Door Serge van Heel
Het feest van Ostara ligt achter ons. We hebben het feest van de hernieuwde vruchtbaarheid gevierd en vorm gegeven op allerlei verschillende manieren, onze tempels versierd met eieren, met hazen en de altaren voorzien van allerlei voorjaarsbloeiers die het lef en de moed hadden om de bittere koude te trotseren!
We zijn nu aangeland bij Beltane. Een vuurfeest, feest van de versmelting, van Bel, van eenwording. Het Heilige Huwelijk.
Help mij het oude altaar waar sinds de oude tijden,
door allen de Godin aanbeden is
op te richten…
Want de Vrouwe was toen het Altaar,
haar Lichaam was het Heilige,
het Middelpunt van de Cirkel,
het begin en einde van alles
en daarom aanbidden wij Haar
en roepen wij haar aan….…
De Hieros Gamos, de eenwording van de Godin en de God, gesymboliseerd door de eenwording van man en vrouw vormt het centrale thema van dit feest.
De archetypische lading van de Beltanesymboliek reikt diep het collectief onbewuste in en komt in verschillende tijden en in verschillende culturen tot uiting. De vorm varieert wellicht, maar de verwevenheid van seksualiteit met spiritualiteit en religie is onmiskenbaar.
Met religie doel ik in dit verband op de betekenis van het woord religare hetgeen verbinden of terugverbinden kan betekenen. De seksuele energie die zorgt in dit geval voor een verbinding of één worden met het goddelijke.
Reeds in het oude Mesopotamië en Babylonië kende men al tempelprostitutie die werd bedreven in de Tempels van Astarte en Isthar. Iedere vrouw moest tenminste een keer in haar leven dienst hebben gedaan als tempelmaagd en de Hieros Gamos bedreven hebben met een vreemdeling. Evolutionair gezien ook functioneel. Op deze wijze werd er gezorgd voor een gegarandeerde toevoer van nieuwe genen in de gemeenschappen die veelal matriarchaal en agrarisch van aard waren.
Niet alleen in het oude Mesopotamië en Babylonië zien we deze verwevenheid van seksualiteit met religie terug. Ook in het oostelijk deel van Azië, Nepal en India, was men bekend met tempelprostitutie. Nog verder terug in de tijd zijn daar de voorhindoeïstische natuurreligies waarin al tal van tantrische elementen te vinden zijn die wijzen op een verbondenheid van seksualiteit met spiritualiteit en religie.
Doorgaans vindt er in de (meeste) paganistische Beltanevieringen die in groepsverband worden gevierd geen daadwerkelijke vereniging plaats van het vrouwelijke en het mannelijke. Doorgaans wordt de rituele handeling die bij dit thema hoort braaf uitgevoerd ‘in token’, dus symbolisch. Een mogelijke symbolisering wordt gevormd door de eenwording van kelk en athame… ’en waar zij verenigd worden, ontstaat nieuw leven.’
Overigens worden de bedoeling en de technische kant van de daadwerkelijk uitgevoerde Grote Rite weinig in wiccapublicaties belicht, in tegenstelling tot wat we terug kunnen lezen in de diverse boeken die er in de loop der jaren over verschillende tantratechnieken zijn verschenen.
Het Heilige Huwelijk kan ook uitstekend worden gebruikt voor seksuele magie, indien het Heilige Huwelijk niet symbolisch wordt uitgevoerd maar fysiek, en er dus sprake is van een daadwerkelijke seksuele fysieke vereniging. De energie die hiermee wordt opgewekt kan bijvoorbeeld (door beide partners gevisualiseerd) vanuit de stuitchakra steeds verder naar boven geleid worden, helemaal tot aan de kruinchakra om vervolgens, al dan niet tijdens het orgastische hoogtepunt, via de kruinchakra naar een vooraf bepaald en gevisualiseerd doel gezonden worden. De energie die wordt opgewekt in dit proces, dat uren kan duren, kan overigens ook op andere wijze gesublimeerd dan wel gebruikt worden of ter beschikking worden gesteld aan een hoger intentioneel doel.
Jungiaans bezien is de eenwording van kelk en athame een prachtige symboliek voor het versmelten van de tegenstellingen, de eenwording die nieuw leven geeft, of zorgt voor iets nieuws.
In de visie van Carl G. Jung is alles opgebouwd uit tegenstellingen die niet zonder elkaar kunnen bestaan, en zonder welke er geen leven mogelijk zou zijn, net zoals elektriciteit en ook magnetisme enkel kunnen bestaan binnen de polariteit van plus en min. Deze tegenstellingen plaatst Jung zowel binnen het menselijke domein, bijvoorbeeld in bewust en onbewust, lichaam en geest, ik en de ander, leven en dood, als ook in het Goddelijke, bijvoorbeeld goed en kwaad. Deze laatste gedachte werkt Jung uit in zijn boeken Aion en Antwoord op Job. Op beide publicaties is overigens veel kritiek gekomen vanuit theologische hoek. Theologen zagen destijds het kwade het liefst toch wel buiten de mens en zeker buiten het goddelijke gesitueerd.
In zijn werken refereert Jung vaak aan de Hieros Gamos, het Heilige Huwelijk. Deze symboliek komt veelvuldig voor in de alchemie en vormt een belangrijk onderdeel van het alchemistische proces, maar ook in het individuatieproces zoals beschreven door Jung is de symboliek van de Hieros Gamos van groot belang.
De werking der tegenstellingen is analoog aan het leven hier op aarde. Ieder mens wordt immers geboren uit / is het product van een versmelting van een tegenstelling.
Elk mens maakt als een uniek individu deel uit van het collectief, heeft een mannelijke en een vrouwelijke kant, zal gedurende zijn leven kennis maken met ziekte en gezondheid, met leven en met dood, en zal gevoelens ervaren van de vreugde, de volheid en de extase van het bestaan, maar ook existentiële gevoelens van zinloosheid, leegte, lijden en uitzichtloosheid. Met deze tegenstellingen in zichzelf en door het leven gegeven zal de mens op enigerlei wijze moeten leren omgaan.
Ons bewustzijn heeft vaak geen antwoord op problemen en levensvragen en is eenzijdig ingesteld. Ons onbewuste bevat echter bronnen van wijsheid: die komt tot ons door plotselinge ingevingen, in dromen, maar ook door divinatie. Het onbewuste laat vaak het tegenovergestelde zien van de bewuste (vaak te eenzijdige) instelling. Zo kan bijvoorbeeld een beschaafde pastoor dromen gaan krijgen waarin hij allerhande perverse wildemans-activiteiten aan het verrichten is, die hij zelf verwerpelijk vindt en die zeker niet verenigbaar zijn met zijn bewuste instelling. Of de archetypische Bourgondiër, de levensgenieter die eenzijdig gericht is op de extase en heerlijkheden van het leven, krijgt plotseling onverklaarbare angstdromen die gaan over lijden en dood. De succesvolle vereniging van deze, voor het bewustzijn schijnbaar onverenigbare, tegenstellingen – ‘beschaafd’ versus ‘wildeman’ en ‘extase’ versus ‘dood’ – is te danken aan de transcendente functie en is het psychologische equivalent van de Hieros Gamos, het Huwelijk tussen het onbewuste en bewuste. Uit dit Huwelijk ontstaat iets nieuws, wellicht een hernieuwde levensinstelling. Gelijk zoals these en antithese de synthese vormen.
Dit transcendente is de verbinding tussen de twee polen van een tegenstelling. In de praktijk leid ik vaak mensen door middel van een actieve imaginatie naar het tegenovergestelde, nog onbewuste deel van de persoonlijkheid. Hierdoor ontstaat er een beweging: de transcendente functie wordt geactiveerd waardoor er een hernieuwde instelling kan ontstaan. De transcendente functie is deels persoonlijk en wordt ingegeven door het individuele onbewuste, deels collectief omdat het ook wordt ingegeven door inhouden van het collectief onbewuste. Daarom zijn de archetypen ook transcendent te noemen nu zij een tegenstelling (kunnen) verbinden. De archetypen zijn ook bipolair van aard en bevatten een tegenstelling in zichzelf. De welbekende archetypische heks is daar een mooi voorbeeld van. Naast het negatieve, demonische, kwaadaardige, duivelse, ziekmakende en manipulatieve aspect van dit archetype dat de kerk in het verleden zo eenzijdig heeft benadrukt, is er ook het tegenovergestelde aspect aanwezig in hetzelfde archetype. Dit aspect van de archetypische heks is het genezende, het transformerende, het natuurlijke, het krachtige en het helpende, laten we zeggen de goede heks, de kruidenvrouw.
Zelf had ik als kind angstdromen over een groene demonische heks die met een onnatuurlijk hoge snelheid de zoldertrap op kwam rennen en mijn kamer binnenstormde en een onwelriekende smurrie in mijn gezicht spoot. Tijdens mijn eigen leeranalyse die ik in het kader van mijn opleiding gevolgd heb, was het juist dit verdrongen, ziekmakende, kwaadaardige aspect van het vrouwelijke deel waarmee ik in het reine moest komen en moest transformeren en integreren.
Ken U Zelve.
In veel trainingen op magisch gebied wordt aangeraden om aandacht te besteden aan je droomleven, want juist daar, ergens in de diepte, ligt de toegang tot allerlei zijnstoestanden en astrale niveaus besloten. Voordat het zover is dient de leerling zichzelf te kennen, en niet alleen de bewuste zijde van zijn persoonlijkheid maar juist ook die duistere ongekende en onbewuste aansturing. In het droomleven komen juist die tegenstellingen tot uitdrukking in de aanwezige droomsymboliek.
Het is dan ook heel leerzaam om eens een tijdlang (of altijd) je dromen te noteren, liefst meteen als je wakker wordt. Eerst moet de persoonlijke betekenis van de droomsymboliek helder worden, en als je geluk hebt kan je de betekenis van de symbolen helder krijgen door bijvoorbeeld meditatie of ingevingen. Heel vaak is het lastiger en moeilijk om juist daar te komen waar je antwoorden besloten liggen, aangezien dit ook meteen het gebied is waar je liever niet wilt komen. Dit is het gebied van de Schaduw, het duistere en verraderlijke moeras waar draken de schat bewaken. Gewoon zelf een fantastisch klinkende, cognitieve en vaak ook verheven en ego-strelende verklaring en uitleg verzinnen voor je dromen is dan veel veiliger! Een analytisch therapeut kan behulpzaam zijn bij jouw tocht naar het gebied van de Schaduw en je helpen om zelf de persoonlijke betekenis van je droomsymbolen te vinden. Het raadplegen van een droomencyclopedie of symbolenhandboek is pas in tweede instantie zinvol. Eerst moet de persoonlijke betekenis van de droomsymboliek helder worden en vervolgens kan deze worden geamplificeerd met de collectieve betekenis zoals te vinden is in een droomencyclopedie of ander symbolenboek.
Welke tegenstellingen herken je in je eigen leven? Welke tegenstelling laten jouw dromen je zien? Welke tegenstellingen komen in aanmerking voor jouw Hieros Gamos?
Serge van Heel (1972) is opgeleid en ingewijd in de Gardneriaanse traditie. Naast zijn baan als ambtenaar heeft hij een praktijk aan huis voor Jungiaanse counseling, coaching en analytische therapie.
Voor meer informatie zie ook: www.sergevanheel.nl.
