, and was also sacred to Berchta, a Germanic Earth Goddess. Freya was also said to be “goose-footed”.

In any event the goose was roasted and eaten on St. Martin’s day.

For a recipe for the ‘Martinsgans’ see: http://www.nrcnext.nl/koken/2009/11/11/gans-voor-sint-maarten/

In Utrecht the custom of carrying lanterns on Sint Maarten/ 11 November is enjoying a revival.

As the children – usually between the ages of 7-12 i.e. primary school-age – walk with their lanterns they sing songs. The story of St. Martin and the sharing of his cloak (charity) and his generosity is of course the main theme. But as the children are rewarded with sweets we are also reminded of the Hallowe’en ‘trick-or-treat’.

As the Irish protected their houses with the blood of the goose aren’t we all subconsciously preparing for the dark months to come?

From the website St. Martins Day in Ireland:

“As a calendar marker, Saint Martin’s Day denotes the end of the agrarian year and the final harvest of the year. Hard times began … and in the Middle Ages a period of fasting began on November 12th, lasting for the traditional forty days and known as the “Quadragesima Sancti Martini”. People ate and drank one last time before the fast.

This was facilitated by the agricultural preparation for winter – most animals were assessed as to their chances of survival and future usefulness, those who did not make the grade were killed and the meat preserved. So food was available in abundance around this time – similar to the Celtic Samhain. Goose were also nicely fattened up, leading to wholesale slaughter of the species and the traditional Saint Martin’s Goose in the oven.”

One last thing… today we remember 11-11 most notably as ‘Remembrance Day’ or ‘Armistice Day’ when we remember those who lost their lives “in the line of duty”.

(With thanks to Anne for helping with resource material… there is lots!!)

Morgana

++

UTRECHT 11-11-2014

11-11-2017  from Maciej Witulski: “The article skips one important thing – in the past people used the Julian calendar and 11th November was in fact the date of so called “Old Halloween”. Similar customs are found in Belarus during the celebration of Dziady (Slavic Forefather’s Eve). There was official dinner, on the table was put the head of a pig, ram or rooster (in case if family was poor).” Thanks for the additional information Maciej!

Banner Utrecht

 

 

http://www.stmaartenstadutrecht.nl/9-viering/57-sint-maarten-viering-2013

and

http://www.bezoek-utrecht.nl/sintmaarten

Sint Maarten Feest van het delen 7 t/m 11 november 2014. Utrecht heeft zijn schutspatroon Sint Maarten. Hij deelde zijn mantel met een bedelaar en het rood-wit van de Utrechtse stadsvlag verbeeldt deze daad. Sint Maarten is het symbool voor barmhartigheid en solidariteit. Daarom vieren we op en rond 11 november het ‘feest van het delen’. Wat er allemaal te doen is, lees je in deze folder. Het Sint Maartensweekend vormt tevens de start van Winter Utrecht. Kijk op sintmaarten2014.nl en de genoemde websites voor uitgebreid programma informatie.

References:

Billy Mag Fhloinn: Ph.D. in Folklore. Lecturer in Irish Studies, University of Limerick

Saint Martin’s day in Ireland  (1)

The Life of St. Martin of Tours 316-397

Sint Maarten, Folklore, toen en nu, Mirjam Chamuleau

Zie ook Een rondwandeling door de Utrechtse binnenstad: In het voetspoor van Sint-Maarten (utrecht.nl, klik op In het voetspoor van Sint Maarten)
Also available as: In the footsteps of St. Martin. A tour through the medieval city centre of Utrecht

Sint Maarten en Utrecht – English

For more information about the mythology of sacred animals and St. Martin please refer to Christianity: The Origins of a Pagan Religion by Philippe Walter. ISBN 978-1594770968

and

Traditional Festivals: A Multicultural Encyclopedia, Volume 1  by Christian Roy. ISBN 978-1576070895.

 

Geplaatst in English articles | Getagged , , , , , , , | 3 reacties

The Morrigan Papers, part five

Geplaatst op 1 november, 2014 door Nemain Cwmbran

“And with the above sentences we can clearly see that Rhiannon (on a human level) is the young Goddess, in her puberty, fighting her good fight, struggling with her transformed attributes but still going on strong, moving towards new possibilities that all need to be ‘remembered’, to make this her own and during this transformation she is becoming the beautiful princess and a promising queen to be. “ (The Morrigan Papers – part four**)

Sometimes you just need to write, and think, rewrite and think again. Or the other way around. Why was I struggling with my feelings about my last  writings? Why couldn’t I relate to it. What was the Morrigan, in the form of Rhiannon, trying to make clear to me? It was like I was punching a wall, with no success. And then life developed, and so many things happened since I wrote my former piece. And I struggled again, arghhhhh.

And then it became clear, “take another look” at the story, legend of Rhiannon. “did you not hear the birds sing”? Did you not find feathers all over the place when you were “thinking”? didn’t you see crows all the time? OPEN YOUR SOUL’S EYES!

And I did, and that was a very emotional (and still is) phase of my life. So which parts of Rhiannon’s story did resemble to my own life? In short the story of Rhiannon is as follows:

  • Living in the underworld (fairy mound)
  • Married a human prince who she chooses above one of her own kind
  • After two years she was not pregnant yet (not fit to be queen)
  • Blaming her for this and of the fact that she was an outsider
  • Then, in the third year, she became pregnant and delivered a child
  • All the midwives fell asleep and the child was taken away
  • The midwives killed a puppy, smeared it on the mouth and hands of Rhiannon and accused her to have eaten her own child
  • She was not put to death but severely punished for her “crime”
  • She took her punishment with dignity and grace
  • After seven years her child came to the gate with his foster parents as the fourth of the company.
  • She was restored to her place at her husband’s side as a Queen

For her full story see the links below, but the above was as a “translation” to my own life and how the Morrigan “taught me”.

For me it was the integration of the hurt and emotions of my own past as a child and young girl. I have been accused, abused and neglected. And I thought that that was the natural order of things. In my later years since I was a youngster I just coped with it in a very rational way: Oh, that is something that happened in the past, has nothing to do with today, just forget it, get over it and go on! And I neglected my inner child, my emotions. But it seemed a very wise thing to do. Up until the beginning of 2013. And from that time upon till now, and with the help of a lot of “singing” birds, I have finally found the courage to face what I have been through, and see myself as the beautiful human being I am today. Rhiannon, as a form of the Morrigan, showed me that courage is needed to face the hurt inner child, to transform it into beauty, to recognise that I am a weaver of my own faith, that, in the end, the truth of my story is revealed by a third party and therefore confirmed to all those that have spoken ill of me, and more. I am not afraid to be me anymore! I am not afraid to take back my own sovereignty, my own domain as the great Queen and Rhiannon becomes Rigantona. Now I not only “know” the time of Ostara, I can connect it to an emotion. And that is truly a beautiful miracle to me. I can finally move on!

Moved by Rhiannon (by Nemain Cwmbran)

I can show you, she said,
But I was too afraid to see

I can sing for you, she said,
But I was too afraid to listen

I can touch you, she said,
But I was too afraid to feel

I can teach you, she said
But I was too afraid to learn

Until now

Rhiannon

Notes and references:

Maboginion, translated by Lady Charlotte Guest

** Morrigan Papers – part four WROnline Lammas 2014

http://www.rhiannon.ie/saga.htm

http://www.orderwhitemoon.org/goddess/rhiannon-queen/Rhiannon.html

http://landofgoddesses.wordpress.com/2013/08/06/rhiannon/

 

Geplaatst in English articles | Getagged , , , | Reacties uitgeschakeld voor The Morrigan Papers, part five