GOD-Dess Capital-ISM: How poor women smuggled markets & freedom into Vietnam surrounding Communism and changed it to a freer society – Part 2

Geplaatst op 2 november, 2013 door Guest author

CONTINUATION OF GOD-Dess Capital-ISM, Part 1.

By Donald Meinshausen

Following the fall of South Vietnam to the advancing communist armies the economy fell into chaos. Normal trade was forbidden. Communist ideology forbids that. It also forbids dissent. And so was religion at first.

This religious repression was an old tradition in Vietnam. The Confucianism of the Chinese conquerors was against the native religions. The Nguyen dynasty before the French occupation had whippings as punishment for fortune-tellers as well as hard labor. The French and the Diem regime that followed also passed laws against the worshippers of the Goddess so as to help the Catholic church.

So how did the women survive in a war torn land? How did they succeed against a series of patriarchal oppressions of feudalism, colonialism and communism that lasted centuries? How were they also able to make the leap from there to an informal economy into modern capitalism without any educational help?

It seems that the women who stepped into the breach left by the Chinese were quite able. Using the excuse to visit relatives and to make pilgrimages they traveled from place to place, bringing items and food for trade. Being that they were women they were less likely to be suspected. Or there were bribes or other inducements.

Eventually the communist regime sought accommodations with the pilgrimage to maintain a cultural stability while the world was changing. So its propaganda came to respect these old ways of worship. The pilgrimages were seen by some communists as a way to knit town and country together. During the last war heroine goddesses were depicted as heroic archetypes of mothers hiding patriotic rebels and defending the border.

In the marketplaces of the time, which were often hidden in people’s homes, as were shrines to the Goddess, a different myth arose. As women shopped they traded stories of the Goddess as well. In creating businesses they re-created the market myths of the matriarchy. As Philip Taylor, who also is an exegete par excellance in this area writes:

“By the late 1970’s and early 1980’s, women were the main organizers of the thriving black economy informal credit providers and liaison points for smuggling. Many women co-ordinated black market dealings from home”. p.104

According to a recent report noted in Taylor’s book 70% of the workers in the informal sector are women which accounts for over half of the GDP of Vietnam.

 “The rise of the goddess to such status is entwined in the history of women’s informal resistance to economic centralization. As such she deserves some credit as an instigator of liberal reforms as do female traders who in their economic transactions with her raised her profile”.

The latter quote comes from an article called Spirits, Iconoclasts and the Borders of the Market in Urban Vietnam in an academic journal called Humanities Research Vol. XI no 1 2004. Dr. Taylor credits the liberalization program in Vietnam called the Doi Moi on these marvelous matrons of the markets:

“Missing from the most narratives of these turbulent times is the role played by the female-dominated sector in the urban south, in precipitating or coercing the liberal reforms… This informal female operated distributing system denied the state control of the resources it sought to channel into its centralist vision of the re-unification project in the mid 1980’s. The Doi Moi reforms were announced with great fanfare. However to a significant extent they were merely legitimating the pre-existing arrangements of the informal economy”. p.16

And again from Philip Taylor in his book Goddess on the Rise. He has written widely on Vietnam. Taylor speaks Vietnamese and spent months in Vietnam interviewing, ethnologists and other academics, traders large and small and went on the pilgrimage himself.

“The transformation of the religious landscape in southern Vietnam took place against a backdrop of crisis in a series of state projects, the effect of which was mitigated by a continuous operation of informal economic practices in a petty commercial and trade sector dominated by women. The rise of the Goddesses reflects in no small measure the significance of this contribution and the authority of women as efficacious social agents. Guaranteeing good business, credit provision, domestic child care, education, domestic health care, family harmony, and more the goddesses have been crucial in making the Vietnamese world go round.” p.242 

This is a phenomenon of creating alternatives to the state. Taylor describes how women develop an underground alternative world to a system much more repressive than our own. He describes it on p.263 as…

“an alternative network to that of the state with its system of household registration, hierarchies of control, privileged channels of information and structures of surveillance that tie the population to the national center in ascending administrative tiers.”

It also invades the state symbolically, establishing outposts on its own turf in the city. They do this just by making a living by capitalist means.

“In the cities, market space, that realm where women are paramount, has intruded on the spatial order deemed exemplary by the modernist state stalls encroach on streetscapes, hawkers congest market thoroughfares and mobile peddlers fill parks. The market has even invaded the space of the research institute and the classroom.” p.263 

One may note that the underground economy and the heroic role of women in putting together all of the elements that make families, neighborhoods and markets work. It is a living protest. Their freedom is worthy of being noted and approved. But what is the role of pilgrimage in doing all of this? Is it just a magnet for social networking? Or is it a feminist archetypal procession of women’s strength and kindness? It goes beyond this. In the chapter Goddess of Freedom in his book Rise of the Goddess Taylor illustrates how the art of ceremony imitates life. He sees their mystical migration of pilgrimage as a journey of self-discovery.

“For many of these women, pilgrimage is isomorphic with their lives in the world of the marketplace: rising early, traveling to make purchases from distributors, socializing with fellow market women, transacting with clients and the authorities, being entertained by a riot of street life, consuming a stream of food and drink, snacks and making continuous offerings of the same to the spirits. Pilgrimage is an intensification of this and employs similar strategies of self arousal.” p.261

Now many might think something like the following. “I understand that this pilgrimage to the border as a trip to the wild frontier where they gloriously outnumber all that is opposed to them. It is a rally and celebration of who they are. It is a temporary autonomous zone as could be described by Peter Lamborn Wilson’s book.”

All that is fine. But why do they worship at great risk and expense to themselves a statue of unknown origin and variegated myth?  This trip to the country is subject to idyll, idle and idol speculation. What kind of people are these Goddess worshippers? In interviewing the colorful individual threads of their lives Taylor discovers a quilting bee making the Queen Bee. The weave and we’ve of this tapestry reveals a picture of the souls of the worshippers of the Goddess.

“Rather than wait for the government to open the doors and for society’s cultural values to modernize, these women have constituted for themselves a creditable symbolic support system in the figure of a goddess that endorses and abets their own informal activity. In many ways the Lady of the Realm reflects their own social position as mothers, nurturers, creditors, wealth creators, healers and mediators. In leaning on her they appear to be drawing for succor upon an enlarged version of themselves. That a goddess such as the Lady of the Realm has become phenomenally popular in the wider society shows how successful their innovations have been. Religious symbols such as the Lady of the Realm encode a view of can-do efficacy as female and furthermore propose that such figures will advance the fortunes of all those who contract with them.”  p.263 

Or as famed anthropologist Emile Durkheim has said that “Religion is society worshipping itself”. Or in other words religion is a way of belief that gave shape to culture and would maintain that shape through time” It also encodes such valued strictures of respecting property of others, paying debts and keeping promises. Contracts with the goddess must be honored and there are horror stories of those who do otherwise.

“She is particularly well known and has her largest following among the petty traders, small entrepreneurs, money traders, and financiers who work in nonsalaried, entrepreneurial employment. For them low income is not so much a constant preoccupation as are the income instability and juggling of exposure to risk. A common perception among traders is that even though their incomes are high, as non-salaried workers they lack the financial stability and safety net that those on a wage enjoy. Thus the goddess has been described by her followers, who work in such trades as their only form of insurance or even as a personalistic mafia-style “fixer” who helps them out of tight spots they invariably get into with clients, creditors, and debtors, as well as with the law and other representatives of the state.” p.93 

For those who might wonder if lesbians are left out of this matriarchal partnership the following story from The Rise of the Goddess will be of interest. He relates a tale told to him. It seems that there were two lesbians living together… p.239

“’ These two were formerly childless and they went to Nha Be and asked the Lady there to give them a child. They were able to adopt a daughter after that. But there was something unusual about her. As she grew bigger and bigger, they grew richer and richer. Now these two are really rolling in it. Their daughter is five years old and truly beautiful, but would you believe it as times go by, she acts more and more like a lesbian herself!’” 

Is there any limit on the personal interpretation of the powers of the goddess to help people? A goddess that has ancient roots and is also open to the modern revolution in personal roles as well as market awareness is something striking!

“The meanings of the goddess are hot contemporary issues; go to deeper structures of identity, belonging, feeling, memory and social experience.” p. 252

One reason that there is so much to be found in relationships to the Goddess is that there is so little known about her and therefore there is so much room for interpretation. They are a Rorschach with reverence. Divinity must be open to divination and divine intervention. People must also be able to define her for themselves. She therefore must be great, creative and open to interpretation and invocation. She is power greater than themselves but of themselves. She is a symbol of Liberty as we go again to the book in the chapter Goddess of Freedom.

“One of the most pervasive themes in the study of folk culture in Vietnam is its construction as a symbol of freedom… In academic and popular anthologies, folk beliefs and customs represent the cultural core of Vietnamese identity, distinct from the culture of the court and its centralizing standardizing power; free from enervating Confucianism, the compromised social elites and urban centers; and resistant to all varieties of foreign colonialism, ancient and more recent. Folk culture is a font of autonomy, that source of creativity from which peasants, the oppressed, the outcast have drawn from time immemorial in shucking off from oppression, feudalism, cultural imperialism, patriarchy, class oppression and state control.” … p. 251 .

Folk culture is the story of the people, for the people, told by the people. It is the ground where culture is grown. It gives us a better understanding of our own grounds of creating, thinking and believing.

America is an anomaly in that we are a comparatively young culture not connected to its aborigines. So we lack the deep folk culture of other countries. So some of us go to the roots of pre-immigrant ancestors who had no knowledge of America. And others would say we have recently invented our folk culture (movies, comics and television) from this. That has become one of our biggest exports. We are, as a people, extremely able to absorb other folk cultures and use them in re-creating newer ones.

But in most other countries folk culture are deep roots; not noticeable but essential to the stability and nourishment of the roots of the beliefs of the people. Roots are by definition radical and can be interpreted in radical ways by commoner, businessperson, artist, pilgrim and intellectual alike. To do this one cannot be facile. To work with roots they must be part one’s very being and therefore respected for what they are. Myths are reinterpreted from time to time as can be seen with the King Arthur’s story The Mists of Avalon to The Once and Future King. Myths can be used as cheap entertainment as well as philosophical commentary.  Sometimes even these interpretations are done without respect to any factual underpinnings. Myths do succeed when responsive to deep psychological needs. Therefore myths are retold in new ways that are forever Jung.

“This too is a persistent theme in writings about Goddesses, which depict them in various ways as symbols of freedom. There femininity is celebrated as signs of cultural resistance against oppressive Confucian patriarchal overlays associated with Chinese rule, feudalism, aped foreign influence, elite culture and state authority. Feminine symbols point to the persistent matriarchal values or influences from the more liberal societies of Southeast Asia.” p. 251

”In the patriarchal and bureaucratic world of Chinese society, Sangren (in his book Female Gender in Chinese Religious symbols: Kwan Yin, Ma Tsu and the Eternal Mother, 1983, 25) talks of the worship of female deities as embodying a counterculture. He argues that female deities are important counterpoints to the hierarchal, bureaucratic orthodoxies of state religion, territorial cults and ancestor worship.’” p.306

We should also be aware that in ancient societies as well as many contemporary ones it is dangerous to criticize authoritarian rulers or even one’s husband. One of the reasons that women were allowed to get away with this pilgrimage may have been the fact that so many of them were widowed from the war or had lost sons. From these terrible losses and perceived weakness came incredible strength. Women, culture makers and those on a spiritual path were perhaps not seen as threats and so left alone. Also..

“Because each of these latter is associated with a feudal past, feminine symbols also work as symbols of progressiveness and transcendence of the past.” p.306

So it is for this reason one can go to novelists, playwrights, poets and other artists as well as the myths and spiritual writings to find the radical roots of resistance and new beginnings. Because these cultural makers lack physical power yet seen as necessary these figures work with feminine energy to a great extent. There is needed here much reading between the lines as well as a coded interpretation of what cannot be openly said. Think of black American slave spirituals and their use of Moses for example. But do we know what this movement really means for people all over the globe?

“Far from leading to the effacement of cultural differences, the post-Cold War rise to global dominance of liberal market relations, a process known as globalization, has been accompanied by a new primordialism: a focus on ethnic, nationalist, religious, and indigenous identities that Jonathan Friedman has attributed to the dissolution of the encompassing structures’ of imperialism of the Colonial and Cold War variety. (1994, 235). This somewhat unexpected turn toward cultural essences and identity politics has been equally evident in those countries, such as China, Cuba and Vietnam.” p.47

In fact this has gone on in Africa, South America and all over the world as well. Even in the developed West has seen a revival of paganism. In America, Europe and Australia people who have taken care of basic needs are researching and creating their identity.

“Observers have noted that the global spread of capitalism in the 1990’s was dramatic intensification of appeals to enchantment, evidenced by the growth of witchcraft accusations, prosperity cults, the trade in icons and amulets, deals with powerful spirits.”… p. 83

This has a led to an explosion in cultural and spiritual artifact production all over the globe even in Moslem countries. Witchcraft has been made possible also by the new media created by the marketplace. In how this has impacted on Vietnamese culture Taylor takes a ride on a bus that has a videocassette player and sees the following:

“The feminine realm of the marketplace and the cafes of and food and market stalls presided over by women seem to be another model for the world of cai luong. (Vietnamese folk opera). It is a world that conforms to the logic of the heart, where cruelty and unfaithfulness are punished, innocence is rewarded and devotion repaid.

“The cai loung video was followed by a program featuring a kindly old woman telling cautionary tales to children that illustrated the negative consequences of greed, vanity and theft. For her tales took viewers into a dreamworld where fabulous and magical creatures interacted with simple and childlike adults.” p.150 

So we see a peaceful cultural revolution happening before our eyes. The repressions of the past are quickly replaced with new cultures that are based on ancient memes and archetypes that are open to personal interpretation. It is a political, economic, technological, cultural and spiritual change that is most evident in the changing role of women. Or as Taylor describes it on p. 283:

Inside the Holy Dame temple, Chau Doc city, An Giang province, Vietnam

“Do they represent resistance to a repressive state, a counter-cultural alternative to an elite world view, or an evanescent outburst against stifling cultural conventions? Do they encode an intransigent local or grassroots culture, a resistance to patriarchal authority, or do they express the power and freedom women enjoy in this society?”

Most noticeably The Goddess shines as an ironic and iron determination of freedom to survive. She is most prominent in symbolic iconic contexts which shows I can:

“The shrine to some goddesses in contemporary Vietnam do tend to eclipse the institutions of the state in universalistic appeal. Attracting passionate feelings and a buzz of conjecture, they outshine in charisma most symbols of communist rule. The crowds and effervescent activity in the shrines to spirits such as the Lady of the Realm evoke the mass mobilization ethos out of which Vietnam’s socialist state came to power. As responsive beings in which people invest fervent aspirations, whose efficacy is constantly being assessed, and whose reputation is always on the line, such goddesses contrast with stereotypes of the Vietnam’s socialist state as bureaucratic, faction prone, ideologically conflicted and wary of diversity to the point of courting stagnation. As a broad church, giving refuge to a broad range of propitiants, interpretations and ritual forms, these Goddesses embody a quality of inclusiveness that the party is often accused of lacking.” p.285 

In other words the communist ideology is dead there in all but name, military power and state oppression. The state may be strong and may last for years but is losing the hearts and imagination of the people. This is amazing considering how recent the war was. Also consider how many scarred, hardened veterans must be there in positions of control. Perhaps the Vietnamese have handled so many traumas through the drama of their ceremonies. The repressions also still exist for some religious groups but not the goddesses perhaps because of the compassion they can manifest.

So the goddess is a community organizer, counselor and more. She represents market processes, which is the way to the future and its great changes. The pilgrimage is also a Spontaneous Order in Hayekian terms as well as an occurrence of Emergence. Emergence is phenomena as defined by Goldstein as an event that has novelty, coherence over a period of time, global, evolving, able to be perceived and has downward causation. The meanings here, especially the last, define radical or going to the roots.  This comprehensive social change can be as awesome to some Americans as it is to the Vietnamese. In Taylor’s essay on Spirits previously cited he comes to the conclusion that she is…

“A spirit who makes intelligible contemporary economic processes, she also embodies a form of historical consciousness that, a condensation of what is popularly seen to have worked in the past.” p.17

The Goddess is more than all of that. She though not schooled helps with exams. She, though childless, helps with fertility. She, though single, helps in finding a suitable mate. She, though poor in her life on earth, helps people find wealth and respect. She, though dwelling in a communist country, is the symbol of freedom and markets. She from unknown ancestry is seen as the Mother of her People. From time without memory she has always been there and in their thoughts and will always be remembered as the Goddess of the Realm.

 The End

While I do appreciate the work of Dr Taylor and quote him at length I must admit that the conclusions I have reached are my own and do not necessarily convey the political or religious convictions of him or anyone else in this review.

Notes:

Images:
– http://tamhoc.com/2013/01/mieu-ba-chua-xu/
– http://khampha.vietnam.vn/di-san/le-hoi-ba-chua-xu-225
– http://en.wikipedia.org/wiki/File:Mi%E1%BA%BFu_B%C3%A0_Ch%C3%BAa_X%E1%BB%A9,_b%C3%AAn_trong.JPG

Goddess on the Rise, Philip Taylor  University of Hawaii Press (March 1, 2004). ISBN 978-0824828011

Philip Taylor: Modernity and Re-enchantment: Religion in Post-revolutionary Vietnam – Institute of Southeast Asian Studies – 2007. ISBN 978-9812304407

Don Meinshausen in an act of ceremonial magick helped launch the Libertarian movement in 1969. He is the creator and admin of Libertarian Pagans, Psychedelic Pagans and Pagans against a US attack on Syria. He is currently writing a novel that deals with winter solstice traditions of over a dozen cultures from ancient times to 1989.

Geplaatst in English articles | Getagged , , , , | Reacties uitgeschakeld voor GOD-Dess Capital-ISM: How poor women smuggled markets & freedom into Vietnam surrounding Communism and changed it to a freer society – Part 2

GOD-Dess Capital-ISM: How poor women smuggled markets & freedom into Vietnam surrounding communism and changed it to a freer society – Part 1

Geplaatst op 2 november, 2013 door Guest author

By Donald Meinshausen

“The stature of today of these commerce-oriented goddesses (of Vietnam) is bound up in the societal contributions made by women who, during the postwar years, were involved in a vast but informal economic movement that defied and perhaps helped transform from within the patriarchal political economic orders dominated by the state. Thus the goddesses are collaborators in and agents of an unrecorded history. They represent a popular reworking and retelling of history, where women’s activity is considered socially central, where commercial progress is highly valued, where smugglers are the epitome of efficiency and where flight from the country is granted to the virtuous and is rewarded by prosperity. They celebrate informal social and economic initiatives that the government has labeled criminal, negative and treacherous or has habitually overlooked.” Goddess on the Rise by Philip Taylor 2004, p.107.

You can tell a lot about country and its culture by its ceremonies and celebrations. In some communist countries there is nothing but ‘patriotic’ parades, rallies and displays of martial power. Ordered ranks of soldiers, athletes and other military hardware march before the visages of Great Leaders past and present. Emotions are martialed to maintain the might of the state. Everyone is either part of a passive audience or a puppet on parade. But there are exceptions as celebrations and ceremonies are older than governments. And these exceptions can change rules, even in Vietnam.

For religious ceremonies and celebrations from ancient times can survive and evolve into important movements and events large and small. People persist in the hope of blessings from the cosmos or nature and its seasons. They are the survival of popular and profound rituals of drama and joy. These happenings allow the survival of the people’s psyche during long, difficult times such as the calamity of governments and other disasters.

Here in America as well many of our celebrations and ceremonies also revolve around the state and its bloodletting. Here people also passively watch military parades of power and patriotism with the pop of its fireworks. More likely we go to a party. And we also have ancient seasonal pagan celebrations from ancient times such as Easter (Eostre), Christmas (Yule) and Halloween (Samhain) where we share frivolity and blessings from the deity and nature with its seasons. It is now mostly mediated by corporate commercialism. And there are other celebratory events that are more subversive.

For we have also borrowed from the past and created new ones. Arts festivals and huge music concerts have brought new ways of thinking as well as new ways of income. We can be justifiably proud of the way of our abilities to be creative and our economic prowess to make historical changes here. Examples are the Renaissance Fair, Burning Man and some protests.

But in communist lands ancient and modern celebrations and ceremonies have become instruments of liberation. The pilgrimages to Pope John Paul’s appearances in Poland attracted huge crowds during the Soviet occupation. The Singing Revolution in Estonia is another example. Here 300,000 people in a country of a million drove out the Soviets by massive rallies where songs were used to show unity and transcendence. These people were fortunate in that the ruling communist government of Gorbachav was old and ready for reform.

But what can one do in a new communist country, freshly red in its radical blood of its newly won revolution? For decades Southeast Asia had been ravaged by colonialism from the French. And then the Second World War came with an invasion by Japan whose colonial attitudes were even worse than their predecessor. After they left there came an anti colonialist war against the French and the Americans that divided the country.  This civil war took violent decades to resolve and ended in the Communist takeover of South Vietnam.

Even in America on the other side of the planet from that land the word Vietnam has scarred the memory of two decades. Every American family it seemed saw the war on their TV and knew someone fighting there. The war was the country’s dominant issue and the cause of countless demonstrations and even rioting. It was seen as the American empire’s first defeat.

In Vietnam there were more bombs dropped on that land by Americans than on Germany during World War II. American bombing campaigns and other military involvements lasted over 30 years. At the end of the Vietnam War came a bloody revenge and communist tyranny arrived in southern Vietnam as well. The conquerors were on the brink of an even greater disaster. Cambodia, its neighbor, fell into an even deeper chaotic charnel pit. A communist, who was even a greater psychopath than all the others, ran this land. Pol Pot killed over 30% of Cambodia’s people and drove the economy and morality back to the Stone Age. Mao in China had killed over 60 million.

Yet Vietnam drew back from that nightmare to a more liberalized economy. How did common sense with faith, tradition and just plain fun, surround communist dogma and tame it?  The answer in great part is in ceremony and celebration of a people’s pilgrimage. This is described in Philip Taylor’s well-researched book Goddess on the Rise and in other works. His book contains over seventeen pages of bibliography alone. It is also well reviewed in academic journals. He has written five books and many articles in academic magazines on Southeast Asia. He has a doctorate in anthropology and teaches in the Asia Studies department at Australia National University.

Economic change is usually accompanied by cultural, spiritual and technological change as well. Spiritual change is the hardest and takes the longest to accomplish since these roots are the oldest. Changes here also affect other parts of a person’s life. The sacred aspects of people’s lives are the strongest, deepest and arouse the most commitment. Even if you do not have such a commitment yourself this area deserves serious study. What is more is that even though this is a deeply profound matter it has ironic, commercial and popular culture aspects.

Now I have seen some wonderfully strange exotic, festivals. I’ve been to Burning Man. This has been described as Mad Max on acid or the most dangerous and outrageous arts festival in the world. With over 30,000 in attendance and growing it becomes the 5th biggest town in Nevada. It is said that Silicon Valley closes down during its 10 day run. During this time there is more creativity and fun here than anywhere else in the US.

Then there are the Rainbow Gatherings, which are a time warp of the 60’s in the prime of the primeval forest. These hippie happenings have been going on for almost 40 years yet still have confrontations with the US Forest Service. Both of these events are peaceful and environmentally aware yet still attract much police monitoring and interference.

I’ve also been going to numerous rock festivals for over 40 years and can still taste the artwork on the blotter paper. There are still parts of this country where these kinds of events are either illegal or circumscribed. I was expected to attend interesting and exotic events as part of my business lifestyle. I was a well off dealer in psychedelics and located in New York City. I was well connected to the cultural and technological cutting edge that I could choose the creme in clientele who let me know of such events.

And they were a bunch of, oh so cool, cosmopolitans designing the next wave of tech and fashion. They were swinging from the data vine from trend to tech and from coast to boast. I would arrive with the right buzz, aware and prepared for any aspiring act of avant-garde art and terrific toy of tomorrow. Nothing would faze me from the next phase. As a libertarian I see electronic enterprise and street theater as the cool kissing cousins that they are. And if they were to do it in public I would shout encouragement from the sidelines. I even helped put on the show and sold tickets made from blotter paper.

I’m also a profound Pagan, a creator and sponsor of serious, sober Goddess worshipping events and ceremonies. I write for Pagan media and have been to many ceremonies in America and abroad. I acknowledge that ceremony is the unacknowledged, under appreciated art form of our time. I have traveled around the world to be in them.

The same can be said as well as its flip side, celebration. Having roots in many ancient ways is the best way to reach into the future. Some really amazing stuff is happening here to acknowledge the great shifts of our time. This attracts high tech visionaries as well as well as media shamans and profound party goers.

All of this is allowing great changes in our social attitudes in both ceremony and celebration. It has changed my own time in one particular way. Now I have no problem with drag queens get on a main stage (No, I don’t get into it) or ladies of the evening (Yes, I’ve had my share) plying their sloe-eyed trade. But in all my life experiences I have never even heard all of the above weirdness in one spiritual event. This is something I one day want to see since I’ve read about it.

Try to get your head around this; a glorious spiritual festival that has started from lasting weeks to now over five months! This salubrious spectacle has a sideshow alley, carnival games, roller skating, magic acts, a house of horrors, acrobatics, restaurants, cafes, shops, gambling, karaoke, opera and brothels. There is a merry go round where people sit on oversized boxes in the likeness of supermarket products. It is a carnival of capitalism where Christmas lights and swirling swastikas (there a Hindu symbol) beckon you to a wanton wonderland. The ceremonies will go from bathing and changing the Goddess’s garments in somber ceremony to spiritualist drag queens channeling Her voice to folk opera.

It also has all-singing, all-dancing and beauty drag queen contests. They sell lottery tickets as the price of admission. Among this transcendent transvestite crowd this event is the highlight of the year. They participate as mediums as well, when they can get away with it.

Oh yes, this is also at the same time and place where this religious pilgrimage to a goddess takes place. There are also astrologers, geomancers, palm readers, mediums, joss tick readers, sorcerers, clergy and fortunetellers of all types. This is a pilgrimage of over a million people come in a year. They come by bicycle, motorbike, bus and boat to one of the most remote, war-ravaged corners of the earth. Think of this pilgrimage as spontaneous order. As this comes from the love for a goddess it also has a spontaneous ardor. And it has been going on for many years.

This area has a long history of grass roots prophets, peasant rebellions and unorthodox religious movements. It is a wild borderland where mountains and the fertile delta marsh meet. We are talking of the corner where Vietnam and Cambodia meet along the Mekong River. This area has always been close to a smuggling route and was along an escape route. The Goddess is a cultural border marker in polity and consciousness.

(Mekong Delta)

For the shrine of this goddess is on the border of the Heart of Darkness and the tropical sun. You may know it as where they set the location of the most famous film set in Vietnam ‘Apocalypse Now’. It is a justly acclaimed masterpiece, the best movie ever made about the war in Vietnam. It shows the upriver excursion of the US military into the headwaters of hell searching for a renegade icon. The film was actually shot at a river in the Philippines where there are now condos but that’s another story. There was no exit there, until now. Today it is a laissez fair, a cultural counterpoint to communism.

Don’t think about this as an exceptional, isolated movement. There are many goddesses in Vietnam that are likewise venerated. There are shrines to gods too and even ghosts, mountains, trees and even whales that are worshipped all over the land. There are other goddesses that also attract hundreds of thousands of visitors. Some of these goddesses even have franchise shrines in other areas of the country. People ask here at this festival for the faithful for success at exams, for love, children, help in escaping Vietnam and most often success in business. This widespread phenomenon has also resulted in more freedom in northern Vietnam as well and even for Buddhists and Catholics as of the writing of this book.

This is all happening under the eyes of a Marxist Leninist government, who did not like it at all at first and even tried to stop it. (As history shows these types of states have butchered tens of millions of people who have opposed them even on just religious grounds). Today they are here at the pilgrimage straining under their tight police collars. They make sure that the drag queens don’t do their medium shtick channeling the Goddess while in the shrine (in front of Her for Goddess sake!). And all of these fortunetellers rattling their joss sticks and reading palms are just superstitious frauds and they are under strict orders to stop all of this. Yes, they have put up signs saying they will do just that and more. No, they don’t know why people come year after year to come see them. The glorious defenders of the revolution and victors of the war against American imperialism are brave and watchful. They also count their money and look the other way. Fortunes and fortune-tellers change. They learned a long time ago in fable and forecast about killing geese that lay golden eggs.

The urbane academic folklorist of this land will grimace and would want you to look somewhere else, as well. This pagan pilgrimage with its profound political implications was not in the books taught to them by their European or communist teachers. So how can this be happening? This denial is an old ancient custom of academics everywhere. Their academic research and scientific ideology both predict one day this will die out. However they are not yet as good as the fortunetellers. So until then they write books for the tourists about what a wonderful cultural treasure goddesses are.

The newly emerging elite of middle class corporate field hands copying the decadent denizens of the West would say the same. This is just some uneducated, rural or petty bourgeois women traders and all. They just find it interesting to see so many people from Ho Chi Minh City here (over 40% of the attendees are). HCM City, formerly Saigon, is now the thriving cosmopolitan center of Vietnam In fact, Vietnamese from all over the world come here They come back to thank the Goddess in helping them escape from communism.

(The festival for Bà Chúa Xứ, the Lady of the Realm)

A network of formerly poor women traders who were committed to the Goddess ran this pilgrimage or celebration. Some of them were struggling smugglers and sex workers supporting their families. Many were breaking the law every day at that time as a means of making a meager living to support their families. This was a dangerous time as people went on the Long March of enterprise between the abysses of bankruptcy and concentration camps on the road to prosperity and respect.

The Chinese who were the traders in Vietnam beforehand were much involved in the pilgrimage as well as in business. Then they were kicked out of the country for possibly being loyal to capitalism and China rather than communism and Vietnam. Who then would take over the role of traders between cities and country? Who would continue the tradition of continuing the pilgrimage? At the time only a few thousand would do go for a two week festival.

But continue it did. This pilgrimage stands as a living monument to the commitment and energy of the women in the informal economy. And they would credit the Goddess Ba Chua Xu, known as the Lady of the Realm. Welcome to the glorious return of goddess gatherings and also the righteous return of traders and markets. For in this Communist state a revolution has transpired without headlines, violence, armies or even protests. This shrine to the goddess and its pilgrimage is a monument to this miracle. This Goddess is widely known for guiding and protecting poor women who are engaged in trade. Under the eyes of a communist state this goddess has inspired a spiritual movement that has grown from a few thousand to over a million in about twenty years. They have become wealthy, respected and powerful and accomplished great change within old powerful forms. They have ignited a change in economics, culture and attitudes toward women that even feminist academics are unaware of. How did all this happen?

Religion was the first act of differentiation from the state. Think of it as a mother protecting her young from the anger and ignorance of a bad father figure. The Great Mother represents nurturance and protection and goddesses were the first deities all over the world. These fertility figures were later transformed into shrines to define cycles of planting, of culture and relationships. From the festivals of the fertility of the fields and family came the newer call for help in trade and business. The goddesses worked in occult or hidden ways like the women who worshipped them. The worshippers offer gifts and pilgrimage in a symbolic exchange to get prosperity, help and justice. Archaeologists may one day discover a place of worship where the arch of such worship was taken from the rib of the king’s fortress.

There are lands where this way of belief never died out. Vietnam is mostly Buddhist, a philosophy that tolerates such worship. I have seen shrines to the Goddess on the grounds of Buddhist temples. Sometimes the goddesses were in fact real women who had been known as benefactors to the community when they were alive. Some were poor virgins, others wives of important people. Some died tragically or were martyrs. Some left their families others never left their land. Some were economically powerful all helped the poor. For many, like the Lady of the Realm, we just don’t know. They were known for their wisdom, other for their acts of kindliness. Of all the 75 Goddesses are worshipped in Vietnam the Lady of the Realm is by far the most popular and is the focus here.

Her history is a nest of myths. Her statue may have been from India and perhaps was once Shiva, an Indian God. This makes sense in that since this deity is now a goddess and attracts many transvestites and women. It is a cult that attracts people of all ethnic groups in the area, as well as people from city and country. It definitely attracts more women than men. The Goddess helps in all types of personal matters such as love, fertility and even in escaping Vietnam. People here see it primarily as a women’s and as a business Deity. In her book China’s Motor – A thousand years of Petty Capitalism Hill Gates gives the pithy phrase: “Women reproduce, so in the appropriate political economic context does money.”

(Ancient Matriarchal Society: The original Lady of the Realm stone statute stands at the base of Sam Mountain in the Mekong Delta dividing South Vietnam & Cambodia. Also believed to be a Khmer version of India’s goddess Shiva, Ba Chua Xu accepts all ethnic traits bestowed upon her.) 

CONTINUED IN PART 2

Notes:

Goddess on the Rise, Philip Taylor  University of Hawaii Press (March 1, 2004). ISBN 978-0824828011

Images:

http://elkgrove.news10.net/photo-gallery/arts-culture/159593-smiles-ba-chua-xu-temple#image3

http://www.vietnamonline.com/news/mekong-delta-welcomes-11-million-visitors-for-first-6-months.html

http://jadicampbell.wordpress.com/2013/09/19/the-cult-of-ba-chua-xu/

Don Meinshausen in an act of ceremonial magick helped launch the Libertarian movement in 1969. He is the creator and admin of Libertarian Pagans, Psychedelic Pagans and Pagans against a US attack on Syria. He is currently writing a novel that deals with winter solstice traditions of over a dozen cultures from ancient times to 1989. 

CONTACT DETAILS: Donald can be contacted by email and on Facebook.

This article appeared in Penton magazine in August 2010. The above article is revised.  With thanks to Damon Leff.

Geplaatst in English articles | Getagged , , , , | Reacties uitgeschakeld voor GOD-Dess Capital-ISM: How poor women smuggled markets & freedom into Vietnam surrounding communism and changed it to a freer society – Part 1

Rot toch op met die liefde

Geplaatst op 2 november, 2013 door Yoeke

Rot toch op met die liefde, denk ik met enige regelmaat. Wie facebookt of op een andere manier betrokken is bij de mensheid kan het niet ontgaan: de liefde is echt een hype. Iedereen heeft het erover en alles lijkt erop uit te draaien. Het wordt ons geadviseerd als antwoord op vrijwel alles, we zoeken er naar, we prijzen ons meerdere malen per dag in het openbaar gelukkig als we een glimp van haar gevoeld hebben en we willen haar dolgraag delen met anderen, of we die nu persoonlijk kennen of niet. Waarom? Waar-fucking-om?

Bitch! Hufter!
Omdat het gemakkelijk is. Daarom.
Het leven valt namelijk verdomme niet mee. Er gaat van alles mis en soms zeggen mensen gewoon snoeihard ‘nee’ tegen je. Soms ben je niet welkom en vinden ze je een eikel, een hufter, een dweil, een bitch of een trut. En jij en ik weten dat dat nog terecht is ook.
Dat maakt onzeker en eenzaam. Dat maakt dat we het moeilijk vinden om contact te maken met andere mensen. Om ‘hoi’ te zeggen tegen iemand die we nog niet kennen. Om ons bloot te geven en te ontspannen in gezelschap en zo sukkelig te durven zijn als we nou eenmaal zijn. Want als Ze, de Mensen, daar achter komen, dan moeten ze ons niet. Denken we stiekem. En als we ons daardoor laten leiden – ik bedoel natuurlijk mezelf, maar het klinkt minder angstaanjagend als ik het veralgemeniseer naar ‘we’ – durven we helemaal nooit meer onder de dekens vandaan te komen.
Het leven is een stuk aangenamer als we ervan uitgaan dat alles draait om de liefde. De Liefde. Dat iedereen in wezen van elkaar houdt. Dat we met een stralende lach elkaars gezelschap zoeken om er betere, gelukkigere en completere mensen van te worden.
En die enkeling die je echt niet mot is gewoon even van het padje af. Die heeft een vertroebelde blik en is er, vermoedelijk door een akelige jeugd, nog niet aan toe om de Liefde toe te laten. Wacht maar, als die eenmaal oude trauma’s heeft verwerkt komt er een nieuw mens uit tevoorschijn!

Alles is liefde, verdomme
De menselijke geest zit slim in elkaar. Als we eenmaal een overtuiging hebben zien we daar voortdurend bevestigingen van om ons heen. Wordt onze overtuiging: Alles Draait Om De Liefde, dan richten we onze aandacht automatisch op signalen die die gedachte bevestigen. We herkennen de Liefde in alles. Mooie dingetjes. Leuke gebeurtenissen. Fijne toevalligheden. Lieve mensen. Mensen om je mee te verbinden zonder risico, want iedereen houdt immers, in essentie, van elkaar. Mensen die er op uit zijn om geestverwanten te vinden en te herkennen. Mensen waarbij je welkom bent, gewaardeerd en geliefd wordt.
Dat idee maakt het gemakkelijker om onder die deken uit te komen waar ik een paar alinea’s geleden onder wegkroop. Alle diepe angsten over ‘niet voldoen’ die we over onszelf hebben worden door het filter van de universele liefde gehaald en zo verdund tot een dragelijke twijfel die veilig ver buiten ons zelf ligt: is de ander wel in staat tot Liefhebben? Worden we dan alsnog afgewezen, dan lag het probleem duidelijk bij de onvolmaaktheid van die ander. Klaar. Niks meer aan doen. Of, beter nog, wel iets aan doen: bestook de harteloze kritische klootzak met konijnenplaatjes waar ‘I wuvv you’ onder staat, tot ie verdomme ook van iedereen houdt.

Rafeltjes van oud gedrag
In het kader van Samhain is het loslaten van je eigen veroordelende geest misschien wel het grootste loslaten. En ik moet zeggen dat het veel beter met me gaat sinds ik mij heb bekend tot de gezelligheidskring van Lieve Mensen. Okee, ik worstel nog wat met mijn verslaving aan uitdaging en ontwikkelingsmogelijkheden: als alles al goed en lief is, wat zal ik dan nog m’n best doen om het nog beter te krijgen? En ik ben er nog niet helemaal uit wat liefdesrelaties toevoegen, als ik die bij voorbaat al heb met iedereen die ik tegenkom of van facebook ken. Rafeltjes van oud gedrag, veronderstel ik, die vanzelf af zullen vallen. Ik heb goede hoop dat binnen afzienbare tijd mijn hele leven uitsluitend zal bestaan uit Liefde zodat ik als stralend, hartelijk, vlekkeloos wezen ook al mijn andere ontoereikendheden kan loslaten.
Al vond ik vanochtend nog een anoniem kaartje met een konijnenplaatje er op in mijn brievenbus…

     

Geplaatst in Columns | Getagged , , | 3 reacties

Maanwandeling Samhain 2013 = Volle maan van de Klif 29 oktober 2012

Geplaatst op 2 november, 2013 door Loes

In de duisternis begint het nieuwe jaar. In de donkerte van de moederschoot begint het nieuwe leven. In de duisternis van de aarde ontspruit het zaad. In het donker van de dag begint de nieuwe dag. De oude Kelten vieren ieder nieuw begin vanuit het duister. Al het nieuwe heeft eerst z’n donkerte nodig, de rust en het naar binnen gekeerde. Eerst het blik naar binnen in je eigen duisternis dan pas kan de goede keus gemaakt worden voor iets nieuws.

Als voorbeeld een nieuwe relatie. Hoe louterend is het als je na een verbroken relatie eerst de tijd neemt om in je eigen duisternis te stappen. Bij jezelf te rade te gaan, je eigen donkere hoeken te bezoeken voordat je je in een volgende relatie stort. Al het nieuwe heeft dit nodig…wat niet wil zeggen dat het prettig is. In de duisternis word je op jezelf terug geworpen… met het idee dat je volkomen alleen bent. Zo geldt dat voor het zaadje in de grond, het kuiken in het ei, het kindje in de moederschoot… zich vaak niet gewaar van de warmte waarmee het gedragen wordt.

Zo ook zoek ik regelmatig de duisternis op. En meestal weet ik me gedragen door alles om me heen, de mensen, het bos, de godin… alles.

Toch ben ik dit gevoel kwijt geweest de afgelopen drie maanden. De aanleiding voor dit verlies van mijn basisvertrouwen was een, achteraf, traumatische gebeurtenis. Op 9 juli 2013 vond ik het levenloze lichaam van een goede vriendin. Aangezien ik de sleutel van haar huis had, kon ik haar vinden. Ze was naar mijn idee, en dat van velen, van de trap af gevallen. Ze lag sinds de vorige dag onderaan de hele hoge trap van haar prachtige herenhuis in de Zwolse binnenstad. Een doodsmak gemaakt, met haar hoofd op het koude marmer… zo leek het. Daags na haar crematie kwamen echter feiten aan het licht die op moord wezen. Vooralsnog is het nu nog niet duidelijk wat er gebeurd is. Een verdachte zit nog steeds vast. Zelf ben ik meerdere malen op het politiebureau geweest en ben met veel vragen geconfronteerd. Ik heb wel gemerkt dat vragen, ook waar je geen antwoord op hebt, een eigen leven kunnen gaan leiden.

Het was voor mij heel verrassend dat ik zo cool/afstandelijk gehandeld heb. Ik ben niet eens echt geschrokken, ik weet dat ik hier altijd rekening mee hou. Ik heb meer sleutels van mensen die alleen wonen. En ik ben een boskruiper, ook daar hou ik rekening met dode mensen op mijn pad. Verrassend was wel dat ik veel niet opgenomen heb, totaal geen herinnering aan heb. Alleen de ‘belangrijke’ zaken wist ik nog, vreemd. De dagen erna kwam het voorval pas m’n lijf binnen. Hoofdpijn, of eigenlijk een dof en zwaar hoofd en ogen die dof stonden en op standje ‘staren’. Maar geen tranen of heftige emoties. De enige tranen die ik had waren tijdens het schrijven van een gedicht voor haar, en dat heb ik ook tijdens de crematie mogen voordragen. Nog steeds is het gewoon vreemd dat ze er niet meer is, ‘bevreemdend’ is het woord dat ik het voorval toen gaf.

En de meeste last van deze gebeurtenis had ik tijdens mijn vollemaanwandelingen. In de duisternis kon ik mijn draai niet meer vinden. Ik was wat ik noemde ‘jumpy’, angstig voor van alles. Bang om te schrikken, bang voor de angst, bang om bang te zijn. Overdag had ik nergens last van maar in de duisternis kon ik mijn draai niet meer vinden.

Gelukkig heb ik de afgelopen keer, tijdens de ‘Volle maan van de zalm’, mijn basisvertrouwen weer terug gevonden. Wetende dat het hersenspinsels waren die ik zelf moest ontwarren. Niets is angstiger dan angst om de angst. “De mens lijdt het meest om het lijden dat hij vreest”, een oude wijsheid en zo waar als een koe!

Zo ook ben ik op voorhand door een duistere tijd gegaan en hoop ik Samhain dan ook enkel als tijd van kaarsjes en gezelligheid te mogen doorbrengen. Wel zal ik een kaarsje branden voor deze lieve vriendin… 76 jaar en nog zoveel dingen die ze wilde doen.

Maar nu eerst naar mijn vollemaanwandeling van vorig jaar.

Volle maan van de Klif – 29 oktober 2012

“Tijd voor ont-moeten”

De dansmugjes dansen hun dans in het late middaglicht. Licht dat onder de kruin, van de bolboompjes in de straat, door schijnt. Het is dat gouden licht dat foto’s zo mooi maakt en mij doet genieten. En dan de gedachte dat ik eindelijk mijn maanwandeling van vorige week kan gaan schrijven… heerlijk!

Ja, vorige week was het Volle maan van de Klif. De eerste maan van het nieuwe jaar. De maan waarbij ik altijd weer die keus krijg voorgeschoteld… waar gá je voor het komende jaar en wat kan er overboord, wat laat ik los. De maandag van de volle maan nodigde mij nu niet echt uit om te gaan. Timing is ook belangrijk 🙂 Het was wel volle maan en gewoonlijk houdt niets mij tegen. Maar nu, als ik de deur open deed… werd deze vanzelf weer dicht geblazen en iemand stond met een douche op de deur gericht… bah!

Na een gezellig weekend werken in Bourtange op Magisch Samhain, met 20 mensen van Greenthingz, stond mijn hoofd ook niet echt naar ‘weer de deur uit’. Een lange werkdag achter de rug en de facturen moeten de deur uit.

De Klif… ja, daar spring je ook niet vanaf als het stormt en regent. Dan is het verstandiger om een dagje te wachten. En eerlijk gezegd, ik had het hele weekend al intens genoten van de bijna volle maan. Het was zo helder en koud! ’s Nachts gingen we wandelen over de vestingwallen, de maan helder en de witte wieven over de vestinggrachten. Het gekleurde licht voor de viering maakte het allemaal zó magisch! Sommige mensen gingen om 2.00 ’s nachts nog een rondje, na eerst andere mensen uit hun bed gerammeld te hebben… zo heerlijk!

We hebben de kids quest gedraaid, een quest die in het teken stond van Samhain “Tijd voor duisternis”. De drow (dark elfs) moesten geholpen worden… want de elfen bleven bloemen maken (ballonbloemen) zodat het zomer bleef… en dit was natuurlijk een illusie. De kinderen moesten daarvoor bij Cailleach aan, en bij de witte nevelwezens (die op de grens van leven en dood rondwaren) en natuurlijk hielpen de aardwezens (goblins) ook bij het doorprikken van de illusie die de elfen trachten in stand te houden. Al met al een heerlijke Samhain quest voor de kinderen.

En een feest om weer met zovelen bij elkaar te zijn het hele weekend. Samen werken, eten, drinken en slapen… één groot feest!

Thuis gekomen vielen we met onze neus in de boter. Mijn zoon was die zondag ook jarig en zijn beste vrienden en opa en oma waren al bij ons thuis… dus direct aan de taart. En daarna de hele boel uitladen, opruimen en hup in de was. De maandag is gewoon weer werkdag en ’s avonds moeten de facturen voor Bourtange en Rijswijk (daar waren ook twee mensen aan het werk) opgemaakt worden. Zo rouwig was ik dus niet over mijn afgelaste wandeling 🙂

Dinsdags is het prachtig weer, de hele ochtend buiten gewerkt. De avond belooft veel goeds. En zowaar om 19.00 besluit ik te gaan wandelen en de maan staat al aan de hemel… terwijl ik dacht dat de maan na volle maan niet te zien was rond die tijd.

Zo, eindelijk… na een behoorlijke aanloop. Mijn vollemaanwandeling “Tijd voor ont-moeten”.

Ik stap de deur uit om 19.00, lekker vroeg… het is al donker. Afgelopen weekend is de wintertijd weer ingegaan (kwam wel heel leuk uit met de quest)… ‘Tijd voor duisternis’. Als ik het pad in sla naar de rand van de bebouwde kom… komt mij een zee van hel licht tegemoet. De hockeyclubs van Zwolle zijn sinds kort verenigd op de sportvelden achter ons huis. Er is een gigantisch clubhuis gekomen, met dito geluidsinstallatie 🙁 en nu dus ook een dito verlichting over het hele complex… ook waar er niet gespeeld wordt. Alles, maar dan ook alles, baadt in een zee van hel wit licht. Het voorheen zo spaarzaam verlichte pad waar ik goed kon zien waar ik liep, is nu een hopeloos verblindend pad. Ik kan weinig zien en besluit dan maar door de wijk naar het buitengebied te lopen. Natuurlijk baal ik als een stekker… weg genieten 🙁 Ik probeer me er overheen te zetten. Maar als ik de brug naar het buitengebied op loop, merk ik dat het licht tot hier straalt. Het is helemaal niet meer donker. De foto’s die ik maak van de maan zijn raar… alles is omgeven met een oranjebruine waas… lichtvervuiling! Als ik het weiland in ga om Luca te roepen, komen er twee mensen aangehold en daarachter nog meer mensen. Ergens op de dijk gaat iemand volkomen uit zijn bol… waarschijnlijk de coach 🙂 Een aanmoedigend gebrul dreunt door het buitengebied. Ik heb opeens geen zin meer om ook te gaan roepen. Ik zie het even aan en erger me hier dus ook al aan. Volgende keer ga ik later… véél later. Als ik de weg naar het bos insla… het licht tegemoet… zie ik de weg voor me amper. Ik maak wat foto’s van de sportvelden in de verte… het lijkt wel een poster van ‘Close Encounters’, die UFO-film. In het bos loopt iemand met een lichtje (geen idee waarom) en een hond. Ik besluit eerst bij B8 aan te gaan. ‘Boompje’ geeft geen sjoege… hij blijft stil. B8 in eerste instantie ook. Geen knal-ervaring van een woord dat al komt voordat ik ‘m aanraak. Het duurt een tijdje. Zo staan we samen, arm om stam, een tijdje in het licht. Natuurlijk met m’n rug naar het licht. Het voelt vertrouwd, ‘ONTMOETEN’ krijg ik van ‘m. Zelf maak ik daar direct ont-moeten van… misschien wel dom… ontmoeten is wel zo mooi. Maar dat kan natuurlijk alleen als daar het ont-moeten aan vooraf is gegaan. ‘Be-willen’ zou dat het tegenovergestelde zijn van ont-moeten?

Zo mijmerend loop ik het wilgenpad af. Ik besluit de brede met gras begroeide weg in te slaan. Gister heeft het gehoosd dus het zal wel zompig zijn. Toch wil ik dit pad lopen, niet het droge verharde pad.

Mijn voeten worden vastgezogen, bij iedere stap is er dat zuigende geluid. Tot over mijn enkels zak ik in de modder weg. Met mijn staf prik ik iedere stap vooruit… ‘kan ik hebben’, en de volgende stap. Zo baan ik me een weg door het bos. Helemaal gelukkig met een stel heerlijke wandelschoenen met Gore-tex 🙂 Zo kom ik aan de andere kant van het bos, hier is het in ieder geval een stuk donkerder. De maan laat zich zo af en toe zien… ik wil zó graag een foto maken van de maan boven het ondergelopen pad…weerspiegeld in een plas. Helaas, na lang wachten geef ik het op. Zou leuk geweest zijn maar mag geen doel op zich worden… fotograferen is een ander wandelen.

Via de bosrand loop ik richting brug van de Klif (naderhand lees ik in mijn wandelverslag van vorig jaar… dat ik dezelfde route ben gelopen). Jaren geleden ben ik op de reling van de brug geklommen, iets wat me de laatste jaren niet meer lukte. En weer tracht ik op de reling te komen. En zowaar, ik kom erop! Ik schuifel via de reling, ondersteund door mijn staf, richting water. Zodat ik ook echt water onder me heb… geen oever 🙂 Als ik me zeker weet, spreid ik mijn armen… zo’n ‘Titanic-gevoel’. Ik zie mezelf op de Klif staan… het keuzemoment. Waar ga ik voor? Wat laat ik achter?

Ik ga voor GEZONDHEID!!! Ik laat achter MOETEN!!! Mijn kracht ligt in de makkelijke weg… de weg die geen moetens kent… die louter uit WILLEN bestaat. Waar een wil is, is een weg. Sommige mensen moeten vechten en knokken voor hun idealen… ik moet mijn kansen zien in ont-spannen en ont-moeten… dan ontmoet ik mijn kansen, GO WITH THE FLOW.

Jammer genoeg kan ik niet echt springen… zou een natte boel worden. Ik schuifel weer terug naar het gedeelte dat boven de oever uitsteekt. Daar ga ik voetje voor voetje af… jaren geleden sprong ik nog. Nu ben ik blij dat mijn knie het weer goed doet en mijn hielspoor bijna verdwenen is. Misschien voor volgend jaar 🙂

Ik heb wel mijn vleugels uitgeslagen… ik heb de zomerenergie losgelaten, de controle van het lichtgevende vuur losgelaten… verfoeid zelfs! Veel te veel licht!!! Het is tijd voor duisternis! Tijd om de diepte in te gaan… illusies los te laten, door te prikken. Wat vallen alle zaken weer prachtig op z’n plek 🙂 De kidsquest en de helverlichte sportvelden… niets voor niets! Ook zaken die storend zijn hebben me iets te vertellen… zou ik die brullende coach ook ergens kunnen plaatsen?

Via de zompige bosrand, langs het water, vervolg ik m’n weg. Heerlijk, lekker ploeteren door de modder. Toch nog even een mooie foto van de maan in het water kunnen maken… dat zijn vaak de mooiste 🙂 dan is er net genoeg licht voor mijn camera. Aan het einde van dit pad ligt de parkeerplaats… eindelijk weer doorloopgebied. Vanaf nu loop ik ook weer in het licht… een licht dat ik graag achter me wil laten! Volgende keer ga ik later!

De vrijdag zou ik mijn verslag maken… vergeten… zaterdagmiddag dan… vergeten. Zondag wil ik naar de sauna met mijn man… maar ik moet mijn verslag nog maken en eigenlijk moet ik nog veel meer. Ik sta op met hoofdpijn, ik moet nog zoveel… eigenlijk zou ik net zo lief niet naar de sauna. Toch gaan we… tuurlijk! We hebben dit allebei zó hard nodig.

Zelfs de afspraak van gisteravond (Halloween geo-catching) afgezegd, we zouden in Amstelveen van 20.00 t/m 24.00 op locatie in het bos staan als stempelpunt ofzo… we hadden hier de puf niet meer voor na de hele ochtend Natuurwerkdag in het griend in Zwolle. Trekken en zagen aan meidoorn en wilg… het was even mooi geweest.

De hoofdpijn trekt pas weg in het warme voetenbad in de sauna. Gewoonlijk sla ik dat over… nu zal ik alles heel rustig opbouwen, geen ‘bommetje’ in het dompelbad, maar een koele douche en rustig het dompelbad in… niets moet. In het zwembad ben ik nog steeds raar op de buik (de erwtensoep van de Natuurwerkdag?) en zweverig in het hoofd. In het water krijg ik het koud… ik ben rillerig en weet dat ik eigenlijk heel wat anders zou moeten… het loslaten lukt niet zo best. Pas halverwege de middag ben ik er… het is goed zo. Samen genieten we de rest van de middag en avond… het viel me best zwaar dat loslaten. Ont-moeten… klinkt zo makkelijk, is soms best een opgave. En zie, het verslag ligt er toch… een week later… niets voor niets. En ik ben toch gesprongen… één keer “Bommetje!!!” op een gezond jaar!

Liefs, Loes

Nu, een jaar later, zijn de lichten behoorlijk gedoofd. De buurt heeft geklaagd en de hockeyclub heeft geluisterd. Mijn hielspoor bleek niet weg, enkel afgebroken, nu dus weer in behandeling. En over een paar weken weer gezellig naar Bourtange voor Magisch Samhain!

Geplaatst in Volle Maan Wandelingen | Getagged , , | Reacties uitgeschakeld voor Maanwandeling Samhain 2013 = Volle maan van de Klif 29 oktober 2012

Webwegwijzer Samhain 2013

Geplaatst op 2 november, 2013 door Jana

Logo pagina Webwegwijzer Wiccan Rede Online Magazine

Deze keer uitsluitend gewijd aan het fenomeen Sinterklaas en de discussie over Zwarte Piet

In English

 

Geplaatst in Web Wegwijzer | Getagged , , , | Reacties uitgeschakeld voor Webwegwijzer Samhain 2013

Het middelpunt van de cirkel IV

Geplaatst op 2 november, 2013 door Serge van Heel

Wachters waar zijn we aangeland?

We vieren deze dagen het feest van Samhain, het feest van de dood.
De centrale symboliek van Samhain is natuurlijk gelegen in de dood. We doen onze intrede in de duistere helft van het jaar, een afdaling in de onderwereld. De bomen dragen geen blad meer, de eigenlijke vormen van hun takken worden niet meer verhuld. Samhain is het begin van de donkere periode. Astrologisch gezien wordt Samhain gevierd in het teken van de Schorpioen. In de oudere astrologische systemen wordt de Schorpioen ook wel aangeduid als de Adelaar; ofwel het gaat hier om een transformatie-aspect.
Met Samhain gaat het ook om transformatie. De natuur lijkt te sterven en ook het licht wordt steeds zwakker en zwakker. De transformatie van Leven – Dood – Leven, want daar ergens ver weg in die diepe zwarte duisternis die voor ons ligt, wacht ook het nieuwe leven op ons, maar zover is het nu nog lang niet!

Jungiaans bezien is er sprake van een introverte richting van de levensenergie of libido, deze keert zich naar binnen naar het onbewuste toe. Het is een tijd van inkeer, van introspectie, voor dromen, voor verhalen bij het haardvuur. De donkere nacht van de ziel waar veel mystici over geschreven hebben kan worden gelinkt aan deze periode van het jaar. In veel mythologische verhalen komt de symboliek naar voren van de afdaling in de onderwereld. Alchemistisch gezien is dit de Nigredo-fase. De dood van het ego. Maar ook overgave.

Het vieren van het feest van de dood onder de naam Halloween is tegenwoordig steeds meer in opkomst. Veel dreuzelmensen versieren hun ramen en huizen met pompoenen, spinnenwebben, doodskisten, schedels, vleermuizen en… heksen! Ook de media en commercie spelen hier dankbaar op in.
Halloween, griezelen, gewoon leuk, crea en zo, maar veel verder komt men vaak niet als je vraagt naar de symboliek. Wat nu precies de rol van de heks hierin is, anders dan griezelig, weet men niet. Ik zal in dit artikel niet verder ingaan op de symboliek van de heks, het Crone-aspect van de Godin, ofwel de Oude Wijze Vrouw die we speciaal met Samhain, nu de sluiers tussen de werelden dun zijn, met onze verschillende divinatiesystemen vragen om Wijsheid.

Voor mij betekent het feest van Samhain een moment van bezinning. Innerlijke zaken worden helder nu zij niet langer verhuld zijn en gedragingen, gebeurtenissen en motivaties worden aan een introspectief onderzoek onderworpen.
Het feest van Samhain, het feest van de dood, biedt de deelnemer de mogelijkheid om onze persoonlijke dood, en desgewenst een wedergeboorte op dezelfde tijd en plaats als degene die ons lief zijn, een plaats te geven in de cyclus van zijn leven.

Een mooi citaat van een bejaarde Jung met betrekking tot het vinden van een mythe aangaande zijn eigen naderende dood is afkomstig uit zijn autobiografie:

Een zo te zeggen onafwijsbare vraag komt op hem [de ouder wordende mens] af, en hij zou daar een antwoord op moeten geven. Hiertoe heeft hij een mythe over de dood nodig, want het ‘verstand’ toont hem niets dan het donkere graf waarin ze terechtkomt. De mythe echter zou hem andere dingen kunnen laten zien, behulpzame en verrijkende beelden van het leven in het dodenrijk. Gelooft hij hierin, of heeft hij er ook maar een beetje vertrouwen in, dan heeft hij daarmee evenveel gelijk of ongelijk als iemand die er niet aan gelooft. Terwijl echter degene die alles ontkent het Niets tegemoet gaat, volgt degene die zich aan het archetype verplicht, de sporen van het leven tot in de dood. Beiden zijn weliswaar in onwetendheid; de één echter tegen zijn instinct in, de ander volgt zijn instinct.”

Jung had als wetenschapper echter een bijna-dood-ervaring (hierna: BDE) nodig om te komen tot een doorleefd inzicht en een innerlijk weten. Tijdens een winterse wandeling in Kusnacht, halverwege de jaren veertig, brak Jung zijn been en werd opgenomen in een ziekenhuis. Tijdens deze ziekenhuisopname kreeg hij vervolgens een hartinfarct en een embolie. In de visioenen als gevolg van een BDE zag hij zichzelf boven de aarde zweven. Hij was in staat om de continenten te onderscheiden en de aarde was gehuld in een mooi blauw licht. Op zeker moment voelde Jung het aardse bestaan als het ware van zich afvallen en wat er over bleef was zijn essentie. Een tempel verscheen en Jung wist dat als hij de tempel zou binnengaan, hem het geheim van zijn leven en bestaan zou worden onthuld. Net voordat hij de tempel binnen wilde stappen verscheen zijn behandelend arts, maar in de archetypische verschijningsvorm van de Koning van Kos, het eiland van de tempel van Asclepius, de Griekse God van de geneeskunst, die hem vertelde dat hij nog niet klaar was met zijn leven en terug moest keren. Jung had een innerlijk weten dat zijn arts daarmee een offer bracht. De dag dat Jung voor het eerst rechtop zat in zijn ziekenhuisbed werd zijn arts opgenomen in het ziekenhuis. Deze stierf enkele dagen later.

Mede door deze ervaring kon Jung in 1959, drie jaar voor zijn dood, de vraag van John Freeman naar zijn geloof in het voortbestaan van bewustzijn na de lichamelijke dood, minzaam glimlachend beantwoorden met: “Ik weet. Ik hoef niet te geloven. Ik weet.”

Na Jung zijn er andere wetenschappers die onderzoek gedaan hebben naar de BDE. Denk hier bij aan de publicaties van dr. R. Moody, of het recent verschenen boek van dr. Eben Alexander, een neurochirurg die zelf een BDE heeft meegemaakt, en dichterbij huis, het boek Eindeloos bewustzijn van de cardioloog dr. Pim van Lommel. Alle drie de heren zijn wetenschappers in de academische zin des woords en hebben door het publiceren van hun ervaringen hun wetenschappelijke carrière in de waagschaal gesteld en zijn beschimpt en verguisd door hun collega’s.

Nobelprijswinnaar dr. Wolfgang Pauli, een groot natuurkundige, was in analyse bij Jung omdat hij naast een zeer rijk droomleven problemen had met het vrouwelijke in zijn leven. Zijn dromen bleven hem wijzen op een verbondenheid van materie en geest. Pauli nam echter niet de stap om zijn bevindingen te publiceren uit angst om in de wetenschappelijke ban gedaan te worden, en is gestorven zonder gehoor te geven aan zijn innerlijke ingevingen en droombeelden.

Vaak wordt mij gevraagd hoe het nou zit met die hekserij en die Jungiaanse therapie. Gaan hekserij en therapie wel samen? Zijn hekserij en allerhande esoterische stromingen niet een manier om allerlei persoonlijkheidsproblemen te verhullen ofwel een manier om het leven van alledag te ontvluchten? Is er wel bewijs voor het bestaan van iets als een collectief onbewuste, en wetenschap en spiritualiteit, is dat nu wel zo’n goede combinatie, die sluiten elkaar toch per definitie uit?<
Wel, de archetypische heks is eigenlijk ook een heel mooi symbool voor de analytisch therapeut. Zoals de archetypische heks meestal ergens buiten de gemeenschap woonde, en mensen naar haar toegingen voor raad en advies, weet de moderne mens de therapeut te vinden, in eerste instantie eveneens voor raad en advies. Ook de analytische therapie vindt plaats in een besloten ruimte. Een ruimte die zich feitelijk buiten het gewone leven van de mens bevindt, en die hij waarschijnlijk ook nimmer met een ander doel dan genezing of verlichting van zijn klachten zal betreden.
Zowel het pad naar de (archetypische) heks alsook het pad naar de therapeut wordt niet zo maar lichtzinnig betreden, want wie weet wat er allemaal kan gebeuren als je daar aanklopt!

Net als de heks is de therapeut een symbool voor transformatie, verandering, en dat kan heel bedreigend zijn.
De therapeut zet manipulatie in, en leidt je naar je schaduwdelen, je duistere kant, je duivelse delen waarover je ik en je cognitie geen enkele zeggenschap meer hebben en dat voelt eng en gevaarlijk! Maar dit alles overigens niet uit kwaadwillendheid, maar juist met de beste bedoelingen. Het gaat er immers om dat je de mogelijkheid krijgt te veranderen ofwel te transformeren, zodat je psychische energie, die vast zit in het duister, weer gaat stromen, maar daarvoor is dus eerst bewustwording noodzakelijk.

Heksen werden ook wel Haegtessa genoemd, een benaming voor krachtvrouwen, vrouwen die magie beheersten en over de spreekwoordelijke haag wandelden – de scheidslijn tussen deze wereld en de andere wereld: de heggerijdster.

Ook de analytisch therapeut wandelt over de spreekwoordelijke heg tussen twee werelden. De wereld van de DSM, van methodiek, interventietraining, innovaties, objectieve feiten en wetenschap naast de wereld van het subjectieve, van mythologie, cosmologie, beleving, dromen, intenties, mystiek en religie. Al wandelend over de haag heeft de analytisch therapeut zicht op beide werelden en kan hij rijkelijk putten uit de bronnen die zich aan beide zijden van de haag bevinden. Juist in het kunnen combineren van kennis en inzichten uit beide werelden schuilt de unieke kracht van de analytisch therapeut.

Is er ook een therapeutisch en genezend effect te verwachten van het vieren van Samhain en het stilstaan bij onze onontkoombare dood? Ja. Alleen de heftigheid van het besef van onze eigen sterfelijkheid kan ons ineens doen beseffen wat een geweldig en magisch geschenk ons leven is!

Ook kan dit besef ons de relativiteit van ons ik-je, persona, gemoed en stemmingen doen inzien en ons eeuwige zelf laten ervaren in het eeuwige moment nu. De aandacht wordt met Samhain gevestigd op onze plaats in de cyclus van het leven. Want:

Without love there’s no birth,
Without birth no death,
Without death no rebirth,
That’s the miracle of love
And the circle of life.

Serge van Heel (1972): Ik ben opgeleid en ingewijd in de Gardneriaanse traditie. Naast mijn werk als ambtenaar heb ik een praktijk aan huis voor Jungiaans Analytische Therapie.
Als afstudeerproject van mijn opleiding (Postgraduate Program in Depth Psychology) ben ik bezig met een scriptie genaamd: Het middelpunt van de cirkel, over symbolen, archetypen, rituelen en het individuatieproces in de moderne hekserij

Voor meer informatie zie ook: www.sergevanheel.nl of mail me.

1Jung: HDG (1992) pag. 263

Geplaatst in Artikelen | Getagged , , , | 1 reactie

Sinterklaas en Zwarte Piet, van heidense oorsprong?

Geplaatst op 2 november, 2013 door Jana

Achter veel ‘christelijke’ feesten zit nog een ander, heidens verhaal. Dat verklaart waarom de geboorte van Jezus rond Midwinter gevierd wordt, en waarom een haas eieren brengt met Pasen. Ook bij Sinterklaas zijn er heidense elementen aan te wijzen. Is het een van oorsprong heidens feest? En hoe zit het met Zwarte Piet?

Als klein kind wist ik niet beter of Sinterklaas was een heilige, die al een paar honderd jaar oud was. Hij kwam met de stoomboot aan uit Spanje, om hier pakjes te brengen samen met zijn knecht Zwarte Piet. Een keer zag ik een zwarte hand om de hoek van de kamerdeur vlak voordat het pepernoten regende in de woonkamer. ’s Avonds keek ik naar de daken in de hoop een glimp van Sint, Piet en het paard op te vangen. Op de avond van 5 december, als we liedjes hadden gezongen, werd er hard op de deur geklopt, en daar stond dan een grote teil vol met pakjes. Toen Sinterklaas een keer bij opa en oma op bezoek kwam, zag hij er anders uit dan de Sinterklaas op televisie. Deze Sint had een baard aan een touwtje. Mijn broertje en ik begrepen hoe het zat: dat was een hulp-Sinterklaas. De echte Sint kon immers niet overal tegelijk komen.

Het geheim
Een paar jaar later was ik ingewijd in het geheim: Sinterklaas had ooit wel bestaan. Nicolaas was bisschop in Myra. Hij stierf op 6 december. Toen hij heilig werd verklaard, werd zijn sterfdag zijn geboortedag als heilige. Hij had een aantal goede daden gedaan, zoals arme meisjes aan een bruidsschat helpen. (Daarom werd hij goed-heiligman genoemd: heilik = huwelijk). Omdat hij die bruidsschat door een opening in het dak had gegooid (of door een raam), kwamen nu de pakjes zogenaamd nog door de schoorsteen. Maar de heilige kwam niet echt meer langs: het waren de grote mensen die het sprookje voor de kinderen in stand hielden. En de grotere kinderen deden er ook aan mee. Zij maakten ook surprises voor elkaar en de volwassenen, en rijmpjes waarin ze zaken op de hak namen. En vooral elkaar op de hak namen, want met Sinterklaas kun je je eens lekker uitspreken over alles wat je een beetje dwars zit aan elkaar. Grote broer die zo lang onder de douche staat, een blunder van je vader vorige maand of moeder die zelfs de nietjes van de theezakjes haalt om alle afval te scheiden.

Zwarte Piet
Nog een paar jaar later bleek dat het verhaal niet helemaal klopte. De bisschop uit Myra in Turkije lag begraven in Bari in Italië. Een paleis in Spanje had hij nooit gehad. Zwarte Piet was niet zwart van het roet van de schoorsteen, maar had de trekken van een Moor, ofwel een (islamitische) Noord-Afrikaan in Spanje. Toen Nederland nog bij Spanje hoorde (net als Italië!), onder Karel V, waren de Moren net definitief uit Spanje verdreven door zijn oma Isabella. Spanje was voor ons het land van exotische lekkernijen zoals amandelen (marsepein) en sinaasappels (appeltjes van oranje). Waar het kostuum van Zwarte Piet vandaan kwam, dat mooie fluweel in felle kleuren en een baret met veer, daar had ik geen idee van. Nu lees ik over zwarte bedienden of pages aan Europese hoven, en bij adellijke of welgestelde burgers. Op schilderijen worden zij getoond in dat soort kleren. De schilders vonden het blijkbaar interessant om hen extra zwart af te beelden, naast een wit paard. Jan Schenkman schreef een populair boek over Sinterklaas waarin hij een naamloos zwart knechtje van Sinterklaas opvoert. Dat boek verscheen rond 1850, maar ook al in 1828 wordt gesproken van ‘Pieter-me-knecht’. Dat was een ‘kroesharige neger’, volgens schrijver Jozef Alberdingk Thijm die zijn herinneringen aan de Sinterklaasavond opschreef.1 Waarom het uiterlijk van Zwarte Piet zoveel weerstand oproept, vertelt Mathijs van de Sande.2 Maar is dit de (enige) oorsprong van Zwarte Piet, of ligt het toch ingewikkelder?

Sunderklaas
Omdat ik als kind een paar keer op Ameland was geweest, hield ik een spreekbeurt over dat Waddeneiland. Ik zal zo’n elf jaar oud geweest zijn. In een boek dat ik ter voorbereiding gebruikte, las ik over ‘Oude Sunneklaas’. Dat gaat daar héél anders toe dan ik van thuis gewend was. Het begint er nog met de aankomst van Sint Nicolaas in de haven, op 3 december, die de school bezoekt. Maar op 4 december begint het baanvegen: baanvegers zijn de wegbereiders van het feest. Zij jagen de vrouwen en kinderen naar binnen. Ze zijn gekleed in witte lakens, en gedragen zich dreigend. De gordijnen moeten dicht: Sunderklaas is een mannenaangelegenheid. En alleen voor de eilanders: buitenstaanders moeten zich ook niet op straat begeven, anders kan het fout aflopen met ze. Vrouwen die zich toch op straat wagen – voor sommigen een sport! – lopen het risico op een pak slaag of een bad in de mest. Niemand zal zich daarmee bemoeien. Een uur na de baanvegers, komen de Sunneklazen. Onherkenbaar verkleed met lakens en mombakkesen, en met lange hoorns en roedes. In huizen waar ze welkom zijn, laten ze de aanwezige vrouwen over een stok springen. Een fallussymbool, weet ik nu, en ook dat op andere Waddeneilanden vergelijkbare feesten worden gevierd. Oude versies van Sinterklaas bevorderen de vruchtbaarheid. (Is een pak slaag het enige dat een vrouw op straat die nacht te vrezen heeft? Op sommige eilanden zie je de ‘onvruchtbare’ vrouwen het jaar erna met een baby op de arm).

Duivels?
In bijvoorbeeld Duitsland en Oostenrijk heeft de Sint ook donkere helpers. Angstaanjagende mannetjes, met bezems of roedes in de hand, die allerlei namen hebben. Ruprecht, Ru-klaas, Eckhart, Pelz Nickel, Krampus of Klaubau. Zoals zij worden afgebeeld, doen ze denken aan duivels. Begeleiden duivels de heilige Nicolaas? Opmerkelijk genoeg wordt soms Sinterklaas zelf zwart afgebeeld. ‘Old Nick’ is een Engelse naam voor de duivel. Ook de Sint wordt wel afgebeeld met een roede of bezem, of met een complete naaldboom. (De afbeeldingen van Sinterklaas en de Kerstman zijn soms uitwisselbaar.) Niet alleen een zwarte huid is een veel voorkomend verschijnsel bij ‘Sinterklazen’ en helpers, maar ook dierenhuiden en hoorns. Een Slavische versie van de helper is in het zwart gekleed, en heeft hoorns en grote, puntige, rode oren. Hij danst rond en jaagt de kinderen angst aan. Een Russische versie is juist een vriendelijke deugniet. Want “hij is van voor de tijd van Satan”, volgens een door Tonny van Renterghem geciteerde winkelbediende. Voorchristelijk dus. Van Renterghem legt verband met de sjamaan, met Herne/Pan en Robin Hood. De naam Pelz-Nickel verwijst ook naar dierenhuiden. Arnold-Jan Scheer vindt op zijn reizen ook allerlei zwarte figuren (gekleurd met roet of met pek) en begeleiders van Sinterklaas in dierenhuiden. Hij haalt ook aan dat er in Nederland tot in de negentiende eeuw ‘Zwarte Sinterklazen’ (geen heiligen) rond trokken, in Amsterdam, op de Veluwe en in Friesland. Hij legt een verband met Wodan via een Westfaalse traditie om op ‘schimmels’ afscheid te nemen van het jaar.

Welke datum?
Hoewel Sinterklaas vaak begin december gevierd wordt, zijn er genoeg plaatsen waar vergelijkbare feesten pas rond de winterzonnewende (circa 22 december) worden gevierd, en soms nog later. Dat kan wijzen op de vervanging van de juliaanse kalender door de gregoriaanse. Maar ook op verschillende oorsprongen van wat één feest lijkt: de sterfdag van de heilige Nicolaas en het einde van het jaar dat rond de wintersolstice wordt gevierd. Zowel Van Renterghem als Scheer wijzen op de Wilde Jacht als een van de oorsprongen van Sinterklaas. Die vond ook plaats rond de wintersolstice, of in de ’twaalf nachten’: van de zonnewende tot 6 januari. Wat mij dan opvalt, is dat ze ook Percht en Befana noemen, en die zijn verwant aan Holle, die ook een rol speelt in de Wilde Jacht. Befana is de heks die in Italië de cadeautjes brengt aan de kinderen, op 6 januari.

Omkering
Tot de winteractiviteiten van vroeger, in het oude Rome, behoorde ook het omkeren van waarden. De ‘Heer van de Wanorde’ (Lord of Misrule) heerste en slaven, dienaars en leerlingen mochten even de baas spelen over hun meesters. (Wie de boon treeft in de driekoningenkoek, mag dat ook). De huidige Nederlandse Zwarte Piet is niet de gehoorzame knecht, maar trekt gekke bekken achter de rug van de Sint. Ja, hij moet je meenemen in de zak als je niet braaf geweest bent, maar hij maakt duidelijk dat hij het daar zelf niet mee eens is. Denk ook aan de rol van de nar, de trickster, aan de omkering van mannen- en vrouwenrollen op schrikkeldag en aan wat carnaval allemaal betekent. In landen waar de mensen een zwarte huid hebben, worden ze wit geschminkt als ze de onderwereld vertegenwoordigen. In landen waar de mensen een witte huid hebben, schminken ze zich dan zwart.
De surprise is blijkbaar ook al een heel oud gebruik: geschenken verborgen in vele lagen pakpapier of in op het oog nutteloze voorwerpen. Het geven van cadeaus aan de bedienden is eveneens heel oud. De speculaaspoppen verwijzen dan weer naar offers, ooit mensenoffers. De marsepeinen varkens herinneren aan echte offerdieren.

Heidens?
Heeft Sinterklaas nu een heidense oorsprong (naast het christelijke heiligenverhaal)? Tonny van Renterghem3 en Arnold-Jan Scheer4 maken dat wel heel aannemelijk. Alle kleine feitjes bij elkaar opgeteld, lijkt er echt wel een compleet verhaal achter te zitten. In de meest afgelegen dorpen trof Scheer resten aan van hele oude tradities. Juist dat maakt het in mijn ogen des te aannemelijker dat het om één oorsprong gaat. Welke dat dan precies is, gaat in de nevelen van de tijd verborgen. Kun je ‘Sinterklaas’ (en de kerstman) gelijkstellen aan Wodan, of aan Herne, Pan of andere goden? Is de oorsprong nog ouder, en is ‘Sinterklaas’ een afstammeling van de dansende sjamaan? Het zou kunnen. Beide schrijvers hebben heel veel materiaal verzameld dat zeker interessante verbanden suggereert. In de Webwegwijzer van dit nummer vind je nog een hele reeks aan artikelen over de achtergrond van Sinterklaas – en over de discussie over Zwarte Piet.

Discussie
Of een terugkeer naar de heidense wortels van Sinterklaas een antwoord is op de huidige discussie5 over Zwarte Piet? Het ziet ernaar uit dat juist de huidige Zwarte Piet bedoeld is als een minder enge, ‘geciviliseerde’ versie van de heidense of ‘duivelse’ helpers. Krampus is niet zo gezellig als Piet! Enig historisch besef kan helpen om in te zien dat ons huidige beeld van Sinterklaas en Zwarte Piet niet ‘altijd al’ vast stond. Als Zwarte Piet vervangen wordt door – of gezelschap krijgt van – Pieten en Petra’s in allerlei kleuren, betekent dat niet het einde van het Sinterklaasfeest. Een met een beroete kurk zwartgemaakt wit gezicht is ook een optie, die bovendien historisch verantwoord is. Maar ook een Zwarte Klaas heeft historische rechten. Ik hoop in ieder geval dat iedereen bereid is om te luisteren naar andere meningen dan de eigen. Op dat gebied valt er nog heel wat te verbeteren. De afgelopen weken is er een heleboel racisme aan de oppervlakte gekomen. Mijn begrip voor degenen die Zwarte Piet – of zijn huidige imago – ter discussie stellen, is in korte tijd sterk vergroot!

3 Het geheim van Sinterklaas en de Kerstman. Tonny van Renterghem. Zie ook de recensie elders in dit nummer.

4 Wild Geraas. Arnold-Jan Scheer. Zie de recensie elders in dit nummer, en zie het artikel dat hij schreef voor Trouw: Zwarte Piet verdeelt niet maar verbindt.

5 Lees hoofdstuk 9, De strijd om Zwarte Piet, in: Cultuur en migratie in Nederland. Veranderingen van het alledaagse, 1950-2000 [PDF].

En zie voor meer links de Webwegwijzer in dit nummer.

Geplaatst in Artikelen | Getagged , , , , | 4 reacties

Oud nieuws in de verjongingsketel gegooid – Samhain 2013

Geplaatst op 2 november, 2013 door Medeia

Logo rubriek Nieuws - Wiccan Rede Online Magazine

Natuurgraf

In september werd de natuurbegraafplaats Hillig Meer in Drenthe officieel geopend. Volgens het AD is dit de vijfde natuurbegraafplaats in Nederland. Natuurbegraafplaatsen hebben als voordeel dat er geen kosten zijn voor onderhoud van het graf. Het graf wordt nooit geruimd, het gaat op in de natuur. Er wordt gebruik gemaakt van biologisch afbreekbare urnen en kisten, schreef Onkruid. Grafmonumenten als zerken en kruisen passen niet in de omgeving. Wel kan er een Drentse zwerfkei met of zonder inscriptie op het graf worden gelegd, of een boom worden geplant, stond in Trouw. Het bijzondere aan Hillig Meer is dat de begraafplaats zich bevindt in een gebied waar ook zeven prehistorische grafheuvels liggen.

Nomadententen

“[N]ergens is de reïntegratie van mens en natuur zo letterlijk te nemen als op een natuurbegraafplaats” stond in het artikel in Trouw over Hillig Meer. Onder de levenden zijn de bewoners van nomadententen misschien wel het meest verbonden met de natuur. Eind juli berichtte Trouw over Nederlanders die in reactie op de crisis kiezen voor een eenvoudige manier van wonen kiezen, zonder hypotheek.  De onderneming Nooitmeerhaast laat in Mongolië tenten maken die geschikt zijn voor het Nederlandse klimaat. Officieel is het in Nederland niet toegestaan om in een tent te wonen. Zolang de omwonenden niet klagen, wordt het in sommige gemeenten gedoogd. Andere gemeenten, zoals Leeuwarden, staan open voor het duurzame karakter van deze woonvorm en zoeken naar mogelijkheden om die te legaliseren. De tenten worden verwarmd met een houtkachel.

Graftuinen

Volgens Yvette van der Does en Dieuwertje Daams lijken veel voortuinen op een graf. En daarmee bedoelen ze geen natuurgraf, maar een ongezellig vlak van grind en tegels en een paar bakken met saaie planten. “Alleen nog een grafsteen erbij en klaar ben je.” Zij pleiten voor de terugkeer van de bloementuin en de wilde (maar niet de verwilderde) tuin, waar bijen en vlinders in terecht kunnen, berichtte het Noordhollands Dagblad in september. Daarnaast ontfermen ze zich over kamerplanten die door mensen aan de straat zijn gezet en maken ze kerststukjes van kerstbomen die niemand wil hebben. De dames opereren onder de naam ‘De Zielige Plant’.

Gezond groen

Schoolpleinen kunnen ook meer groen gebruiken, stond in Eos (juli-augustus 2013). Jongens die in de pauze kunnen spelen op gras, bij boomstammen, water en moestuintjes, kunnen zich in de klas beter concentreren. Jongens en volwassen mannen zijn in een natuurlijke omgeving minder competitief, wordt als verklaring gegeven, en dus minder gespannen. Voor meisjes geldt dit niet: die presteren beter na het spelen op een grijs plein. Maar het onderzoek van de VU richt zich blijkbaar niet op meisjes: die hebben over het algemeen minder concentratieproblemen dan jongens. “Creatief en exploratief spelgedrag” zoals hutten bouwen en in bomen klimmen, stimuleert volgens de onderzoekers het abstracte denkvermogen en zelfvertrouwen.

Volwassenen met een volkstuintje of andere mogelijkheid om bezig te zijn in het groen, blijken gezonder en aantoonbaar minder gestresst dan degenen die dit niet kunnen. Ook zij kunnen zich na het contact met de natuur beter concentreren, zegt Agnes van den Berg, bijzonder hoogleraar beleving en waardering van natuur en landschap bij de RUG. Er wordt niet verteld of hierin verschil is geconstateerd tussen vrouwen en mannen. Volgens Van den Berg houdt het gezonde effect verband met de grillige en tegelijk repetitieve vormen of ‘informatiepatronen’ van de natuur. We zijn evolutionair niet berekend op de overmaat aan rechte lijnen in stedelijke omgevingen. Zelfs gesimuleerde natuur, bijvoorbeeld een filmpje van een boswandeling, kan stress verminderen.

Offshoots

Gesimuleerde natuurpatronen voor Mac-gebruikers: het programma Offshoots laat grillige takken over het beeldscherm groeien

Bijgeloof

Niet alleen de natuur, maar ook bijgeloof kan iemands prestaties en zelfvertrouwen verbeteren, schrijft Rebecca Coffey in Discover (october 2013), in een artikeltje ter gelegenheid van Halloween. Ze somt een aantal wetenswaardigheden over bijgeloof op: het geloof in een gelukbrengend object of ritueel kan iemands prestaties daadwerkelijk verbeteren. Omgekeerd heeft het geloof dat iets ongeluk brengt een ongunstige uitwerking. Stress en machteloosheid maken mensen bevattelijker voor bijgeloof.

Schotse boeren in de 18de eeuw joegen hun vee met Halloween door een haag van lijsterbestakken om het te beschermen. Lijsterbessen bevatten het schimmelwerende ascorbinezuur. Mogelijk ontstond het Schotse ritueel uit de observatie dat schapen die lijsterbessen hadden gegeten, gezonder waren.

Eetritueel

Een podcast van Scientific American uit augustus maakte melding van een onderzoekje waaruit bleek dat voedsel lekkerder smaakt wanneer het eten is voorafgegaan door een ‘ritueel’: Mensen die een chocoladereep eerst in de verpakking doormidden moesten breken en dan de helften afzonderlijk uitpakken en opeten, gaven die chocola een hoger cijfer dan mensen die de reep naar eigen inzicht op hun gemak mochten opsnoepen. Het is wel van belang dat iemand het ritueel zelf uitvoert: als iemand anders het doet, wordt het voedsel daarna niet hoger gewaardeerd.

Oud ritueel

In de late prehistorie en de Romeinse tijd werd in de Lage Landen Keltisch gesproken, schreef Herman Clerinx in Geschiedenis Magazine (september 2013). Waarschijnlijk was het niet de enige taal, maar wel een belangrijke. Men neemt aan dat plaatsnamen als Thorn en Doornik zijn afgeleid van het Keltische *tornos, ‘plek op de hoogte’. In Born is ooit een beeldje van een haan gevonden, dat was geofferd aan de godin Arcuana. Arcuana is een Keltische naam die zoiets betekent als ‘zanger’ of ‘aankondiger’.

In Baudecet (bij Namen) is de enige Keltische tekst uit deze streken gevonden. Het gaat om een gouden plaatje met daarop in het Gallisch de bezwering: “Ziekte, gemene huiduitslag, maak dat je verdwijnt! Blijf in deze kuil!” Dergelijke bezweringen werden in die tijd vaak opgeschreven en op een speciale plaats gedeponeerd: in dit geval in een kuil naast een Gallo-Romeinse tempel. Dat het plaatje van het kostbare goud was, doet vermoeden dat de patiënt erg veel last van uitslag of jeuk moet hebben gehad.

Nieuwe gelovigen

Naar aanleiding van de tentoonstelling ‘Van God los?’ die nog tot 30 maart te zien is in het Dolhuys in Haarlem, zette het AD in september ‘de nieuwe gelovige’ in de schijnwerpers. De nieuwe gelovige is niet strikt aan één kerk of geloof verbonden, maar is vooral gericht op ontspanning, alternatieve genezing en zelfontwikkeling, en switcht in die zoektocht gemakkelijk tussen verschillende vormen van spiritualiteit.

Een yogadocente vertelt in het artikel dat religie voor haar niet iets is “wat je op bepaalde momenten inzet”, zoals tijdens een kerkdienst of om te bidden voor het eten, maar “iets wat stroomt in je bewustzijn.” Een christelijke yogadocente ontdekte yoga toen ze aan God hulp had gevraagd voor haar astmatische zoontje, en een moeder op het schoolplein haar vertelde over een magnetiseur. Diens behandelingen hadden goed resultaat en hierdoor raakte ze geïnteresseerd in verschillende spirituele stromingen. Als het resoneert met het hart, kan het je helpen het voorbeeld van Jezus te volgen, vindt zij.

Chantal Stegeman vertrok ook vanuit gezondheidsklachten, in haar geval chronische bijholte-ontstekingen. Via reiki en andere alternatieve therapieën kwam ze op een paranormaalbeurs, waar iemand haar hand las en vertelde dat ze afstamde van een hogepriesteres en daarom een heks was. Daar wilde ze meer van weten. “Ik ontdekte dat hekserij niets met satanisme of occultisme te maken heeft.” Het sprak haar aan en ze volgt nu een opleiding tot solitaire heks. Uit respect voor de natuur eet ze zoveel mogelijk biologisch en scheidt ze haar afval. Ze doet rituelen bij altaren in de tuin en in haar woonkamer. Een ritueel kan je bevrijden van bijvoorbeeld rookverslaving, zegt ze. Ze werkt met geneeskruiden en geeft die kennis door aan haar drie dochters.

Traditionele heks

Lunadea kreeg van haar ouders al veel spiritualiteit mee, vertelde ze aan Eva van der Veen van Onkruid (september/oktober 2013). Toen ze achttien was, ontdekte ze de hekserij en niet veel later kwam ze in contact met hogepriester Mario van Doorn, die haar uitnodigde bij zijn heksenkring. De traditionele hekserij zoals die in zijn coven werd beoefend (‘traditioneel’ in de zin van ‘zoals vroeger’, niet zozeer ‘volgens een vastgelegde traditie’, legt ze uit op haar website), beviel haar wel en ze liet zich inwijden. Na haar tweedegraadsinwijding raakte ze in een crisis. Haar toenmalige partner wilde niets met hekserij te maken hebben. Nadat ze hem de deur wees, vond ze haar verbinding met de natuur en de lichtkrachten weer terug.

Inmiddels is ze derdegraads en leidt ze als hogepriesteres haar eigen coven Salix. Haar hekserij is naar eigen zeggen minder dogmatisch en hiërarchisch dan de meer formele wicca. De filosofie erachter gaat uit van de dualiteit tussen de Godin, die staat voor het vrouwelijke, de hemel en de maan, en de God, die staat voor het mannelijke, de aarde en de zon. Het morele principe is “do no harm, but take no shit”. Je moet kennis hebben van de zwarte kant van de magie omdat je anders niet weet hoe je bijvoorbeeld een vloek moet verbreken, maar je moet geen zwarte magie beoefenen. Het is niet goed om iemands vrije wil te beïnvloeden.

Puberheks

In het televisieprogramma Puberruil werd in augustus een zeventienjarige deelneemster geïntroduceerd met de woorden “Viviënne is paranormaal begaafd en gelooft in wiccanisme, dat is een soort witte hekserij.” Viviënne wil later verpleegkundige in het leger worden. Ze ruilde tijdelijk van omgeving met Pam, die van mode en dansen houdt en seksuologe wil worden.

Viviënne kon het goed vinden met de vrienden van Pam. “Heeft er al iemand gevraagd wat voor ketting ze om heeft?” vroeg de presentator. (Ik kon niet goed zien wat voor hanger ze droeg. Het was geen pentagram.) Die stond voor haar geloof, legde Viviënne uit, zij geloofde namelijk in wicca: witte hekserij, een natuurgeloof. Er werd wat nerveus gelachen. Viviënne vertelde dat spreuken altijd positief moesten zijn en nooit ten gunste van jezelf. De tieners vonden het toch wel creepy klinken. Bij de opmerking dat een jongen met een donkere huidskleur ook een witte heks kon worden, kregen ze allemaal de slappe lach.

Pam mocht meedoen met een wiccaritueel van vier volwassenen, waarvan één zich voorstelde als “de moederkoningin van de Nederlandse wiccaloges de Traditionals van de Benelux”. Pam zat in het midden van een vijfpuntige ster die op de bosgrond was gemaakt, terwijl de magiër uit het gezelschap een cirkel om haar heen trok en de heksen de heersers van de windstreken op- en aanriepen. “Zijn jullie niet een beetje te oud voor dit?” vroeg Pam, die het maar een mallotige vertoning vond. “Dat hele wicca heeft wel de meeste indruk gemaakt. Elke keer als ik eraan terugdenk, moet ik gewoon lachen,” zei ze achteraf. “Ik wist echt niet dat er in Nederland zulke mensen waren, die dat deden.”

Peace

Vredesteken

Enge schoolagenda

Aan het begin van het schooljaar ontdekten verontruste ouders in de schoolagenda van de reformatorische scholengemeenschap Pieter Zandt in Kampen, Staphorst en Urk een foto waarop een jongen een T-shirt met het peace-teken droeg. Zij meenden dat dit teken een occult of heidens, in elk geval een antichristelijk symbool was.

De apostel Petrus is volgens de overlevering ondersteboven gekruisigd en als de zijbalken van dat Petruskruis naar beneden worden geknakt, heb je volgens sommigen het ‘Nero-kruis’ dat zou verwijzen naar de christenvervolgingen onder die Romeinse keizer, al ontkent een historicus van de Radbouduniversiteit dat het teken iets met Nero te maken heeft.

Daarnaast wordt gezegd dat het een omgekeerde levensrune, oftewel een doodsrune is. En dat het iets met de SS te maken heeft. Zoiets meen ik me ook te herinneren uit een pamflet dat ik jaren geleden eens onder ogen kreeg, waarin werd betoogd dat de hele vredesbeweging een list van de duivel was.

Het teken is echter zonder satanische bijbedoelingen in 1958 door Gerald Holtom ontworpen voor de CND, de Campaign for Nuclear Disarmament (campagne voor nucleaire ontwapening, ‘ban de bom’). De ontwerper had daarbij de semafoorcode voor de letters N en D in gedachten, en associeerde die met de persoon voor het vuurpeloton op het beroemde schilderij van Goya (alleen heeft die zijn armen omhoog). Het teken was veel te zien bij vredesdemonstraties en daardoor is het een algemeen vredesteken geworden.

Op de scholengemeenschap zijn de ‘occulte’ agenda’s weer teruggenomen en vernietigd. De scholieren zelf vonden alle ophef maar onzin. Niet alle leerlingen leverden hun oude agenda in. Anderen vonden de nieuwe, vervangende agenda maar saai en tekenden die zelf vol met vredestekens.

Enge heks

Mythosofe Lisette Thooft schreef in Onkruid (september/oktober) over haar ‘Heksenworkshops’, waarin het niet gaat “over die wijze vrouw die kruiden zoekt in het maanlicht of een dans doet voor de herfst.” In de workshops gaan vrouwen op zoek naar “de feeks in onszelf” – en daarmee wordt geen ongetemde vrouwenkracht bedoeld, maar onaangename trekjes als afgunst, leedvermaak, manipuleerzucht of overdreven dramatisch doen. Thooft lijkt van mening dat die deel uitmaken van iets universeel-vrouwelijks.

Ze vertelt het verhaal over Amor en Psyche: de menselijke Psyche verpest haar relatie met de liefdesgod door te luisteren naar de roddel van haar zusters, en nieuwsgierig te worden naar de identiteit van haar minnaar. Pas na veel omzwervingen komt alles goed, wanneer Amor er voor zorgt dat Psyche een godin mag worden. En het verhaal over de lelijke vrouwe Ragnell, die beeldschoon wordt als haar ridderlijke echtgenoot Gawan erkent dat zij recht heeft op liefde en zeggenschap over haar eigen leven.

De moraal van deze verhalen is dat vrouwen zich moeten verenigen met hun innerlijke ridder (animus) en van daaruit hun innerlijke heks moeten omarmen. Van het vrouw- of heksbeeld dat ik in dit alles proef, word ik niet bijzonder blij, maar de vrouwen bij de workshops ervaren dit duidelijk anders. Zij ronden de zoektocht naar hun schaduwkanten af met positieve, bekrachtigende affirmaties.

Vrouwenkracht

Al wat ouder nieuws (de laatste expositie eindigde in juli), maar ik had het nog niet eerder gezien. Katarzyna Majak fotografeerde en sprak met 29 Poolse ‘Women of Power’: heksen, traditionele genezeressen, boeddhistes, sjamanen en andere vrouwen die een spiritueel en/of heidens pad bewandelen in een land waar 90% van de bevolking het katholicisme aanhangt. De interviews en foto’s (een aantal is op internet te bekijken) vormden een reizende tentoonstelling en zijn (of worden) gebundeld in een boek.

Mannenkracht

Bestaan er nog wildemannenworkshops waarin mannen op zoek gaan naar de goddelijke jager in zichzelf, om die de ruimte te geven door in de bossen stoere dingen te doen en heel hard “oeh!” te roepen? Zo niet, dan konden degenen die toch graag iets dergelijks zouden willen, dit jaar meedoen aan het Nederlandse kampioenschap burlen in het nationale park De Hoge Veluwe.

Burlen is het geluid dat mannelijke edelherten maken in de bronsttijd. Ze proberen hiermee indruk te maken op de hindes en tegelijk andere mannetjes te laten weten dat ze niet bang zijn voor een geweiengevecht. Jagers doen het geluid na om herten te lokken. In Duitsland, waar meer wordt gejaagd, worden hier al langer kampioenschappen in gehouden. Vrouwen kunnen ook meedoen, maar de meeste deelnemers zijn mannen. De Nederlandse kampioenschappen waren een groot succes.

Ritueel tegen fracking

In september werd er een beroep gedaan op de innerlijke krijger van zowel mannelijke als vrouwelijke heidenen (pagans), om in Glastonbury of in de eigen omgeving deel te nemen aan een ritueel tegen fracking in Groot-Brittannië. The Warrior’s Call heette de oproep. Om de ecologische voetstap van de deelnemers aan het ritueel zo klein mogelijk te houden, werd verzocht zo veel mogelijk lokaal te werken.

Fracking, of hydraulisch kraken, is een omstreden methode om schaliegas en andere fossiele brandstoffen te winnen. Er wordt een vloeistof in de bodem gepompt waardoor daar kleine barstjes in ontstaan en de brandstoffen vrijkomen. De heilige bronnen – Chalice Well in Glastonbury en de bronnen van de godin Sulis in Bath – lopen gevaar hierdoor te worden vergiftigd, schreef The Warrior’s Call. Die zorg is niet onterecht, blijkt uit een bericht in Trouw, begin oktober: “Op een plaats [in de VS] waar afvalwater van schaliegaswinning geloosd wordt, hebben onderzoekers radioactiviteit vastgesteld, naast verhoogde waarden voor zouten en metalen in riviersedimenten.” Methaan, waterstofsulfide en andere stoffen kunnen vrijkomen of in het grondwater belanden en er is een verhoogd risico op aardbevingen.

De energieën die tijdens de rituelen zouden worden gebundeld in een ‘cone of power’ (kegel van kracht), moesten samen een beschermend magisch web om Groot-Brittannië weven. Vanuit de bundeling van krachten kon iedereen vervolgens weer iets terug laten stromen naar de eigen omgeving. Ter ondersteuning was een sigil ontworpen waar deelnemers zich op konden focussen. Druïde Philip Carr-Gomm schreef een ritueel dat voor elke plaats ter wereld, of voor de hele aarde kon worden gebruikt.

Sigil

The Warrior’s Sigil

Paganistische politiek

Veel hedendaagse heidenen steunen de milieubeweging. Ze protesteren tegen de aanleg van snelwegen of tegen het afmaken van dassen en zijn voorstanders van het aanplanten van bomen, schreef Liz Williams in augustus in the Guardian in haar lezenswaardige serie over het paganisme. Hoewel er in het Verenigd Koninkrijk ook rechtse tot extreemrechtse heidenen zijn, zijn die in de minderheid. De meesten zijn liberaal tot links en een vrij groot aantal beschouwt zichzelf als anarchist. Dit is begrijpelijk, schrijft Williams, want het paganisme kent geen eenduidige, formele organisatiestructuur en de theologische opvattingen van pagans kunnen onderling sterk verschillen.

In de Verenigde Staten ligt dat iets anders. Doordat religieuze organisaties daar een belastingvoordeel hebben, is het aantrekkelijker om de zaken meer te formaliseren. Amerikaanse heksen hebben de neiging om sterk de nadruk te leggen op de lijn van inwijding en “dogmatisch te doen over een spiritueel pad zonder dogma’s”.

Het paganisme als religieuze stroming is relatief nieuw. Misschien verklaart dat waarom er nooit een gedetailleerd uitgewerkt ethisch systeem is ontwikkeld. Afgezien van een ongeloofwaardige ‘Wet van Drie’ die stelt dat elke (mis)daad in drievoud naar de dader terugkeert, is de enige regel “berokken geen schade en doe wat je wilt”, een spreuk die via Crowley en Rabelais kan worden herleid tot – nota bene – de kerkvader Augustinus! Uitzonderingen vormen het Noordse heidendom dat beschikt over een reeks voorschriften voor het gedrag in de dertiende-eeuwse Havamal, en andere oudere stromingen zoals voodoo, candomblé, en de Britse en continentale volksmagie.

Het paganisme biedt zoveel ruimte aan een eigen invulling dat would-be leiders weinig houvast vinden om een paganistische sekte te vormen, schrijft Williams. Er zijn er wel die het proberen, maar die komen nooit ver omdat de andere pagans te eigenwijs zijn voor de rol van volgeling. Alleen de gemeenschap Damanhur in Italië, waar men onder meer de goden Horus, Sekhmet en Pan vereert, heeft sektarische trekken. Maar daarvan is de leider deze zomer overleden en het is niet ondenkbaar dat de groep nu uiteen zal vallen.

Gouden Dageraad

In september kwam de Griekse politieke organisatie Gouden Dageraad Gouden Dageraad uitgebreid in het nieuws, na de moord op de antifascistische hiphopper Killah P (Pavlos Fyssas). Een man die met een bebloed mes werd gearresteerd, bekende de moord en zei lid te zijn van de Gouden Dageraad. Deze groepering is in korte tijd een van de populairste politieke partijen van Griekenland geworden. Na de moord is de partij onder de loep genomen en tot criminele organisatie verklaard. Gouden Dageraad wordt verantwoordelijk gehouden voor diverse misdaden, waaronder geweldsdelicten (met name tegen immigranten, homo’s en anarchisten), afpersing en het witwassen van geld.

Wat sommige mensen zich ongetwijfeld hebben afgevraagd, is of die Nationale Volksbeweging Gouden Dageraad in Griekenland iets te maken heeft met de Hermetische Orde van de Gouden Dageraad, of dat de naamsovereenkomst puur toeval is.

De leider van de ultranationalistische partij, Nikolaos Michaloliakos,  blijkt in het begin van de jaren tachtig, nog voor de oprichting van de partij, een tijdschrift te hebben uitgegeven met de naam Gouden Dageraad. In dat tijdschrift stonden neonazistisch-heidense teksten gericht tegen “het joods-christelijke model”. Giorgos Ioannidis citeert (vertaling door Google, enigszins gefatsoeneerd door mij): “de godsdienst van Europa is het heidendom, dat is de uitdrukking van het religieuze gevoel van de Arische mens. In het heidendom leeft nog de oude religie van de primitieve puurheid, gewoonten, tradities, festivals, mythen, en een duurzaam en vruchtbaar contact met de natuur.”

Jason Pitzl-Waters schreef in zijn blog The Wild Hunt: “Wie zich dit mocht afvragen: de partij bedient zich van nationalistische pseudo-paganistische ideeën, maar heeft ook het populistische potentieel ontdekt van de Grieks-Orthodoxe kerk. Zoals de meeste fascisten gebruiken ze geloof en traditie alleen als opstapjes naar de macht.” Hierop kreeg hij een brief van een aanhanger van die partij, van de strekking dat het de enige politieke partij ter wereld was die het paganisme echt serieus nam, en waarom hij niks positiefs over ze schreef terwijl ze alleen maar tegen het internationale zionisme waren, en dat ze iedereen die zich tegen hen keerde zouden vernietigen!

De paganistische pluriformiteit blijkt zo ruim, dat ook extreemrechts er een eigen draai aan kan geven. In Engeland is (schrijft Liz Williams)  “gelukkig slechts een handjevol” heidenen lid van de extreemrechtse English Defense League. Nick Farrell schrijft dat extreemrechts zich vaak voelt aangetrokken tot het vermeende elitaire karakter en de geheimhouding van het occultisme . Hij maakt zich er zorgen over dat iemand als Julius Evola, “de favoriete occultist van Mussolini”, tegenwoordig weer wordt “afgestoft en gepresenteerd als een occult genie”. In welke mate Michaloliakos of zijn partijleden zich hebben toegelegd op het hermetisme, is niet bekend.

Donald Michael Kraig deed een oproep aan de leiders van de diverse vertakkingen van de Hermetische Orde van de Gouden Dageraad, om zich te distantiëren van de Nationale Volksbeweging Gouden Dageraad. Velen gaven hieraan gehoor.

 

~ met dank aan iedereen die me nieuws toestuurde of me er op attendeerde! ~

Geplaatst in Nieuws | Getagged , , , , , , , , , , | Reacties uitgeschakeld voor Oud nieuws in de verjongingsketel gegooid – Samhain 2013

Review: A teaching handbook for Wiccans & Pagans

Geplaatst op 2 november, 2013 door Jana

A Teaching Handbook for Wiccans & Pagans. Practical guidance for sharing your path
Thea Sabin
Llewellyn, 2012, 299 p. ISBN 978-0-7387-2710-3. € 17,95.

Thea Sabin wrote Wicca for Beginners that was reviewed positively. And rightly so, because Sabin succeeded in describing the philosophy and the practice of (traditional, initiatory) Wicca for beginners. Now she presents a guide for all teachers of Wicca and the broader field of Paganism. Because: “As the Pagan and Wiccan communities grow, so does the need for teachers, mentors, and role models. For those who want to share their knowledge, teaching can be a very empowering and spiritual experience. But practicing the Craft and teaching it are two different things.”

One does need a basic knowledge of the subject before being able to teach it. But just having a certain knowledge does not make one a teacher, though some people seem to be born teachers. It helps to learn a little about teaching before you actually take on students. Sabin wrote the Pagan teacher training manual she’d wished she had when she began teaching. She describes techniques and best practices and thus gives tools to the people who contribute to their community as teachers. Sabin does not only share her own experiences, but interviewed other teachers in Wicca and Paganism who share their knowledge. Among those T. Thorn Coyle, Pete ‘Pathfinder’ Davis, Ellen Evert Hopman, Patrick McCollum and Oberon Zell-Ravenheart and the director of Cherry Hill Seminary: Holli Emore.

In my opinion the book is valuable for lots of teachers outside of Paganism too. Maybe even more to a more general group of teachers than to a core of Wiccans (or to Wiccans teaching other subjects than Wicca). The idea of whole classes studying Wicca is new to me. We (Gardnerians in the Netherlands, in the Silver Circle tradition) are used to one-on-one training, either in a correspondence course or student and teacher meeting in person. Having more than one or two students at the same time, in the same phase of learning, does not occur often, in my experience. And – depending on tradition – only some training is done before initiation, and the rest afterwards. I asked around, and advertising courses in Wicca is not very common either. Wiccan teachers can be found, but you have to search. There’s a list of contacts in the Arachnes’ Web pages in this online magazine (our equivalent of Witchvox listings of local Pagans). You can come into contact with teachers in pubmoots (‘Witches’ cafés’), through Wiccan and Pagan forums on the internet or by asking around. But advertising courses in real adds in magazines does not happen.

So not everything in this book applies to every possible Wiccan or Pagan teacher. Having said that: the guide is very complete and informs potential teachers of everything they could encounter. Where do you find students (or how do they find you)? How do you screen them? What are adult teaching styles – adults ask for other methods of teaching than children or teenagers! Where are you going to teach (at home, in the local library or Pagan bookshop, in a community center?) How do you prepare your lessons? How can you teach online, what facilities are there to aid you and your students? Some problems are more urgent to Wiccans and Pagans than to other teachers. Since there still are many misapprehensions and prejudices about Paganism, let alone Wicca, not everyone will be able or willing to invite interested people at home. And there’s the issue of money: most Wiccans do not charge for passing on the tradition, other than expenses. How much money will it cost you to teach? And how much in terms of space, time, energy? When you do make a business out of your teaching, there are legalities to consider: insurances, taxes, licenses. And waivers of liability, or waivers of permission signed by the parents when you teach minors.

What I particularly like about this teaching handbook, are the chapters on ‘A few possible pitfalls’ and ‘Care and feeding of the teacher’. One of the advices to avoid or address pitfalls is ‘not avoiding conflict’. Communicate clearly with the students. And in an early stage of conflict, or better even: before a situation turns into a conflict. Some teacher-specific challenges are ‘hubris and believing your own hype’ and ’the guru syndrome’. But also ‘exhaustion and burnout’ and ‘facing your own demons’ are dealt with. A final chapter is about Pagan clergy. Once you’re established as a teacher, you may be asked to perform marriages and burials too, or to do interfaith work or (prison) ministry. Appendixes give ‘screening questions’ and ‘sample syllabuses’, a list of resources and an index.

Highly recommended for teachers in the Pagan communities and outside of these!

Geplaatst in Boeken, English articles | Getagged , , | Reacties uitgeschakeld voor Review: A teaching handbook for Wiccans & Pagans

Review: Blood Sorcery Bible Volume 1: Rituals in Necromancy

Geplaatst op 2 november, 2013 door Guest author

Blood Sorcery Bible Volume 1: Rituals in Necromancy
The Necromancer
by Sorceress Cagliastro
The Original Falcon Press, 2011. ISBN 978-1-935150-81-7
http://www.originalfalcon.com/

I have come to trust Original Falcon Press. They usually publish cutting-edge books from amazing writers Christopher S. Hyatt, Ph. D, Peter J. Carroll, Phil Hine and even Lon Milo DuQuette worked with them, and I have not been disappointed. Until now.

I always feel apprehension when opening a book entitled Something-or-Other Bible. It makes me feel that the authors have an overly high opinion of themselves assuming to publish a work that should be taken as Holy Scripture; they have no clue of what a Bible is – and that ignorance tends to spread over to the subject matter as well, or they simply haven’t had the imagination to come up with an actual title, which forebodes a rather dull read later on.

I also  raised an eyebrow at the name of the authoress. I am not against authors choosing their name, especially when publishing a book, but when one has to put ‘Sorceress’ in her name, it feels she doesn’t have the confidence that it would be apparent from what she writes. Using names of well known people (even in a twisted form) again feels unprofessional and gives the impression of lack of imagination.

For the above reasons I opened the book with dread. The arrangement is not unlike Christoper S. Hyatt’s books, which filled me with new hope only to be let down again by the actual content. The text starts by crediting “attending demons”, a “screeching demon” and “channeled words” of “the 7th Lubavitcher Rebbe”.

In the Prefatory Remarks we see a ‘Who Am I’ part, which I read with interest in the hopes of finding answers. Instead I found sentences like “I am unapologetic and brilliant, well read and an explorer of the processes of great scientists.” Usually people who are all those things have no need to emphasize the fact, although I see why the opinion was needed to be written down in this particular case – none of it becomes apparent in the book.

The basic theory outlined in the book is that blood is within us, therefore ‘Blood Sorcery’ is an absolute sorcery that needs no external tools, yet each ‘spell’ requires cutting yourself somewhere. While it is not impossible that the authoress’ natural nails are fit for such activity (although it does not seem so from the picture she provided for the cover), most people would require some form of blade. This is not the only self-contradiction in the book.

On page 24 she argues “Neither fate nor karma exists, and if they did (and I firmly stand my ground that they do not) they certainly would not exist around Sorcerers.”. Six pages later, however, there is  “ONE CLEAR NON NEGOTIABLE DIRECTIVE” (capitalisation of the authoress): “DO NOT SHARE THIS BOOK. IT IS A TALISMAN. IT CAME TO YOU BECAUSE IT IS YOUR TIME TO READ IT.” (sic). If it’s not my ‘fate’, why exactly did the book “come to me” and how come it’s “my time to read it? Rather confusing.

Generally the whole book is full of rather confused eso-occult-pseudo-scientific theories, a lot of them self-contradictory; ‘spells’ which require either cutting yourself, then doing something Gothic and exotic-sounding (putting six drops of blood in wine, smearing blood on a stone from a crypt, that kind of thing), or animal sacrifice. Sorceress Cagliastro comes across as a very confused and disturbed young woman, and I certainly would not recommend her books to anyone.

Saddie LaMort

Geplaatst in Boeken, English articles | Getagged , | 4 reacties