Recensie: Plantaardig

Plantaardig, vegetatieve filosofie
Th.C.W. Oudemans i.s.m. N.G.J. Peeters
KNNV Uitgeverij
203 p.  ISBN 9789050119030. €29,95

‘Plantaardig’ is een bijzonder boek, een filosofieboek over planten, mensen en hun relatie. Er wordt veel biologische kennis besproken, vooral de evolutie van planten komt uitgebreid aan bod, maar de biologie is hier slechts achtergrondinformatie bij het hoofdonderwerp, namelijk een filosofische beschouwing van deze biologie.
Wie verwacht iets vergelijkbaars te lezen als ‘Het verborgen leven van bomen’ van Peter Wohlleben komt dan ook bedrogen uit. Dit boek gaat minder over planten zelf dan over de manier waarop mensen naar planten kijken. En het is ook minder prettig leesbaar. Wie ‘Plantaardig’ gaat lezen moet zich voorbereiden op zinnen als “Deze semantische rokade, waarin de natuur van het uitgedreven onkruid getransformeerd raakt tot de door mensenhand bezoedelde maagdelijkheid, blijft gebonden aan de oppositie tussen natuur en cultuur. Sterker nog, de cartesiaanse semantiek van de menselijke beheersing van de natuur blijft overeind wanneer mensen denken de verdreven natuur via beheer te kunnen terughalen.”
De auteur is dan ook geen boswachter die graag lezingen en rondleidingen geeft, maar een gepensioneerd bijzonder hoogleraar wijsbegeerte met een passie voor bomen die, net als zijn grootvader, een arboretum heeft aangelegd. Toch is hij absoluut geen bomenknuffelaar of aanhanger van de Gaia-theorie. Hij stelt duidelijk dat de Aarde geen levend wezen is omdat ze “niet naar vermenigvuldiging streeft” en “haar semi-permeabele membranen niet gebruikt voor vermeerdering of zelfbehoud”. De auteur is duidelijk geen pagan, maar een wetenschappelijke filosoof.

Toch is ‘Plantaardig’ zeer de moeite van het lezen waard. Het is interessant om de worsteling van Linnaeus te volgen toen deze bezig was het plantenrijk te ordenen in groepen die elk een uniek onderscheidend kenmerk bezitten en hierbij gestoord werd door allerlei hybride soorten en varianten van het vlasleeuwenbekje. Dat strookte niet met de overtuiging dat God de verschillende plantensoorten onveranderbaar en strikt gescheiden van elkaar geschapen had. En ook het lezen over de supersnelle co-evolutie van bloemen en insecten waardoor het dogma ‘natura non facit saltus’ (de natuur maakt geen sprongen) tot wanhoop van botanici in rook opging, is erg interessant.

Maar het meest boeiende van ‘Plantaardig’ is wel dat het laat zien hoe mensen planten altijd als passieve, minderwaardige en ondergeschikte wezens hebben gezien terwijl dit absoluut niet zo is. In tegendeel, zonder planten, en vooral zonder bloemen, zou menselijk en ander dierlijk leven niet mogelijk zijn. Mensen en andere dieren zijn voor hun voedsel, direct of indirect, volledig aangewezen op planten. In onze geschiedenisboekjes staat beschreven hoe de mens tijdens het neolithicum verschillende planten gedomesticeerd heeft en met landbouw begon, maar ‘Plantaardig’ stelt dat het misschien wel eens andersom zou kunnen zijn. Grassen zijn in de natuur slechts een onbeduidende plantensoort maar door samen met de mens te co-evolueren zijn grassen, inclusief granen, rijst en mais, nu een alomtegenwoordige dominante plantengroep geworden.

De mens heeft hiervoor zijn natuurlijke leefstijl totaal omgegooid en grotendeels in dienst gesteld van gras en graan. Fruitbomen en bloemen hebben de mens zo ver gekregen om door kruising en kweek enorm bij te dragen aan de diversificatie en verspreiding van genenpoolen. De mens is zo niet anders dan de bijen die door de bijenorchis gelokt worden en zo voor bestuiving zorgen, of de mieren die de zaden van de wonderboom verspreiden. ‘Plantaardig’ biedt zelfs nog troost en hoop bij klimaatverandering; voor ons en andere diersoorten is dit een enorm probleem, maar voor planten geldt ‘hoe meer CO2 in de lucht, hoe beter’.

Kortom, Plantaardig is een pittig maar boeiend boek!

Geplaatst in Boeken | Getagged , | Reacties uitgeschakeld voor Recensie: Plantaardig

Samhain – verbinding met de doden

De sluier tussen hier en daar is dun. Maar zijn er ook wetenschappelijk verantwoorde technieken om er doorheen te kijken, zo rond Samhain? We bespraken het bij een high tea.

Door Yoeke, interheksueel, met wortels in de Reclaiming traditie

“We spraken af dat de eerste die dood zou gaan de ander zou laten weten of het echt waar is dat je door gaat na je dood. Een seintje. Zij won. Longkanker. Drie dagen na de crematie reed ik over een landweggetje om de hond uit te gaan laten. Een reiger kwam aanvliegen en landde pal voor de auto. Daar bleef hij staan, op het asfalt en keek me aan. Minutenlang. Toen vloog hij weer weg. En het stomme is dat ik pas jaren later dacht: ‘Verrek! Dat was zij! Dat was het seintje!’ Of toch niet? Was het gewoon een reiger?”
“Misschien. Het was een goede afspraak lijkt me, maar niet zo specifiek. Dan blijf je twijfelen, of je herkent het niet hè.”
“Het was wel opmerkelijk, anders.”
“Maar concreet: wat spreken wij af? Hoe laat jij me te zijner tijd weten dat je er nog bent, ergens? Als een streep in de lucht? Een paddenstoel? Een treurwilg?”

“Ik kies voor chocola. Een stuk pure chocola waar je op een totaal onverwacht moment tegenaan loopt. Dat steek je in je mond en als je het proeft denk je: ‘Heeeeee, dat was een bericht van haar.’”

“Hm. Ver gezocht lijkt me. En te algemeen. Ik kies voor een citroenvlindertje. Ik word een citroenvlindertje dat op je schouder gaat zitten. Maar een blaadje van een teunisbloem moet je ook maar goed rekenen. En als ik in de winter dood ga…”
“Dat kan dus niet, want dan zijn er geen citroenvlindertjes. En kom me dan niet aan met een bij op een roos hè, dan geloof ik het niet.”

“Nee, jij gaat dan in de Happinez bladeren en…”
“Ik blader nooit in de Happinez, dat vind ik een rotblad.”

“Kun je nagaan hoe bijzonder het is dat je dat dan toch doet, drie dagen na mijn dood. En dan valt dat tijdschrift open en er staat een artikel in over…”
“Jou? Chocola?”
“Nee, over een citroenvlindertje. Daar. Duidelijk zat. En jij geeft me maar een seintje via een zwarte hond. Een zwarte hond waarvan het linkeroor een beetje naar beneden flapt. En als het dan een zwarte hond is met het rechteroor een beetje naar beneden geflapt, dan zal ik lachen en denk ik: ja, typisch zij.”
“Een zwarte hond… waar haal ik die vandaan bij mensen met katten? Ik weet niet of ik dit allemaal onthou hoor.”
“We moeten het een beetje wetenschappelijker aanpakken. Een lijst maken in Excel.
Iedereen die je kent vraag je hoe ze zich gaan manifesteren na hun dood en binnen de hoeveel dagen. Dan kun je het altijd direct nakijken als er iets vreemds gebeurt. Roodborstje tikt tegen het raam? Even zien… Nee, dat kan niet Hendrikje zijn, want zij zou als merel komen zingen op een woensdagochtend om 7.00 uur. Ja, tenzij mensen natuurlijk van gedachte veranderen als ze eenmaal daar zijn, en opeens een nog leuker idee hebben om van zich te laten horen. De slagboom laten neerkomen op de achterkant van je auto als je op het pontje staat bijvoorbeeld. Lijkt me trouwens echt iets voor Anja, maar die leeft nog hè.”

“Ja, met zo’n Excelsheet kan ik wel controleren wie ik voor me heb, maar ik vermoed dat ik zelf ga vergeten wat ik toegezegd heb. Zeker als dat bij iedereen weer wat anders is. Bij jou een zwarte hond, bij Anja een dwarrelende witte veer, ga zo maar door. Heb ik nog geen eeuwige rust.”
“Heb je toch niet. Het gaat gewoon door hoor.”
“Ja. Die reiger vloog ook snel weer door, toch? Zeker nog meer verschijningen te doen.”
“Ja. Maar het was heel efficiënt van haar. Want nu nog steeds, jaren later, denk ik aan haar als ik een reiger zie.”
“Ik ga aan jou denken als ik een citroenvlindertje zie. Of de Happinez, maar dat probeer ik te vermijden.”
“Kun je nagaan! Als je een hele lijst hebt van mogelijke verschijningen van vrienden en familie, dan heb je bij steeds meer gebeurtenissen een natuurlijke aansporing om even aan ze te denken. Het houdt je scherp. Als de dood er dan al niet interessanter van wordt, dan verbindt zo’n lijst met toezeggingen je toch in elk geval tijdens je leven al sterker met je dierbaren.”

“Kijk. Daar gaat een reiger.”

“Verbaast me niks.”

Reigerfoto van Pixabay. Alle andere foto’s © Yoeke

Geplaatst in Artikelen, Columns | Getagged , | 1 reactie

Celebrating 25-YEARS PFI /Pagan Federation International.

How did it all begin??

As ever the best ideas are conceived in the pub, over ‘a pint of beer’ and this was no exception. It was at a meeting at the Plough, opposite the Atlantis bookshop, when in 1997 Lady Bara & I met up with Tony Kemp and chatted about PF International. It didn’t take us too long before we came up with the suggestion to take care of the Pagan Dawn subscribers in the NETHERLANDS. Lady Bara & I were both Wiccan although from different traditions: Alexandrian & Gardnerian. We thought this was a good & diplomatic balance since more or less everyone we knew from PF was Wiccan.

And so it was/ ardained .. PFI NL was born.

Right from the beginning, PFI was Internet-oriented as we were just starting to use email. We became as PFI, a district of the PF. At that time the other countries involved were: Canada, Portugal, Sweden, Germany … and Brazil. What a weird mix, but there you go!

We must have been well-organised because  the following year we were already attending the ‘London’ Conference in 1998, at the Fairfield Halls, in Croydon; and our first Council Meeting as district ‘L’ / PFI  was on the Sunday… at Conway Hall

  • Greetings from Sarah Kerr PF:

2022 marks the 25th anniversary of PFI. Originally a district of PF in 1997, PFI later grew and became an Affiliated Organisation of PF. In 2005 the PFI Foundation (Stichting) was established in the Netherlands and officially became a legal entity in its own right.

The annual conferences and the Council Meetings – in the 3rd weekend of  November were always a highlight of the year.

At the annual conference with Marian Green,  John Belham-Payne – often the M/c at the conferences, Michael York, Patricia Crowther, Janet Farrar & Gavin Bone, Prudence Jones

Jean Williams often lead the attunement at the annual conference/ East Croydon. Jean & Zach also did the PF admin for many years. Jean was particularly good at bringing a calmness and order when things got ‘heated’.  Above, are some of the speakers at the London Conference. Many would join us later in the Netherlands & Belgium for workshop weekends

In 2001, we had our first PFI conference in Lunteren. We would go back to Westhoffhuis on numerous occasions:

With Lady Bara/ Hedy Nanning, co-National Coordinator PFI NL, Raven Michaelis, Diana Aventina NC PFI Belgium, Turtle and performers from Raven & his dance troupe.

More photos of the PFI NL conferences:

With David Rankine, speaker – Jana RC Utrecht, Daniel Exposito NC PFI Spain, Gwiddon NC PFI Russia, Morgana & Lady Bara, co NC’s PFI NL.

With guests from URI Bart & Hanna Mitra, Israfela NC PFI Bulgaria, Daniele, PFI Italy, Ivonne & Rich Eduard (Aliran Foundation), Julian Vayne, speakers

Back home in NL. Apart from the conferences, we organised PFI day trips to different parts of the country.

… here in Wijdenes/ with Jetske Dumais, PFI Tilburg in Regte Heide, PFI Utrecht on a walk through the Heidetuin, Driebergen, en in Oudewater with Merlin & Prudence Jones, after the conference.

PFI spreads its’ wings …

From our humble beginnings we gradually reached out to different countries and by 2007 we were operating in most of Europe and also to PFI Turkey.

For a detailed report about PFI Turkey and the visit to Turgut, read ‘Hekatesia..’

With folks from PFI Belgium, Germany and even as far away as New Zealand.

PFI Italy… 2005 with Circulo dei Trivi, an early collaboration with other pagan organisations.

First meeting with Circolo dei Trivi 2005, in 2007 in Biella, in 2010, with Davide & Maurizia. In 2017 in Milan, PFI Italy & PFI Spain join forces.

CAMPAIGNING. Apart from networking we also tried to help pagans financially – from offering beds/couches to travelling pagans – to sending books to BULGARIA, for example.

‘Plant a Tree’ Campaign

The PFI campaign ‘Plant a Tree’ was started in 2020 and held for a second time 2021-2022. In 2021 PFI donated to 2 projects: ‘Trees for All’ in NL. Trees were planted in both NL and abroad.

A donation was also made to a project in INDIA.  Abhirup & Satarupa & Palki Peace were among the recipients in the first campaign. We were so enamoured by the work being done that PFI adopted this project. In January 2020 Morgana joined them in Bankura and met them again in April 2022 in South India. Planting trees remains an important task and Abhirup tells us now that they have been able to purchase more land and plant many more Mango trees! Congratulations! And so PFI adopted the ‘Mango Tree Planting’ project in Bankura, West Bengal INDIA.

After due consideration, PFI donors chose Igor from Poland for the 2022 award. His work with bees and using natural, organic methods was also illustrated in his talk about ‘Natural Beekeeping’ for the online meeting ‘PFI celebrating Blessed Bee day’. Congratulations Igor!

And here is the update from Abhirup, ‘Mango Tree Planting’ project  – September 2022:

Interfaith: our partners

At the PFI Autumn Gathering in Lunteren, on September 24, 2022, there was an update from Carola, from URI NL; she stressed how important cooperation really is.

PWR/ Parliament of the World’s Religions. One of the clearest forms of cooperation is the connection at PWR. Morgana attended the parliament in Barcelona in 2004. There were very few European pagans attending so she joined up with the ‘American Pagans’ who numbered about 70. Representing PFI – she was asked by Selena Fox from Circle Sanctuary to join a panel about ‘Pagans International’. Together with Michael York, they answered many questions from the floor.

As an offshoot from meeting ‘Pagans in Barcelona’ PFI Spain was established in 2006.

Morgana represented PF/PFI at the Parliaments in Salt Lake City, USA / 2015 and in Toronto, Canada/ 2018

Last year – because of the pandemic it was virtual: but we still managed to participate in several panels. From 2004 with a scarcity of pagans, especially from Europe, to the ‘Pagan Lounge’ being the most popular lounge of 2021

PWR Virtual 2021

 

Many thanks to everyone who has supported us all during the last 25 years.

Morgana, International Coordinator PFI

 

Geplaatst in English articles | Getagged , , , | Reacties uitgeschakeld voor Celebrating 25-YEARS PFI /Pagan Federation International.

Death – by Dave Bracey

We are a Dynamic force, a process wherein we use energy, convert it, and move on.

Death is a change of energy; it is a closure. Without death, Life would have no meaning. Death provides an impetus to live. If you were immortal, would you have reason to do anything now, or would you wait another thousand years and then maybe do it?

Death provides closure. The Wandering Jew was cursed by his immortality. All his friends and loved ones died but he lived on in grief and sorrow. If a piece of music has no ending but is played on forever, then it would no longer be a joyous experience.

Death isn’t what it used to be, and with so many end-of-life options to choose from it is never too soon to start contemplating your demise. Considering your own Death is good Mental Health, but dwelling on your death is not so clever. Would you forego having children in order to keep your parents alive?

“If you planted an apple tree in the ground where your mum had been composted, would you eat the apples?” It isn’t a question you hear every day.

But that’s the whole point, getting people to talk about something we typically choose to ignore.

We are all going to die, and we know it. Yet people don’t generally think about death, and won’t even discuss it. That might be because it is far removed from most of us. In the West, death is outsourced: the dying itself is medicalised, while the aftermath is sanitised and stage-managed.

Or it might be the result of deep-rooted fear.

According to the terror management theory, a desire to transcend death is the driving force behind all manner of human behaviours, from art to belief in the afterlife.

Either way, brushing it under the carpet isn’t doing us any good, “It tends to isolate people facing death or bereavement because nobody knows how to talk to them. It also makes it difficult for your relatives when the time comes, because in most cases, the family have never discussed what the dying person wants.”

Above all, our inability to confront death means we lose control over one of the most significant events we will face.

For instance, although some 70 per cent of people in the UK say they would prefer to die at home, only 24 per cent get that wish fulfilled. That might help explain the increasing demand for end-of-life doulas.

Until recently, there were just two main options: burial in a cemetery or cremation. Now, people are waking up to a world of possibilities. You can be made into a firework, a diamond or an artificial reef, for instance, or float gently towards space beneath a helium balloon.

Such alternatives are certainly flamboyant, but they’re mainly just about making stuff with your ashes. “Surely the most important change in recent years is the rise of green burials.”

Cremation comes with a big carbon footprint, while the toxic chemicals used in embalming eventually leach into the ground. People concerned about these impacts are increasingly choosing biodegradable coffins and woodland burials.

(A green burial)

The UK now has over 300 natural burial sites. Two years ago, Washington State, in the USA, made it legal to compost human bodies, with a process called re-composition.

You might even don a “mushroom shroud”, a body suit in which the threads are infused with spores of fungi that can barely wait to start digesting you to leave nothing but a pollutant-free compost.

Cyber funerals

I’m minded to ignore this. I don’t do much in the way of social media and none of my photos are stored in the cloud. “If you make no plans for your digital legacy, your next of kin might have no idea about the tranche of precious photographs on Facebook, for instance.”

 I think that Dying will be such an awfully big adventure.  (Said by Peter Pan)

Benjamin Franklin said that only Three things are certain in this Life. Birth, Death and Taxes. Now I was a scientist/engineer, not a bean counter, so I will not be addressing taxes but will offer a few views on Death.

What do you believe?

Do you hold to the myth of Summerland?

Do you have an immortal soul, which wings its way to Heaven when you die?

Does your soul continue to “learn lessons” and returns to Earth to continue its existence?

In other words, do you subscribe to the concept of that well-known milk product “Reincarnation”?

What are your thoughts about Karma? BTW it’s pronounced KHarma. The Buddha, when asked about the Afterlife, replied by stating that the question was unskilled.

We “die” each night, and then are reborn the next morning. Is that “true” throughout our whole life?  Are we Reborn?

Do you believe in Assisted Suicide? Witches lead their own lives, not dictated to by an Angry Father God. We lead a full life, unhindered by the guilt of others. We do not lose ourselves in dreams of an Afterlife. We get on with this Life. Witches happen to Life, not the other way around.

The 2nd Law of Thermodynamics tells us that Entropy is the flow from a Higher to a Lower Energy State.  That the Cosmic Flow is from Order to Disorder. Or, in the Buddha’s last words, said 2500 years ago – “All created things shall pass”

Death is Inevitable, but it need not be a Life Stopper. It is Death that lends colour and meaning to Life. If we did not die then there would be no imperative to do anything now, since we would have Eternity to complete it. Life would not be worth getting out of bed for.

Heidegger said, “Death is probably what encouraged us to develop ‘Culture’ as a sop to Eternal Life”. The awareness of our demise is what caused us to invent things so as to intellectually extend our lifespan. Without death, we would have no imperative to live in the Now and leave it for 1000 years.

Socrates suggested that much of what men do can be understood to be a desperate attempt at Immortality, whereas women do it more directly by having children. Epicurus said, “Death is Nothing. No pain, No Loss. You are Alive, you have experiences then suddenly you have nothing. You are Dead”.

What most people are afraid of is not Death, but Dying. Of being alone, of being in pain, of having no meaning, of having no pleasures. John Paul Sartre said, “You have your life, what you do with is important, but once you are dead, then, you are gone”. This leads us to the idea of having a “Good Death”.

Dion Fortune in Moon Magic says “There are two deaths by which men die, the greater and the lesser. The Death of the Body and the Death of Initiation, and of these two, the death of the body is the lesser. The man who looks upon the face of Isis dies, for the Goddess take him.”

Cowards die many deaths, but the Hero only dies once.

As Witches, we may be asked by other Pagans, about Death and Dying. 

Death is more than the “loss” or demise of a loved one. The end of a Life is similar in most ways to the end of a Relationship, a Career, a Project or a Phase of Life. We need to treat these as a loss, learn to grieve appropriately, and let go. People grow a lot when they are faced with their own mortality. Never underestimate someone’s capacity for growth. Each experienced a variety of emotions, as expected, denial, fear, anger, remorse, and eventually acceptance.

When questioned about any regrets people had or anything they would do differently, common themes surfaced again and again.

Here are the most common five:

 1. I wish I’d had the courage to live a life true to myself, not the life others expected of me. This is the most common regret of all. When people realise that their life is almost over and look back clearly on it, it is easy to see how many dreams have gone unfulfilled. Most people had not honoured even half of their dreams and had to die knowing that it was due to choices they had made, or not made.

From the moment that you lose your health, it is too late to honour at least some of your dreams. Health brings a freedom very few realise until they no longer have it.

  1. I wish I didn’t work so hard. People, particularly men, missed their children’s youth and their partner’s companionship. Many men deeply regretted spending so much of their lives on the treadmill of a work existence, whilst some ladies regret not having a career. By simplifying your lifestyle and making conscious choices along the way, it is possible to not need the income that you think you do. By creating more space in your life, you become happier and more open to new opportunities, ones more suited to your new lifestyle.

3.  I wish I’d had the courage to express my feelings. Many people suppress their feelings in order to keep peace with others. As a result, they settled for a mediocre existence and never become who they were truly capable of becoming. Many developed illnesses relating to the bitterness and resentment they carried as a result.

We cannot control the reactions of others. However, although people may initially react when you change the way you are by speaking honestly. In the end, it raises the relationship to a whole new and healthier level. Either that or it releases the unhealthy relationship. from your life. Either way, you win.

 4. I wish I had stayed in touch with my friends. Often, people do not truly realise the full benefits of old friends until their last few weeks. Many become so caught up in their own lives that they had let golden friendships slip by over the years, then it is not always possible to track them down.

It is common for anyone with a busy lifestyle to let friendships slip. But when you are faced with your approaching death, the physical details of life fall away all you want to get things more in order for the benefit of those you love. Usually, though, they are too ill and weary to ever manage this task. It all comes down to love and relationships in the end. That is all that remains in the final weeks, love and relationships.

  1. I wish that I had let myself be happier. Many did not realise, until the end, that happiness is a choice. They had stayed stuck in old patterns and habits.

The so-called ‘comfort’ of familiarity overflowed into their emotions, as well as their physical lives. Fear of change had them pretending to others, and to their selves, that they were content, but deep within they longed to laugh properly, and have silliness in their life again.

When you are on your deathbed, what others think of you is a long way from your mind. How wonderful to be able to let go and smile again, long before you are dying. And if you have “lost” a loved one, it is so important to Grieve.

Mourning is a social event where we revise our Life after the Loss. Grief is not ignoring or “getting over” your loss, but coming to terms with it and getting on with the rest of your life, so giving meaning and value to the life of the lost loved one. It is better “to have Loved and Lost than never to have Loved at all”. Mourning is the continuation of your Love, not its end, it’s just a different way of loving.

Have you noticed the euphemisms that people use to avoid the word Dead or Dying? Passed over, Lost, Gone-away, and Passed-away are just some in common parlance. In certain instances, it may be kinder to use these, but when talking to other witches just stick to the facts. We Die!!

Grief is the price we pay for Love.

What are your views on Assisted dying? And Advance Directives.

Plan your funeral, and let others know your wishes.

If you are asked to conduct a funeral…REMEMBER that it is a ritual for the survivors not for the deceased.

I am not going to have a funeral, since I am leaving my corpse to ‘Cambridge Medical School’.

So, what can we do about it?  Steps we can take NOW

  • Think regularly about Death, but do not dwell on it. It is a part of Life.

Think about it, accept it, and then get on with the rest of your Life.

2          Do not be frightened, since Death is now accepted, and familiar

3          Accept no comfort from the idea of an AfterLife

4          We are not used, in these times, to see dead people.

5          Everything ends, even mountains wear down.

6          Be aware of the Sense of Loss of Relationships (by others).

7          Lead a Full Life.  Then you will have no regrets.

8          At Life’s end, tying up loose ends can lead to a “Good Death”

9          Give yourself, and more important others, permission to die.

10        If attending someone near Death, listen to the dying person, give value to their wishes and pay attention to the small things they talk about, whether they are physically comfortable, etc.

11        After Death kiss the cadaver on the cheek or forehead. That way you cannot kid yourself that they are sleeping.

12       Maybe get together a scrapbook of Memories

There are 5 stages to grieving

Denial

Anger

Bargaining

Depression

Acceptance

Failure to go through each stage of grief will stop you from Living. You may go visit some phases more than once. Everyone’s journey is different.

Some people who are grieving want to talk to you about what they are experiencing. We once had a grieving covener who talked for 38 hrs continuously, Tricia and I took turns in listening, but that is the role of a witch HP and HPS. When you suffer a Loss, it is paramount that you grieve fully, and then let go. There may be guilt, guilt through relief that the dead person is no longer suffering.

There is Survivor’s Guilt, why them? I should have done more to keep them alive. Perfectly normal. Sometimes the survivors’ mental state may oscillate between Joy and Grief, tell the survivor it’s OK to both grieve and smile.

The latest from America is Complicated or Prolonged Grieving, which is where the grief does not subside, and the person is not adapting to their new status. They need to learn to live in the Present, not the Past. They need to let go, but they feel lost in doing so. Maybe they could keep a diary noting what thing they have done and how they feel about it, it’s a bit like CBT. Maybe start gardening, or join a grief Group to share. Undertakers often run these, there they can empathise with others and see that they are not alone. Otherwise, prolonged grieving can become addictive and be used as an excuse not to live.

ENJOY LIFE, WHILE YOU HAVE IT.  THIS IS NOT A REHEARSAL.

Listen to the words of the Dark Lord:

    I Am the God who waits in the dead of year,
      In the dark of life.
     At the end of the lane, where no birds sing.
     There, will you rest in my hand.

 Be fearless to look upon my death’s head,
      For I have other faces;
      And another hand to give again,
      That which I take.

(excerpt from ‘The Dolmen’ by Reg Hinchcliffe)

Do “you” continue to exist after Death? If so, what is the “You” that continues? Is clinging to the idea of Reincarnation, or Resurrection, merely a sop to the fear of personal extinction?

Have you made Living Wills (Advance Directives)? Now legal and enforceable. Do you believe in organ donation? Or have you opted out?

Do you want others to live after your death? – If not, why not

Do you want to be buried or cremated? Why?

Have you told your relatives where you would prefer to Die? At home or in a hospital?

Have you planned your funeral, and told others of your wishes? If not, why not?

Maybe you will attend to someone who is dying.

Don’t be afraid. It’s a natural process Try to find out what they want in terms of Funeral Rites, people, music etc. Maybe give the dying person permission to die. People often hang on for anniversaries etc.

One of the best things, and maybe one of the last things, is to help Lay Them Out. It’s a final act of Love. Always consult relatives when arranging a funeral, after all, it is for the survivors not the deceased.

Having worked out what you want, you will be aware of what steps are required. Death is our friend. Death is an end to physical Suffering. Death is an end to mortal Pain. Death may be tragic and painful to those who survive and may be profoundly regretted, there is nothing in death to fear, any more than one fears sleeping.

Death is the demise of the Ego, and as witches, we are trying to rid ourselves of the Ego whilst we are alive. The Ego struggles to survive and it is this that we experience as the deathbed struggle.

Death is an end to Loneliness. Death is Turning the Pages of Life. The Mystical Experience shows the “Way to Live” with Death.

Life is a choice. It is YOUR life. Choose consciously; Choose wisely; Choose honestly. But most of all, Choose happiness.

Remember the story of Gilgamesh who when hunting for immortality is told “That whilst it is the Gift of the Gods, you live on through your deeds, not your words.

I end with something Tricia, my late wife, said to me just before she died.“I am not afraid of dying, I am a witch, and have seen the bigger picture.

I have Lived, Loved and been loved in return. You can’t ask for anything more than that.”

Goodbye to Steve

Steve, an American Witch stationed at RAF Lakenheath, Suffolk, died unexpectedly from a coronary occlusion in January 2000, aged 36.  Steve was a well-known and popular figure in the East Anglian pagan community.

To say that Steve’s death was a shock was an understatement since he was a member of the USAF, active in the official keep-fit programme as well as a keen jogger and walker, but in his death, he was as influential regarding his belief system as he was in life.

Steve, and Vicky his wife, as part of their training as witches, had explored much of the “dark side” of Life and had not only discussed death and its implications but also had planned, in outline, the type of funeral that they both wanted. This sensitisation relieved Vicky of much of the anxiety that can arise regarding decisions that have to be made upon the demise of a loved one.

Steve has opted for a “green” funeral with interment at the Wrabness site run by the Essex Wildlife Trust.

The burial etc. did not present a problem, once the services of a local undertaker were engaged since these days most local undertakers are familiar with the requirements of green funerals. The main issue confronting Vicky was Steve’s family, who were Pentecostal Christian Fundamentalists, and who had opted to fly to England for the funeral.  Vicky, amongst others, felt that she and Steve had no right to upset his family in their belief system by insisting on a strictly pagan undertaking. The family would have been shattered to even consider that their dear son had departed from the “true way as they would see it”.

This was not the only obstacle since the USAF wanted to hold a Memorial Service, with its concomitant dirges and sadness, as a closure for one of their own. This dilemma was discussed with the USAF Chaplain (a Southern Baptist) who commented that she had her duty to do to the individuals concerned, to the USAF, and to her conscience. She stated that while she respected Steve’s beliefs, she could not participate in any event that would compromise her understanding of God and the Christian message.

Information on Crafte and an outline of Witch’s beliefs were given to her along with the wish not to compromise anyone’s integrity, whilst at the same time requesting due recognition of Steve’s view of Life.  This open and considerate point of view, from Vicky and the local witches, “won over” the chaplain who stated, “that any group who had so much sensitivity and consideration for others had her support, and deserve respect.” The chaplain was in constant support of the family but was amazed by their attitude to death and their ability to literally laugh in the face of adversity. (Kudos to Crafte training).

It was explained that Steve’s wishes would not present a problem to any open-minded person and that he did not want a Memorial Service but would prefer a Celebration of Life. This was something new to the USAF, but they took it on board, and an outline service was made in association with our coven, who was given full editorial control over the contents and format.

During the preparation for the Celebration Service, the chaplain remarked that she had not done anything like this before, but it was fun and she would take notes to pass on the information to her peers.

The day before the service, during the final walk-through in the Base Chapel, it was stated that the Altar cloth would be replaced, this was queried, as the green mantle embroidered with a red and silver solar cross embellished with three ears of barley was particularly significant in light of Steve’s Crafte-name, Barley. When the cross-cultural significance of these symbols was explained to the chaplain she deferred, saying that the white cloth that she had intended to use needed ironing anyway (see how the Gods work).  The altar was also decorated with photos of Steve’s North American Indian forebears as well as one from the Civil War, his favourite coffee mug and sweater also represented the “essence of Steve”.

That evening Vicky and Steve’s family went to the Funeral Parlour, for final viewing. By prior arrangement with the undertaker, Vicky had a few minutes alone with Steve, after his family has said their farewells, in order that she could refit Steve’s earrings and position his athame in his hand, so allowing Vicky to bury Steve with due deference to his belief system without upsetting the family.

The next day, the Chapel, which holds 300 people was overflowing and even with extra seating, some had to stand. Before the actual ceremony, the chaplain explained to all present that the ritual was going to be different, that it was going to be a celebration, not a mournful dirge, no weeping and wailing Hollywood style, but the whole ceremony was geared toward putting the fun back into a funeral, that despite feeling personal loss, that it was OK to laugh, and that was no disrespect since that was how Steve saw death. This put everyone at ease and set the scene for what was to come.

Being a military event, the “show” was opened by the flags of America, and Great Britain, together with that of the Air Force being paraded by the Guard of Honour, and positioned alongside the altar. A short invocation was given and a responsive reading of the 23rd Psalm (American style) was made. The sacred space was opened by the singing of the first two verses of “How Great Thou Art”. This “old time” hymn greatly pleased Steve’s parents and presented no difficulty to the pagans present, since who was to say that the “Lord” referred to was not necessarily the Semitic Jehovah, but could have referred to the Dark or Light Lords of Crafte. Then followed personal eulogies from friends and colleagues including a “trip down memory lane” by the chaplain joyfully retelling some of the daft things that Steve did, as well as his personal accomplishments.  There was a reading from a much-attenuated Psalm 30, I read the poem “The Answer” and then we closed sacred space by singing “The Lord of the Dance”. The ceremony ended with the playing “of the Last Post”, and after the flags were removed, people gave their condolences to the families.

The interment took place that afternoon at the Green Burial site at Wrabness near Harwich with attendance being restricted to family and close friends, (funny, but the 13 witches present outnumbered the family). The sky was overcast with a stiff wind blowing, but my weather magic soon settled that, and a calm fell over the area.

Steve’s body, enclosed in a wicker basket, which was draped with Old Glory, was brought to the site by the undertaker’s hearse and then carried to the graveside by the USAF Guard of Honour. The procession was jointly led by the military chaplain and by myself since it had been agreed that it was to be a joint ceremony with words and actions which would give comfort and peace to all without compromising either Pagan or Christian sensibilities.

I had previously briefed Cheri to stand up-wind so that our words would carry to the other celebrants. (It was explained to her “the open air is our territory, here we have the experience”).  The chaplain opened with a reading from the Old Testament – “There is a time to live and a time to die, a time to laugh and a time to cry”, which was a comment on Polarity at Play.  As this was being read a shaft of sunlight broke through and bathed the site in its warm glow. The Honour Guard in full uniform, but without firearms (as requested), then moved to ceremonially fold the flag and present it to the widow. As they did this a bag-piper, in the dress uniform of the Scots Guards, played “Amazing Grace”, which was followed by the lowering of the basket into the grave.

Originally the piper was meant to give his rendering during the descent (to mask the creaking of the wicker basket) but he miscued and so a silence eventuated at the actual moment of interment, which allowed everyone present to hear a skylark sing as it hovered over the site. Magic indeed, since money can’t buy that sort of thing.

I closed the ritual with “Do not stand at my grave and weep”; a final ecumenical blessing and dismissal, allowing most to turn and so leave the family a few moments alone to say their last goodbyes.  As we trooped down the hill the sun went in and the wind blew (well all good magic should have a “spell by time”), silhouetting the lone piper on the skyline.  Donations to Life-Rites and the Essex Wild Life Trust were made in lieu of floral tributes.

The next day there was a plethora of positive comments from the military who “like what they saw” and after the initial shock came to realise that funerals can be fun. Many also appreciated the value of “green funerals”.  This was for many young airmen their first experience of Death and Death Rituals and hopefully, we presented an alternative to the denial that usually marks the American Way of Death.

Later in the year was a “witchy” celebration at the grave involving much beer, etc. and even more laughter.

The whole exercise was a triumph in demonstrating that kindness and consideration of other people’s points of view, coupled with common sense and courtesy, will generate positive results, and can win over those who may be expected to be resistant, whilst at the same time holding true to one’s own belief system. Openness to the professionals involved, including the undertaker, allowed for a compromise, which accommodated personal wishes without upsetting others.

 

Images: 

Whose Green Burial is it Anyway?

Geplaatst in English articles | Getagged , , , , , | Reacties uitgeschakeld voor Death – by Dave Bracey

Samhain – zelf een jaarfeest vieren

Sommige artikelen in Wiccan Rede Magazine waren niet alleen heel goed op het moment dat ze werden gepubliceerd, maar hebben sindsdien hun waarde behouden. De meeste lezers van Wiccan Rede Online hebben deze artikelen nooit kunnen lezen, wat jammer is. In deze categorie, Tijdloze Teksten, publiceren we een aantal van dit soort artikelen opnieuw.
Dit artikel werd geschreven voor het nummer Samhain 2009 van Wiccan Rede, door Merlin, die mede-oprichter was van Silver Circle en lang hoofdredacteur was van Wiccan Rede.

Voor mij begint de herfst altijd al ergens in augustus. Met de eerste koele mistige ochtend, vol met frisse herfstgeuren van natte aarde, appels en paddestoelen. Met bedauwde spinnewebben en grote kruisspinnen. Vaak verandert zo’n dag dan in een lome warme nazomerdag. Niet meer zomers heet, maar aangenaam warm. Het is een periode waarin ik zelf word teruggeleid naar de aarde, naar het huiselijke leven, naar school, werk en studie, naar praktisch bezig zijn, plannen maken voor de komende herfst en winterperiode, en het weer oppakken van allerlei klussen die in de zomer zijn blijven liggen.

De band met al het leven om mij heen, ervaar ik juist in de lente en de zomer zo makkelijk via het fysieke. Via de wind op mijn huid en de zon op mijn gezicht. Via de kleuren en geuren om me heen. Zeker in de zomer, op vakantie of tijdens een stille wandeling, in direct contact met een knoestige boomstam of zittend aan een vennetje, kijkend naar de libelles die erboven dansen, kan ik helemaal wegdromen. Ik voel me dan weggedragen worden door de stromingen in de lome lucht.

Totdat ik ergens in augustus dan voor het eerst weer de herfstgeuren ruik. En samen met het naar binnen keren van de wereld om mij heen, groeit ook in mij het verlangen om weer naar binnen te keren in mijzelf. Het verlangen om een studie op te pakken, of opgekruld op de bank te zitten met een boek. Het verlangen om de wereld van de geest te gaan verkennen, nu de fysieke wereld rondom mij begint af te takelen.

Deze tweedeling van het jaar is er altijd geweest. De lente en de zomer vormen de periode waarin de fysieke kant van het leven duidelijker naar voren komt. Of misschien moet ik zeggen de levenskracht, de groeikracht, alles wat met groei en voortplanting te maken heeft, alles dat te maken heeft met jezelf uitdrukken in de fysieke wereld. Dit is vaak ook een tijd van hard fysiek werk!

En de herfst en winter vormen de periode waarin de mens naar binnen is gekeerd, en zich richt op het innerlijk, op de voorouders, of mythen en verhalen, cultuur. Er is minder werk te doen en en het sociale en culturele leven komt meer op de voorgrond te staan.

De twee jaarfeesten die het omslagpunt markeren tussen zomer en winter, zijn Beltane en Samhain (spreek uit ‘souwen’). Met het Feest van de Dood, één van de gezichten van Samhain, wordt de winterperiode ingeluid. En met het Feest van het Leven, één van de gezichten van Beltane, wordt de zomerperiode ingeluid. Gedurende de winterperiode heerst de God over ons, en gedurende de zomerperiode heerst de Godin over ons. De oude Kelten verdeelden het jaar al in deze twee helften.

Je kunt prachtige rijen van tegenstellingen of ‘correspondenties’ maken die allemaal met deze periodes te maken hebben. Mannelijk versus vrouwelijk. Spiritualiteit versus lichamelijkheid. Duisternis versus licht. Cultuur versus natuur. Voorouders versus kinderen. Dood versus vruchtbaarheid. Enzovoort.

Het eeuwige spel tussen deze krachten is voor ons heksen het eeuwige spel tussen de Godin en de God. Een spel dat we ook al van oudsher weergegeven vinden in oude mythen. Bijvoorbeeld de afdaling van Inanna in de onderwereld, en mogelijk daarvan afgeleid onze eigen Legende. Volledig vormgegeven rond de thema’s van dood en liefde. Inanna is de godin van seks, vruchtbaarheid en oorlog en verenigt in zichzelf al de thema’s van dood en liefde. Geschiedkundig veel dichter bij huis vinden we Eros en Thanatos als twee driften die Freud onderscheidde, maar Freud ontdekte niks nieuws natuurlijk, integendeel. Het is een eeuwenoud spel dat aan de wortels ligt van de natuur, zelfs aan de wortels van de menselijke natuur.

Met het bovenstaande heb ik in een paar grote pennestreken een schets gegeven van de context waarin we alle jaarfeesten kunnen plaatsen. De context van winter en zomer. En ik heb een korte schets gegeven van de twee scharnierpunten in deze cyclus, Samhain en Beltane. Want pas als je zo’n grove schets op papier hebt staan, kun je verder gaan met het invullen van een jaarfeest om uiteindelijk te geraken tot een ritueel waarmee je dat jaarfeest dan ook feitelijk kunt gaan vieren.

Het proces van invullen, hoe je dat doet, welke keuzes je maakt en dergelijke, heb ik al eens uitgebreid beschreven in Wiccan Rede herfst 2006, Mijn eerste ritueel (*). Vandaag wil ik dat proces dus overslaan en gewoon de keuzes maken en verder het ritueel gaan invullen.

Voor Samhain heb je meer keuzes dan alleen het thema dood. En je kunt het thema dood op heel veel manieren invullen. Mijn keus deze keer is voor voorouders, en cultuur. Voorouders als onderdeel van het thema dood, en cultuur als onderdeel van het thema voorouders. Want voorouders kunnen veel meer betekenen dan alleen maar cultuur, maar onze cultuur komt wel degelijk van onze voorouders.

Er moeten nog meer keuzes gemaakt worden. Dat zijn geen keuzes waarover je lang hoeft na te denken hoor. Kies gewoon wat je het meeste aanspreekt. Om te beginnen kun je met ‘voorouders’ nog steeds heel veel kanten op. Het kan gaan om je eigen fysieke voorouders. Grootouders, overgrootouders, verdere familie, misschien is er iemand hiertussen waarmee je een speciale band voelt, iemand die heel veel voor jou heeft betekend, en die er nu niet meer is.

Het kan ook gaan om je spirituele voorouders. Opnieuw mensen die heel veel voor jou hebben betekend, maar er nu niet meer zijn. Rond de tijd dat ik dit schrijf, begin september, wordt de tiende ‘verjaardag’ van het overlijden van Doreen Valiente gevierd. Doreen wordt ook wel de ‘moeder’ van de moderne hekserij genoemd. Zij heeft ongelooflijk veel bijgedragen en betekend, voor wat wicca nu is. Zo iemand zou je dus ook kunnen uitkiezen.

En het kan ook gaan om iemand die je als jouw culturele voorouder beschouwt. Iemand die voor jou op cultureel gebied heel veel betekent. Een schrijver, schilder, dichter, danser, musicus, popster, uiteraard gaat het om iemand die overleden is, maar die jij beschouwt als jouw ‘muze’.

Deze keuzes, voor de goede verstaander, liggen dus op de drie gebieden lichaam, ziel en geest. Lichaam: de fysieke voorouders, je familie. Geest: je spirituele voorouders, in ons geval mensen die je zijn voorgegaan in jouw religie. En ziel: degenen die jou inspireren en emotioneel voeden. Ik ga er van uit dat je één voorouder kiest. Meer kan zeker, maar mogelijk wordt het ritueel dan wat uitgebreid of gecompliceerd. Ik kies dus voor één voorouder die voor mij op cultureel gebied veel betekent.

Als je eenmaal een keus hebt gemaakt, dan volgt een periode van voorbereiding. Het Samhain-ritueel zal in elk geval deze voorouder, en de betekenis van hem of haar voor jouw leven, als centraal punt kennen. Het is dus belangrijk dat je nog wat meer te weten komt over deze voorouder. Zoek een foto of plaatje op. Zoek wat meer details over het leven van die persoon op. Probeer kort samen te vatten wat die persoon voor jou heeft gebracht. Denk aan een tekst in de vorm van “dank je wel voor…”

Eén van de kenmerken van voorouderverering over de hele aarde, en door alle tijden en volkeren heen, is dat je de voorouder vereert met een offer, een gave. Vaak is dit een speciale maaltijd, het lievelingseten van de voorouder. Soms zijn het andere dingen, bloemen, sigaren of drank of snoepjes. Voorwerpen, een beeldje, vruchten, of geld. Voor jou zelf kan een speciale maaltijd of een speciaal gerecht ook een goede manier zijn om jezelf dichter bij de voorouder te voelen.

Samenvattend en om het overzichtelijk te houden, bereid je dus drie dingen voor ten aanzien van je gekozen voorouder: een foto of plaatje dat net als een altaarbeeldje als focus kan dienen voor je aandacht; als tweede een offer; en ten derde een stukje tekst waarmee je je dankbaarheid vorm geeft. Zelfs als je de tekst later niet gebruikt maar improviseert, helpt het om je gedachten nu te ordenen als je toch zo’n tekst maakt.

Het ritueel

Vaak noemen we het scheppen van een heilige ruimte het trekken van de cirkel maar er hoort meer bij dan alleen een cirkel trekken. Denk aan de ruimte netjes maken, schoonmaken, alles klaarzetten, jezelf goed voorbereiden, bad of douche nemen, skyclad werken of in gewaad of speciale kleding, tot het feitelijke trekken van de cirkel.

Een cirkel kun je heel effectief maken door wat afgevallen bladeren te verzamelen en in een cirkel om je heen te leggen. Wat vruchten of herfstbloemen erbij, vier kaarsen op de vier windstreken, meer hoef je niet te doen.

Hou de tekst simpel. Steek de vier kaarsen een voor een aan en zeg bijvoorbeeld:

Met dit licht schep ik een heilige ruimte

Zet wat mooie muziek op en overdenk de betekenis van Samhain in de totale jaarcyclus zoals hierboven is uiteengezet. Bedenk je dat het vieren van de dood oké is. Alle leven sterft want zonder dood kan er geen vernieuwing zijn. Maar de geest sterft niet. Het is belangrijk dat we de mensen eren, die ons zijn voorgegaan. Wij bestaan dankzij hen. En zij leven in ons voort.

Met dit licht, eer ik jouw licht

Formuleer je dankwoord en spreek het uit. Dingen hardop zeggen is belangrijk. Door het uit te spreken, maak je het waar. Let op wat je zegt. Hou het eenvoudig, korte heldere zinnen, geen lang verhaal. Als ik Doreen Valiente uit zou kiezen, zou ik iets kunnen zeggen zoals

Doreen, dank je wel voor je prachtige poëzie

Maak zoveel zinnen als je nodig hebt.

Daarna bied je je offer aan. Ook hier weer een heel eenvoudige tekst, het hoeven allemaal geen lange gedichten of invocaties te zijn:

Met dit offer eer ik jouw leven

Als het offer een maaltijd is of iets anders eetbaars, offer je het mooiste of beste, en eet of drink je de rest zelf. Afhankelijk van de situatie ruim je het offer de volgende dag of na een paar dagen op. Voordat je iets eet of drinkt, kun je nog een stukje divinatie doen als je dat wilt. Vraag je voorouder om jou advies te geven, stel je vraag, en leg de tarotkaarten of gebruik een andere vorm van divinatie.

Als je klaar bent, helemaal klaar, of klaar met dit onderdeel, dan sluit je het af. Ik neem Doreen weer even als voorbeeld:

Doreen, dank je wel dat je bij mij wilde zijn deze nacht. Vaarwel.

Zeg er wel iets van ‘vaarwel’ achteraan. Weliswaar heb je geen geesten of doden opgeroepen, en is het meer iets in de trant van ‘in gedachten bij iemand zijn’, maar je hebt je wel met een voorouder verbonden. Het ‘vaarwel’ zorgt er voor dat je deze band nu weer losmaakt.

En tot slot sluit je de cirkel door de vier kaarsen uit te blazen. Door de cirkel te verbreken wordt de heilige ruimte ook verbroken, zoals een zeepbel uit elkaar spat. Je hoeft niks speciaal te bannen of zo, heilige ruimte is positieve energie die zijn eigen weg wel vindt om goed te doen. De kaars bij de foto van je voorouder mag blijven branden tot hij op is, gewoon de komende dagen, in elk geval zolang het offer er staat, zoveel mogelijk laten branden.

En dat is het. Uitermate eenvoudig van toon, en integer, zonder moeilijke handelingen of magische voorwerpen. Die kun je uiteraard allemaal gaan toevoegen, als je dat wilt, maar het hoeft bepaald niet.

Want soms zit de diepgang juist verborgen in dat wat eenvoudig lijkt. De jaarcyclus begint ook heel eenvoudig, met een zomer en een winter… 🙂

* zie Wiccan Rede in boekvorm

Geplaatst in Artikelen, Tijdloze teksten | Getagged , , | Reacties uitgeschakeld voor Samhain – zelf een jaarfeest vieren

Volle maan van de Klif

Ik lees net mijn verslag van vorig jaar terug. Wat zaten we toen in een andere, voor mij rustige wereld. Geen vergelijk meer met vandaag de dag. We zijn gewoon weer verder gegaan van waar we in 2019 gestrand waren. Gisteravond laat net terug gekomen van Annotopia Lüdinghausen, waar we met Greenthingz weer een heerlijk weekend hebben gewerkt. Vandaag de tent kunnen drogen op de straat voor. Gelukkig was het een geweldige zonnige dag, dus alles is weer droog en schoon. Vandaag ook weer de boel op de rit gezet voor Dickens Druten, daar mogen we weer de sloebers uithangen 🙂 De deftige rijke zijde van dit soort festivals is niets voor ons. Wij leuren liever met vis, takkenbossen en worst 🙂 Lekker aanwezig zijn met onze acts. Fijn als dat ook als zodanig opgepakt wordt, we gaan weer wat moois neerzetten! En dan is de coronastilte en -rust snel vergeten.

Ik hoor net op de radio dat we een mooie nazomerweek krijgen. Daar hoop ik wel wat van mee te pikken. Misschien mooie wandelingen maken na werktijd in plaats van de sportschool en mocht het in het weekend nog mooi zijn, dan ga ik graag op paddenstoelenjacht! De juweeltjes van deze tijd zoeken 🙂

19-11-2021 Volle maan van de klif

Thema: Ruim oude emoties op.

Sjamanisme: Fiere vrouw

Hekserij: Bloedmaan / sneeuwmaan

De eerste volle maan van het Keltisch jaar valt dit jaar op de ochtend van de 19e november. Ik loop mijn wandeling bij voorkeur voordat zij afneemt, dus de avond van de 18e besluit ik te gaan lopen. En dan loopt het toch anders dan gepland.

De avond van de 17e staat de maan stralend aan de hemel… zou ik nu gaan lopen? Nee, morgen is het ook goed weer, dus gewoon morgen. Nou, de 18e zit het potdicht, de hele dag! Ook in de avond zal het niet opentrekken.

Om 16.30 moet ik bij de chiropractor zijn voor een eerste behandeling en kennismaking. Vorige week had ik een intake en daar bleek mijn ene been tussen de 1 en 3 cm korter te zijn dan het andere. Bij het heiligbeen zit een blokkade die aan het been trekt en afhankelijk van op buik of rug liggen maakt dat 1 á 3 cm verschil. Ik sta ook scheef, de halslijn van mijn kleding hangt altijd scheef 🙁 Naar alle waarschijnlijkheid een gevolg van de val van een slackline een paar jaar terug. Ik had toen een flinke klap gemaakt en was direct genezen van het idee dat ik dit wilde kunnen 😛

Na de behandeling is het raadzaam om een stuk te wandelen en tja, twee keer achter elkaar gaan wandelen vond ik ook geen optie. Mijn hielspoor (waarvoor ik nu bij chiro loop) speelt soms nog op. Dus aansluitend aan de behandeling ben ik mijn vollemaanwandeling gaan doen. Geen staf, geen focus… gewoon even kilometers maken. Maar gaandeweg kwam ik toch in een vollemaan-flow. Ik heb natuurlijk altijd mijn goede bomenvriend B8 die trekt <3

Deze keer loop ik dus vanuit de Basic Fitt, waar de chiropractor een praktijk heeft (zelfde gebouw). Bij de BF ben ik helaas, als niet geprikte, niet meer welkom. 15 jaar heb ik op deze locatie gefit, waarschijnlijk nog wel langer. Het valt me zwaar, maar het is wat het is. De sauna is ook al een no-go voor ons. Zaken waar ik graag aan mijn gezondheid werkte. Maar nu dus blokkades aan het opruimen bij chiropractor. Dat is een passend iets binnen deze volle maan 🙂 Ruim oude emoties (zaken) op… dus ook deze oude blessures die voor blokkades zorgen. Ook mijn oude jongerenwerk blessure van toen ik 18 jaar was! Kratjes sjouwen… de trap op… doe er nog maar een… dat dus 🙂 Een blessure die al jaren in mijn lijf zit. Als die nou ook eens opgelost kan worden? Hij had ‘m wel snel te pakken 🙂 Na 60 jaar op deze aardkloot rondhopsen zitten er wel wat blokkades.

Dus de lanen in, de paden op. Ik zet er flink de pas in want natuurlijk wil ik wel op tijd thuis zijn voor het eten. Het is ondertussen al flink donker (nog een maandje en dan zitten we alweer op de kortste dag!). Het is druk op de weg, iedereen wil naar huis. Het thuiswerken is weer verleden tijd voor velen. Het gewone leven lijkt weer aardig op gang te komen, als je een prikje hebt gehad. Maar niets is minder waar… nu een week later 🙁 De 1,5-meter, mondkapjes, thuiswerken zijn weer hot.

Op de dijk is het rustig, een enkele fietser komt me tegemoet in het donker. Ik denk dat veel mensen de donkere dijk in het bos mijden. Dat maakt het voor mij stukken rustiger. De ganzen zoeken ook hun slaapplaats op, wat zitten er hier toch geweldig veel ganzen! Logisch want het Zwarte Water en de landerijen liggen langs het bos. Ik besluit via het bos naar B8 te lopen. Dan kan ik een stukje afsnijden en ben ik eerder thuis.

De maan is, zoals voorspeld, in geen velden of wegen te zien. En er is nog wel een gedeeltelijke maansverduistering 🙁 De werking daarvan zal er wel zijn, alleen we zien het niet.

Dit jaar spring ik voor het eerst niet, gewoon glad vergeten. Zie je nou wel dat mijn focus er niet was! Gewoonlijk klim ik op de brug en waag ik een sprong(etje) ‘De Klif’. En ook geen godin die op mij wacht in de diepte, achter de golven in het diepe water. Ik zal het dit jaar helemaal alleen moeten doen.

Als ik bij B8 aankom omvat ik zijn stevige stam en krijg ik ‘contact’ van hem en even later ‘verbondenheid’. Wat neerkomt op ‘niet helemaal alleen doen’. Dat is een modus waar ik altijd makkelijk in schiet… oud patroon!! En dat mag ik dus loslaten / opruimen.

In deze vreemde tijd van separatie en verwijdering van elkaar speelt dat gevoel natuurlijk ook wel in de kaart. Geen wonder dat heel veel mensen zich nu alleen en eenzaam voelen. Veel mensen zijn depressief en het percentage zelfdodingen is omhoog geschoten. Wat voor mij een ‘gemakkelijke’ modus is, is juist voor veel anderen ondoenbaar. En ik heb makkelijk praten met een fijne man, twee kinderen en een fijne vriendenkring. Ik hoef het niet alleen te doen, het is een keuze die ik maak. En ik weet me altijd ergens gesteund, ik ben niet alleen. Ik doe wel graag dingen alleen, dat is heel anders. Het is gewoon een zware tijd voor veel mensen.

Het besef dat we nu, in de donkere tijd van het jaar, de eerste stapjes zetten naar een nieuw jaar, stemt me blij. Nu, in het donker, vind de conceptie plaats van wat geboren mag worden. Het Keltisch jaar begint in het donkere deel van het jaar, als alles nog stiller en donkerder mag worden. Net als de geboorte van een mens… het begint in het donker, waar het stil en eenzaam is. Daar vind de conceptie plaats, van waaruit het nieuwe mag groeien. En zo voelt het nu ook, donker (weer nieuwe regels die ons ongeprikten verder buitensluiten), stil (geen vertier, geen afleiding) en eenzaam (liefst sluiten ze ons op in eigen huis, zoals in Oostenrijk… waar ongeprikte mensen hun huis alleen nog uit mogen voor werk, boodschappen en een ommetje/fitness). Het klopt dus mooi met de tijd van het jaar… de lockdown. Het naar binnen keren, de stilte en donkerte omarmen om ons voor te bereiden op wat geboren mag worden. Nu maar hopen dat dat geen monster wordt 🙁

Ik heb vertrouwen in de menselijke natuur, net als in de menselijke immuniteit… als je maar zorg draagt voor je eigen gezondheid! En weer heb ik makkelijk praten: ik ben gezegend met een goede gezondheid (oké, ook best hard voor gewerkt en nog steeds buffelen!) en goede mindset (ja, ook verdomd hard aan gewerkt). En voor beide is dat een proces van jaren geweest… dat doe je niet overnight. Ik weet niet wat ik gedaan zou hebben als ik nog 102 kg had gewogen, suikerziekte had ontwikkeld, veel vocht had vast gehouden en een slechte conditie had gehad. Misschien had ik dan ook voor de prik gekozen.

Maar voor nu gaan we weer een stille decembermaand tegemoet, van mij mag het. Ik heb wel wat met de rust en stilte die het brengt. De natuur is mijn grote vriend. Veel buiten fitten en wandelen. Afgelopen zondag voor het eerst op een me-mover gestaan! Een soort sta-fiets, waar je loopbewegingen op maakt en die net zo snel gaat als een fiets. Fijn ding om met veel spieren bezig te zijn. Volgende week tweede afspraak. Tja, ik moet wat om de sportschool te vervangen 🙂

Ik zag net een mooie quote voorbij komen op Facebook “An arrow can only be shot by pulling it backward. When life is dragging you back with difficulties, it means it’s going to launch you into something great. So just focus and keep aiming”. Dat zou dus betekenen dat de mensheid wereldwijd een grote sprong voorwaarts gaat maken… maar hoe dat eruit ziet? Een super controle-samenleving waar Big brother ons gaat monitoren, zoals in China? Of een samenleving waar liefde een grote rol gaat spelen? De mensheid kennende zou de eerste optie zomaar de grote sprong kunnen zijn. Ik moet er niet aan denken 🙁 En zo ben ik toch veel bezig met de maatschappij zoals die zich nu voor mij ontvouwt, ik kan er niets aan doen. Het is ook zo’n bijzondere tijd nu, deze tijd gaat de geschiedenisboeken in en wij zijn daar getuigen van. Of ik daar nu blij van moet worden… not.

En in deze tijd loop ik mijn wandelingen. Reflecteer ik op wat er om mij heen beweegt en wat dat met mij doet. Vooralsnog breek ik mijn hoofd over de hele situatie maar eigenlijk geniet ik ook wel van de rust die het geeft. Ik kan weinig meer dan de natuur in trekken 🙂 en laat ik dat nou erg graag doen.

Vanmorgen kreeg ik een telefoontje van mijn chiroprator, hij heeft corona en aangezien wij elkaar deze week ontmoet hebben, graag even testen. Nou, net samen met mijn man een zelftest gedaan. Gelukkig negatief, maar wat was dat anders dan die ‘test voor toegang’ die ik voor mijn retraite moest doen. Dat leek wel een hersenpunctie, deze kriebelde alleen heel erg achter in de neus/keel. Wel een pak van mijn hart dat er geen besmetting is… en aan de andere kant, als ik het gehad heb kan ik weer naar de sauna en de sportschool 🙂

Deze volle maan staat natuurlijk in het teken van leven en dood. Het samenspel van die twee maakt het leven wat het is… een uitdaging! De Klif is de klif waar je vanaf springt… de donkerte in, het ongewisse. Engeland is een eiland met hoge kliffen en de zee heet in het Keltisch Mori Marausi… de geboorteplaats van de zielen en de plaats waar de doden verblijven. Een komen en gaan dus 🙂 En als je een nacht en een dag naar het westen zou varen, dan kom je aan op het eiland. Een eiland waar de overgegane zielen aan land gaan om te wachten op het moment dat hun naam genoemd wordt, dan mogen ze doorreizen… doorreizen naar de Andere Wereld. En daar mogen ze dan wachten op hun wedergeboorte om de cirkel van het leven rond te maken. Volgens mij moet dat Ierland zijn 🙂

Het komende jaar zal weer een jaar van regels en ziekten zijn. Ik hoor net dat er een ‘nieuwe C-variant’ in Zuid-Afrika is gevonden. Een variant die het lang volhoudt (veel varianten sterven een snelle dood) en erg (nog erger) besmettelijk is, besmettelijker dan de Delta- (India-) variant. Als hij maar niet dodelijker is; besmettelijk is niet zo erg. Het blijkt een natuurlijk verloop van een virus te zijn, van dodelijk naar minder dodelijk en meer besmettelijker. Een virus wil zich zo veel mogelijk verspreiden en dat kan het beste door besmette personen lang te laten rondlopen (liefst zonder verschijnselen). We gaan het allemaal meemaken. Voor nu toch maar even een doos zelftesten aan laten rukken… er liggen er genoeg op de scholen!! Met het mantelzorgen voor mijn moeder is het fijn om te weten dat je ‘schoon’ bent. Ze is nu haar derde prik aan het halen met manlief.

We zullen het samen moeten doen, als mensheid. Belangrijk is dat we met elkaar in contact blijven ongeacht wat onze medische status is. Dat we verbonden zijn… een verbond hebben. Dat we trouw zijn aan elkaar, solidair zijn met elkaar en samen een lot te delen hebben. Geen doodsbedreigingen aan het adres van anders denkende mensen. En politieke figuren… het zal je job nu maar zijn! Ik ben blij dat ik geen besluiten hoef te nemen. Dat niet een hele natie naar mij gaat zitten kijken om te horen wat er nu weer besloten is en daarna de stront over je heen krijgen. Je kán het nooit goed doen!

Ik trek me maar weer terug in de natuur… morgenochtend wilgen knotten <3 De natuur oordeelt niet, scheldt niet, heeft geen ge- en verboden. Maar de natuur is wel hard, duidelijk, onverbiddelijk … wie niet gezond is, is kwetsbaar. Wie oud is, is kwetsbaar. En ik nu maar hopen dat ik gezond genoeg ben en niet te oud bevonden wordt op de weegschaal van het leven. Het blijft altijd een beetje koorddansen, het leven.

Ik spring weer in het diepe, de diepte onderaan de klif… en op het eiland wacht mij mijn godin, die mij bij mijn naam zal noemen. Dit jaar zal dat… eens even een godinnenkaart trekken. Dit is zó bizar… Mary Magdalene… unconditional love! “Love yourself, others, and every situation – no matter what the outward appearance may be”. Dit deck heeft slechts drie kaarten voor mij!! Mary Magdalene, Mother Mary en Guinevere. OMG onderop het deck ligt Guinevere!!! Dit is echt te bizar en echt: ik heb gewoon goed geschud. Guinevere staat voor ‘True Love’, “The romantic stirrings in your heart have propelled the universe to deliver great love to you”.

Liefde, liefde, liefde… daar moeten we het mee doen. Ik in ieder geval, al jaren!!!

Het gaat jullie goed, hou jezelf gezond!

Liefs, Loes

En dan ga ik nu snel een rondje collecte dierenbescherming lopen 🙂 Het is 17.00 uur, tijd om aan het avondeten te denken… en een centje in mijn bus te duwen! Dus de beweging deze week, in de buitenlucht, is ook alweer geroggeld 🙂 Iedere dag twee uur collecte lopen, geweldig werk vind ik het. Ik loop deze grote wijk al jaren. Veel mensen kennen me ondertussen en een praatje hier en daar maakt het een leuke bezigheid. En ik kan makkelijk een nieuwe bus pakken, aangezien ik de wijken coördineer. En als ik er een paar straten bij wil pakken, ook geen probleem. En dan volgende week weer naar de sportschool, die regelmaat moet erin blijven. Want wie anders dan ikzelf moet mij gezond houden? Sommige zaken moet je toch zelf doen 🙂

De foto’s zijn van mijn ochtendwandeling een paar dagen later.

Geplaatst in Volle Maan Wandelingen | Getagged , | Reacties uitgeschakeld voor Volle maan van de Klif

Oud nieuws in de verjongingsketel: Hiërogliefen en meer

Steen van Rosetta

Diverse media besteedden er aandacht aan: in september was het precies twee eeuwen geleden dat Jean-François Champollion Archimedes-achtig zou hebben uitgeroepen: “Je tiens l’affaire!” (“Ik heb het!”), waarna hij van vermoeidheid in elkaar zakte. Hij had onafgebroken gewerkt aan het bestuderen van het hiërogliefenschrift en had ontdekt hoe die ‘heilige inkervingen’ gelezen moesten worden. 

De Steen van Rosetta, die in 1799 door het leger van Napoleon in Egypte was gevonden, speelde hierbij een sleutelrol. Op deze steen was in 196 v.C. een tekst in drie verschillende schriften / talen aangebracht, te weten hiërogliefen, demotisch (een ander Egyptisch schrift) en Grieks. Het Grieks kon worden gelezen en men begreep dat de andere teksten hetzelfde te melden hadden. Er werden kopieën van de steen naar diverse plaatsen in Europa gestuurd zodat de verschillende geleerden aldaar zich over de teksten konden buigen.

Nadat het Franse leger in Egypte door de Britten was verslagen en de Steen volgens het verdrag van Alexandrië eigendom van de Britten was geworden, werd de steen in 1802 naar Londen verscheept en belandde zo in het British Museum. Daar is de steen nog altijd, al is er, net als bij andere museumstukken in Europese musea, discussie over of die niet teruggegeven zou moeten worden aan het land van herkomst.

Vanaf 13 oktober dit jaar is de Steen van Rosetta, samen met andere voorwerpen die Champollion en anderen hebben bestudeerd om de hiërogliefen te ontcijferen, in Londen te zien op de tentoonstelling Hieroglyphs: unlocking ancient Egypt (tot 19 februari).

het schrift dat bijna niemand las

Het gebruik van de verschillende schriftvormen was in Egypte altijd beperkt gebleven tot een miniem deel van de bevolking. In de tijd van de Ptolemaeën (de dynastie die begon met een generaal van Alexander de Grote en eindigde met Cleopatra) waren er meer mensen die Grieks konden lezen. Vandaar dat de tekst op de Steen van Rosetta ook in het Grieks werd aangebracht. 

‘Cleopatra’. Schilderij van John William Waterhouse uit 1888. Afbeelding via Wikipedia

Na Cleopatra werd Egypte deel van het Romeinse Rijk. De Romeinen waren onder de indruk van de Egyptische monumenten en haalden diverse obelisken weg uit Egypte om ze elders in het keizerrijk neer te zetten. Het bestaan van het hiëratisch dat een schrijfvorm van hiërogliefen voor op papyrus was, lijkt toen nauwelijks bekend te zijn geweest. Het demotisch dat een latere vorm daarvan was en vooral voor administratieve teksten werd gebruikt, was wel bekend maar werd beschouwd als het schrift om de Egyptische taal te noteren; hiërogliefen hadden naar hun idee andere functies. De hiërogliefen op de monumenten werden alom gewaardeerd om hun decoratieve uiterlijk.

De Romeinen gingen ook zelf obelisken maken. Obelisken zouden met hun lange puntige vorm een zonnestraal uitbeelden, en daarmee symbool staan voor de zonnegod en de macht van de heerser. Ook latere machthebbers, zowel wereldlijke als kerkelijke, tot Mussolini aan toe,  wilden graag zo’n (fallisch?) statussymbool bezitten.

Onder het christendom raakten de hiërogliefen in Egypte impopulair vanwege de associatie met heidense goden, en werd het Koptische schrift gebruikt. Dit gebeurde vanaf de derde eeuw. Twee eeuwen later was vermoedelijk alle kennis van de oudere schriften verloren gegaan. De taal van het Koptisch was nog wel een voortzetting van het oudere Egyptisch, maar door de komst van de islam in de negende eeuw werd het Koptisch als dagelijkse spreektaal vervangen door het Arabisch. Tegen die tijd berustte alles wat men over het oude Egypte wist (of meende te weten) op wat reizigers, geografen en andere auteurs in de klassieke en hellenistische tijd daarover vermeldden. Vooral invloedrijk waren neoplatonistische filosofen als Plutarchus, Plotinus, Porphyrius of Jamblichus, en de christelijke Clemens van Alexandrië.1

Hiërogliefen in een ondergrondse tombe in Sakkara, Egypte. foto © Melusine 2022

Champollion

Jean-François Champollion ging bij het bestuderen van de Steen van Rosetta uit van het gegeven dat in cartouches (lusvormige kadertjes om sommige groepjes van tekens) altijd koningsnamen stonden. Hij was niet de eerste die dit bedacht; Thomas Young bijvoorbeeld wist dit ook al. Champollion kende veel talen en veronderstelde dat in de hiërogliefen net als in het Koptisch (sommige) klinkers niet werden geschreven. Hij vergeleek de tekens in een cartouche op de Steen van Rosetta, die moesten corresponderen met de koningsnaam Ptolemaeus (in het Grieks ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ ) met de tekens in een cartouche op een obelisk die voor de naam Cleopatra ( ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ ) moesten staan. 

Thomas Young zag in dat er bij de hiërogliefen sprake was van verschillende schriftsoorten. Maar hij veronderstelde dat het ging om een klankschrift voor namen en een beeldschrift voor de rest van de tekst, ongeveer zoals het Japans een aan het Chinees ontleend schrift heeft maar daarnaast nog twee lettergreepschriften om bijv. werkwoordvervoegingen of buitenlandse namen mee aan te duiden. Champollion ging niet uit van een dergelijk onderscheid in toepassingen. Hij zag dat tekens die in namen werden gebruikt ook buiten de cartouches een klank konden aanduiden. Behalve een klankaanduiding kon een hiëroglief echter ook een pictogram of ideogram zijn, of een nadere verduidelijking van het woord.

Ontwerp voor een haard in Egyptische stijl. Ets van Giovanni Battista Piranesi, ca. 1769. Collectie The Metropolitan Museum of Art

Vermoedelijk een portret van de schrijver Gustave Flaubert, in Oriëntaalse kledij. Olieverfschilderij van Victor Pieters, 1856. © Sotheby’s

egyptomanie

Napoleons Egyptische veldtocht aan het eind van de achttiende eeuw viel in Europa samen met een ‘egyptomanie’, een fascinatie met alles wat met het oude Egypte te maken had. Het aloude imago van het oude Egypte als bakermat van alle wijsheid werd gecombineerd met de romantiek van het oriëntalisme. In het oriëntalisme, dat vanaf de achttiende eeuw in Europa al vaste voet aan de grond had gekregen o.a. door de populaire vertalingen, bewerkingen en imitaties van de verhalen van ‘Duizend en één nacht’, werden tal van ideeën over niet-christelijke, niet-industriële samenlevingen toegedicht aan ‘de Oriënt’ (ruwweg de islamitische wereld). De zinnelijkheid van ‘Duizend en één nacht’ gecombineerd met de diepzinnige mysteriën van Egypte vormde een gedroomde wereld waar graag mee werd geflirt. Zo was het bijvoorbeeld mode om een tulband te dragen. En in de vormgeving van gebouwen, interieurs en huishoudelijke objecten werden Egyptische motieven gebruikt.

Lordos Vyronas (Lord Byron) in Oriëntaalse kledij. Olieverfschilderij van Thomas Phillips, 1813. © UK Government Art Collection

Overigens werd in die tijd niet alleen het Nabije / Midden-Oosten en Noord-Afrika waaronder Egypte, maar ook Griekenland gerekend tot ‘de Oriënt’. Griekenland behoorde immers ook tot het Ottomaanse Rijk. Maar waar de Oriënt over het algemeen een soort eeuwige tijdloosheid werd toegeschreven waarin door de eeuwen heen weinig tot niets was veranderd, werd in het geval van Griekenland een onderscheid gemaakt tussen het oude en het moderne Griekenland. Het oude Griekenland had zich verzet tegen de Perzen en gold daarom niet als Oosters. De Engelse dichter Lord Byron zette zich aan het begin van de negentiende eeuw in voor de onafhankelijkheid van Griekenland, maar was tegelijk actief toegewijd aan wat hij ervoer als Oriëntaalse seksuele vrijheid, en hij droeg dure ‘Turkse’ kleding.

Howard Carter

Honderd jaar geleden vond Howard Carter op 4 november in het Egyptische Dal der Koningen een nog ongeopende graftombe. Het was het graf van Toetanchamon. Het was een bijzondere gebeurtenis, omdat de koningsgraven die tot dan toe bekend waren, allemaal in de loop der eeuwen door grafrovers waren opengebroken en geplunderd. In februari 1923 werd de tombe officieel geopend. Ook hier ontbraken weliswaar enkele zaken die men zou verwachten, maar die moesten volgens Carter al in de oudheid zijn gestolen, nog voordat het graf was verzegeld.

De vondst van het graf van Toetanchamon zorgde voor een nieuwe golf van egyptomanie. Deze Egypte-hype bevatte horror-elementen. Nadat de financier van de expeditie, Lord Carnarvon overleed, gingen er verhalen over ‘de vloek van de farao‘ die middels een (nooit daadwerkelijk aangetroffen) opschrift de dood afriep over iedereen die het graf zou openen. Eén van de slachtoffers van de vloek zou de kanarie van Howard Carter zijn geweest. In 1932 kwam de film ‘The Mummy‘ uit, over een Britse archeologische expeditie in 1921 waarbij een “boekrol van Thoth” de toverspreuk bevat waarmee de mummie weer tot leven komt en op zoek gaat naar de reïncarnatie van zijn geliefde, om samen met haar levend-dood te kunnen zijn.

In augustus dit jaar werd bekendgemaakt dat op basis van brieven in een privécollectie nu echt is komen vast te staan dat Carter zelf, al voor de officiële opening van het graf, daar dingen had weggenomen. De Egyptische autoriteiten hadden hier destijds al een vermoeden van en hadden hem op zeker moment de toegang tot het graf ontzegd. 

In 1947 schreef een medewerker van Carter in een Egyptische krant dat Carter dingen uit het graf had gehaald en het daarna opnieuw verzegeld. In 1992 was er ook al iets te doen om brieven waaruit bleek dat Howard Carter aan Sir Alan Gardiner, die Egyptische teksten voor hem vertaalde, een amulet had gegeven dat onmiskenbaar uit het graf afkomstig was, hoewel Carter hem had verzekerd dat dat niet het geval was. De brieven waar het nu om gaat, worden dit jaar gepubliceerd in een boek dat verschijnt bij Oxford University Press.

‘Egyptische schakers’. Schilderij van Lourens Alma Tadema, 1865. Afbeelding via Wikipedia

oude wijsheid

Al in de klassieke oudheid had Egypte de reputatie het land van oude wijsheid te zijn. Plato gebruikte het imago van Egypte om filosofische ideeën te presenteren als eerbiedwaardige oude wijsheid. Zo zou zijn verhaal over Atlantis via-via afkomstig zijn van Egyptische priesters. En in de dialoog Phaedrus vertelt Sokrates aan Phaidros een mythe over de uitvinding van het schrift door de god Theuth (Thoth). De goddelijke koning Thamos “die de Grieken Ammon noemen” zou daar bezwaar tegen hebben gemaakt, omdat deze vorm van ‘extern geheugen’ de mensen vergeetachtig en waanwijs zou maken. Phaidros heeft best door welke truc hier wordt toegepast en merkt op: “Jij bedenkt wel makkelijk verhalen uit Egypte of wat voor land dan ook, Sokrates!”2

Over Plato zelf, maar ook over andere historische en mythische personen zoals Homerus, Lycurgus, Democritus, Daedalus en Orpheus, werd gezegd dat zij Egypte hadden bezocht om daar in de tempels de kennis en wijsheid van de priesters te leren kennen. Pythagoras zou hiertoe zelfs Egyptisch hebben geleerd. Volgens Diodorus Siculus (1e eeuw v.C.) was Pythagoras’ leer van de zielsverhuizing afkomstig uit Egypte, net als zijn ideeën over de goden en over meetkunde en getallen.

Horapollo

Deze uitgave maakt de onduidelijkheid over de totstandkoming van de Hieroglyphica nog groter door in de blurb te melden dat de tekst in 1505 in het Grieks werd vertaald

In 1419 vond de Franciscaner priester Cristoforo de Buondelmonti, die rondreisde op zoek naar oude Griekse teksten, op het eiland Andros een manuscript van het boek Hieroglyphica van Horus Apollo Nilus of Horapollo Niliacus. De tekst hiervan zou door ene Philippus uit het Egyptisch in het Grieks zijn vertaald. Horapollo was uit de Suda, een Byzantijns geschrift, bekend als een Alexandrijnse priester van Isis en Osiris uit de vijfde eeuw van onze jaartelling, of diens oudere oom die grammaticus was in Alexandrië en Constantinopel. Dit auteurschap wordt echter betwijfeld. Waarschijnlijker is dat de tekst in het Grieks is geschreven, en dat iemand er een bekende naam aan heeft gekoppeld om er zo gezag aan te verlenen. Het lijkt er bovendien op dat de Hieroglyphica verschillende auteurs of samenstellers heeft. Sommige gedeelten zien eruit als beknopte samenvattingen, mogelijk van het gelijknamige boek uit de eerste eeuw van Chaeremon, de onderwijzer van Nero. Volgens recent onderzoek is de tekst van Horapollo in de zesde of zevende eeuw ontstaan in Byzantijnse kringen.

In de Hieroglyphica worden hiërogliefen uitgelegd als een metaforische of symbolische beeldtaal. Weliswaar konden hiërogliefen zo worden gebruikt – de hiëroglief van een baviaan kon bijvoorbeeld woede en agressie aanduiden, omdat deze dieren zich heel agressief kunnen gedragen, maar kon ook verwijzen naar de maan omdat de baviaan gewijd was aan de god Thoth die ook de god van de maan was –  maar zoals Champollion aantoonde was dit niet de enige manier waarop hiërogliefen werden gebruikt. Vermoedelijk was er rond de tijd van het ontstaan van het Koptisch ook in het hiërogliefenschrift een ontwikkeling gaande in de richting van een klankschrift, omdat er heel wat ‘uitheemse’ woorden in de taal waren gekomen en de minder vaak gebruikte beeldtekens in vergetelheid raakten.

Rebus?

Bij Horapollo worden sommige hiërogliefen wel op de juiste manier geduid, bijvoorbeeld dat een haas ‘openen’ betekent, maar wordt er een verkeerde verklaring voor gegeven. In het geval van de haas is de gegeven uitleg dat de haas met open ogen slaapt. Deze denktrant was al ouder; Plinius de Oudere, Plutarchus en anderen schreven hier op dezelfde manier over. In werkelijkheid was de reden dat het Egyptische woord voor ‘haas’ dezelfde klank had als het Egyptische woord voor ‘openen’.

De tekst van Horapollo leek te bevestigen wat auteurs als Plutarchus en Jamblichus al hadden verkondigd: dat de hiërogliefen, door met hun beeldtaal voorbij te gaan aan het gebruik van woorden, voor degenen die voldoende filosofisch toegerust waren, een directe ingang vormden tot de goddelijke ideeënwereld. Het woord dat Plato gebruikte voor de Ideeën, kan ook worden vertaald als Vormen. De gedachte van een beeldtaal die filosofische concepten overbracht, werd in de renaissance en de barok enthousiast opgepikt door neoplatonistische en humanistische filosofen en kunstenaars.

beeldletteren

De tekst van Horapollo bevatte geen illustraties. De hiërogliefen werden erin beschreven, maar niet afgebeeld. In de boeken vanaf de renaissance stonden wel afbeeldingen, zowel van hiërogliefen of wat daarvoor moest doorgaan, als van emblemen en allegorische afbeeldingen die waren bedacht volgens een ‘hiëroglifische’ redeneertrant. Het drukkersmerk van Erasmus’ uitgever Aldus Manutius was een anker met een dolfijn. Dit was gebaseerd op een Romeinse munt en werd uitgelegd als festina lente, ‘haast u langzaam’, waarbij het anker traagheid en de dolfijn snelheid symboliseerde. 

Het idee dat de hiërogliefen ‘heidens’ en daarom verwerpelijk waren, was in de renaissance en barok geheel verdrongen door het imago van de diepzinnige kennis van het oude Egypte, die net als de Joodse wijsheid werd gezien als een voorafschaduwing van het christelijke geloof. Marsilio Ficino maakte in de vijftiende eeuw een Latijnse vertaling van het Corpus Hermeticum. Algemeen werd aangenomen dat de schrijver hiervan Hermes Trismegistus heette en een Egyptische wijsheidsleraar uit het verste verleden was. Mozes zou zijn profetische wijsheid eveneens in Egypte hebben opgedaan. Of hij had de Egyptenaren onderwezen, dat kon ook.

De ‘beeldletteren‘, zoals hiërogliefen in de Nederlanden werden genoemd, waren niet aangetast door de Babylonische spraakverwarring, was het idee. Een afbeelding van een vogel roept bij iedereen de gedachte aan een vogel op, ongeacht of men het dier in de eigen taal ‘vogel’ noemt, of ‘oiseau’ of ‘bird’ of nog iets anders. De Egyptische pictogrammen stonden (zo dacht men) door hun ouderdom nog dicht bij de oorspronkelijke taal van de mensheid, de taal die Adam in het Paradijs had gesproken. Sommigen meenden dat die taal het Nederlands (of zelfs specifiek het Antwerps) moest zijn geweest!

Reliëf met hiërogliefen in de tombe van Kagemni, Sakkara. foto © Melusine 2022

Athanasius Kircher

En dan was er nog de ‘allesweter’ Athanasius Kircher. Ook hij zocht naar de oertaal van de mensheid, die net als de oorspronkelijke wijsheid van het Paradijs als zodanig verloren zou zijn gegaan, maar verspreid en als het ware gecodeerd behouden in de verschillende talen en schriften, religies en filosofieën van de wereld. Door alles te bestuderen dacht hij (en hij stond daarin niet alleen) dat de oorspronkelijke opzet van God ontcijferd kon worden en de ware, oudste religie van de mensheid hervonden.3

Er was grote belangstelling voor andere talen en schriften, waarbij men uitging van een gemeenschappelijke oorsprong. De tekens van het Maya-schrift, dat door de Spaanse verovering van Mexico aan het eind van de 17de eeuw bekend werd in Europa, werden vanwege hun beeldende uiterlijk door de Europese geleerden op eenzelfde manier benaderd als de Egyptische hiërogliefen, en ook hiërogliefen genoemd. Het gegeven dat er aan weerszijden van de Atlantische Oceaan vóór de komst van het christendom schrifttekens waren gebruikt die men in Europa hiërogliefen noemde en bouwwerken opgericht die men in Europa piramiden noemde, zou later voeding geven aan theorieën over het idee dat zowel de Egyptische als de Maya-beschaving was voortgekomen uit Atlantis. 

Hiërogliefen in de tombe van Ramses III, Vallei der Koningen. foto © Melusine 2022

Kircher beweerde de hiërogliefen te hebben ontcijferd. Hij schreef halverwege de zeventiende eeuw onder meer het boek Obeliscus Pamphilius over een obelisk in Rome, en het invloedrijke vierdelige werk Oedipus Aegyptiacus. Hij stelde Hermes Trismegistus gelijk aan de god Thoth die de mensen het schrift en de beeldende kunsten had geleerd en gebruikte het Corpus Hermeticum als uitgangspunt voor zijn interpretatie van de hiërogliefen. Kircher ontwierp ook zelf ‘Egyptische’ objecten, zoals een obelisk voor de Zweedse koningin Cristina die afstand van de troon deed om katholiek te worden. In het Latijn stond daarop: “Voor de grote Christina, de herboren Isis richt Athanasius Kircher, Jezuïet, deze obelisk beschreven met de geheime tekens van de oude Egyptenaren op, hij wijdt deze en draagt hem aan haar op.

Aangenomen wordt dat al deze verheven opvattingen over de hiërogliefen, zoals die eeuwenlang de boventoon voerden, een belemmering vormden voor de ontcijfering van het schrift. Het doet denken aan de anekdote over de filosoof Thales (over wie overigens ook werd gezegd dat hij in Egypte gestudeerd zou hebben): Thales was eens zo druk bezig met het observeren van de sterrenhemel dat hij in een greppel viel. Dit ontlokte een oude vrouw de opmerking dat hij alles wilde weten over het hogere, maar niet wist wat er voor zijn voeten lag.

runen?

Een ander spannend verhaal over problemen rond het ontcijferen van schrifttekens stond in Geschiedenis magazine  (oktober 2022). Simon Halink vertelde daarin over het onderzoek van de IJslands-Deense oudheidkundige Finn Magnusen (Finn Magnussen, Finnur Magnússon) naar de geheimzinnige kerven op een acht meter lange strook steen in Zuid-Zweden, die ‘de Slang van Harald‘ werd genoemd. De plek stond al eeuwenlang bekend als Runamo (Runenheide). In de twaalfde eeuw had Saxo Grammaticus in zijn Gesta Danorum er al melding van gemaakt. Hij schreef dat het runen moesten zijn die nog vóór de Vikingtijd waren geritst, die in zijn tijd al zo verweerd waren dat ze onleesbaar waren geworden.

In 1833 stuurde de Deense Koninklijke Wetenschappelijke Academie een expeditie naar Runamo om onderzoek te verrichten. Zweden hoorde toen al niet meer bij Denemarken (IJsland nog wel), maar voor het opkomende nationalisme van de Denen was het toch interessant om deze geschiedenis te bestuderen. 

Finn Magnusen had contact met onder meer Walter Scott en de gebroeders Grimm. Hij was een deskundige op het gebied van de Scandinavische mythologie; hij kende Oudijslands en had de Oude Edda vertaald. In Runamo tekende de kunstenaar Christian Ferdinand Christensen de groeven in de steen na, en hiervan werd een kopergravure gemaakt die Finn Magnusen in Kopenhagen kon bestuderen. Het bezorgde hem de nodige hoofdbrekens totdat het hem inviel dat het mogelijk ging om bindrunen die van rechts naar links gelezen moesten worden, en hij er een Edda-achtig gedicht in ontwaarde waarin Odin, Freyr en de Asen werden aangeroepen om Harald de overwinning op zijn vijanden te bezorgen.

Zijn ontcijfering oogstte internationale bewondering, maar in 1838 nam een Zweedse scheikundige zelf een kijkje bij Runamo. Hij constateerde dat er helemaal geen sprake was bindrunen, maar dat de ‘inscriptie’ bestond uit natuurlijke barsten en gletsjerkrassen. Hij maakte ook aannemelijk dat het zeer onwaarschijnlijk was dat Harald Strijdtand op die plek en op die manier een runeninscriptie zou hebben laten aanbrengen. Finn Magnusen was het daar grondig mee oneens en publiceerde een dik boek om zijn eigen ideeën te verdedigen, maar in 1844 kwam een Deense archeoloog tot dezelfde conclusie als de scheikundige: het waren geen runen maar natuurlijke krassen. 

Tegenwoordig wordt aangenomen dat Finn Magnusen ten prooi is gevallen aan het verschijnsel ‘pareidolie’ waarbij iemand betekenisvolle vormen of patronen ziet of hoort in zaken die eigenlijk iets anders zijn, zoals het gezicht van Jezus op een geroosterde boterham of een bananenschil of satanische boodschappen in muziek die achterstevoren wordt afgespeeld.

De website Runasamigas, die de stenen slang weet uit te rekken tot een lengte van 22 meter, presenteert deze geschiedenis als een mysterieus gebeuren waarbij natuurlijk gevormde krassen in een sjamanistische trance tòch gelezen kunnen worden als runen, die zich bovendien aan verschillende mensen op verschillende wijzen vertonen en hun betekenissen onthullen, afhankelijk van de mate van iemands geestelijke bewustzijn!


Noten

1 Jean Winand: ‘La réception dans l’Antiquité classique’, in: Jean Winand & Gaëlle Chantrain (dir.): Les hiéroglyphes avant Champollion. Depuis l’Antiquité classique jusq’à l’Expédition d’Égypte. Presses Universitaires de Liège, 2022. Uit dit hoofdstuk heb ik veel informatie voor deze aflevering ‘Oud nieuws’ gehaald. Andere interessante hoofdstukken heb ik door tijdgebrek helaas niet kunnen lezen.

2 Bert van den Berg en Hugo Koning: De mythen van Plato. Verhalen voor alle tijden. Damon, 2022.

3 Marsilio Ficino, de vijftiende-eeuwse vertaler van het Corpus Hermeticum, noemde deze zienswijze Prisca theologia (prisca = oud, eerbiedwaardig). Het is ook wel prisca philosophia, prisca sapientia (sapientia = wijsheid) of philosophia perennis (perennis = eeuwig) genoemd. Idries Shah schrijft in The Sufis dat soefi’s over Anguruzuminabstafil spraken, naar het verhaal over de Pers, Turk, Arabier en Griek die twistten over wat ze van hun laatste geld zouden kopen: angur, uzum, inab of stafil, tot er een meertalig persoon voorbijkwam die begreep dat ze allen in hun eigen taal naar druiven verlangden. Aansluitend op het verhaaltje gaat Shah in op de diepere, ik zou haast zeggen ‘hiëroglifische’ (in prechampolliontische zin), betekenis van ‘druiven’ in het soefisme. 

Geplaatst in Artikelen, Nieuws | Getagged , , , , , , , , , | Reacties uitgeschakeld voor Oud nieuws in de verjongingsketel: Hiërogliefen en meer

Gerald Gardner and Indonesian influences

Much is known about Gerald Gardner’s life. He followed his nanny and lived for a while in Sri Lanka (Ceylon). He subsequently lived in Borneo and in 1923 he moved to Malaysia, where he was employed for the next thirteen years as a rubber tree plantation inspector and a customs official.

During his time there he compiled a book about ’the Kris and other Malay weapons’. In this article, I will be sharing my experiences of my visit to Indonesia (Bali & Java) in 2019 and what I have learned about the Kris and indigenous practices.

‘Keris and other Malay weapons’

In the foreword, Gardner wrote: “I venture to hope that this little book may be of interest and assistance to collectors of weapons. It is possible also that ethnologists may be interested in the customs and superstitions connected with these weapons and their origin. The photographs are almost entirely of my own collection”

It is quite detailed and contains quite a few drawings and photos.

It has become quite a classic and I even found a copy of it for sale in Chiang Mai, Thailand (2017)

As to its accuracy, some of my Indonesian friends think there are some mistakes especially when ‘Majapahit’ is mentioned. “Majapahit was a Javanese Hindu-Buddhist thalassocracy empire in Southeast Asia that was based on the island of Java (in modern-day Indonesia). It existed from 1293 to circa 1527 and reached its peak of glory during the era of Hayam Wuruk, whose reign from 1350 to 1389 was marked by conquests that extended throughout Southeast Asia.

His achievement is also credited to his prime minister, Gajah Mada. According to the Nagarakretagama (Desawarñana) written in 1365, Majapahit was an empire of 98 tributaries, stretching from Sumatra to New Guinea; consisting of present-day Indonesia, Singapore, Malaysia, Brunei, southern Thailand, Timor Leste, southwestern Philippines (in particular the Sulu Archipelago) although the scope of Majapahit sphere of influence is still the subject of debate among historians.

The nature of Majapahit relations and influences upon its overseas vassals, as also its status as an empire is still provoking discussions.

Majapahit was one of the last major Hindu empires of the region and is considered to be one of the greatest and most powerful empires in the history of Indonesia and Southeast Asia. It is sometimes seen as the precedent for Indonesia’s modern boundaries.”

Gardner mentions the Kris Majapahit as “(6) The majapahit. This is the earliest type of keris known and has a hilt in the shape of a little man or god. Hilt and blade are forged from a single piece of iron.”

And in the book “Gerald Gardner – Witch” (Jack Bracelin) he refers to it as ‘the wonder-working weapon’

I don’t think anyone would dispute the Kris as the magical dagger but ‘wonder-working’? As to its antiquity, most scholars agree on the connection to the Majapahit Empire.

In fact, the oldest known Kris in the world is in the Tropen Museum/Royal Tropical Museum in Amsterdam. It is known as the ‘Kris of Knaub’. Dating from the 24th Century it was probably made at the height of the Majapahit Empire. See the Appendix for more information.

On the subject of the Majapahit, I also found a curious footnote in a paper titled ‘On the Javanese Kris’ 1940  by W.H. Rassers;

“It is important to observe how the kris Majapahit, which is especially worn by women, has in this connection entirely passed into the “matrilinear sphere and so properly speaking is not a kris any longer. Its supernatural power appears to have been specialized in pursuit the aptitude for which is obtained from the mother’s side: the kris Majapahit is* now chiefly used in agriculture, as a preventive against crop diseases.”

But more about the Kris and magical practice later.

A little bit more about the origin of The Kris or Keris. It is believed that it originated about 500 BC, but I can’t find much evidence for this. However, there is a Kris depicted on a 9th-century Borobudur bas-relief. The dagger’s part that shared similarity with typical keris is the handle and the wider part of the blade near the handle.

But as we have already noted it was during the period of the Majapahit Empire that the Kris flourished.

“The Keris is created and shaped by an empu after the character and qualities of its owner. An empu is a creator-smith of Kerissen, he is a shaman with psychic abilities. The empu imparts a certain power to the Keris, which must be cherished.

Initiates and connoisseurs ascribe mystical properties to the double waved blade. The kris is regarded as one of the shrines (pusaka) of a family, clan, dynasty or kingdom.

These krisses are passed on from father to son. The kris should be honored with purification rituals and sacrifices on every fifth Tuesday of the Javanese (Muslim) calendar. The kris is considered to be animated and must eat and drink like any creature. The kris then protects the owner. Local legends say that if the owner forgets these rituals, or neglects the weapon, the kris wakes up from its rest and robs the lax owner of his life during his sleep. The kris plays a role in the traditional Javanese kejawen, a spiritual tradition.”

In 2019 Rich Eduard from Stichting Aliran gave a fascinating talk about Javanese Mysticism at the PFI gathering. (I would later join them for the journey to Indonesia, October 2019)

“ As early as the colonial era of the Dutch East Indies, Stille Kracht (literally Silent Power) was the name given to the elusive mystique of the Javanese. Many are fascinated by this difficult-to-fathom but highly effective method of energy work. Rich Eduard has broken the taboo surrounding Javanese mysticism at the request of his Javanese teachers.

The Silent Power or as the Javanese call it Tenaga Dalam (or Inner Power) is a collection of effective methods that enable the trained practitioner to perceive extrasensory, gather advice and insight and apply these in his or her way of life. energy work.  Aliran Foundation contributes to the preservation of crafts, art and well-being based on traditional Indonesian cultural heritage. They are inspired by the animism of the natural peoples of the Indonesian archipelago, especially from the Javanese source: the Kebatinan. The multifaceted activities of the foundation have the effect of strengthening the Inner Strength of the participants.

Ivonne has developed the oracle deck Aliran Tenaga Dalam Maps of Stille Kracht. Here are a couple of examples of the cards. Note the upright Kris, seemingly standing alone. When Rich was showing us how he worked with the Kris he actually got it to stand upright. That was very weird! (Kebatinan, folk religion)

Indonesian Animism In his presentation Rich Eduard gave an overview of animism in the Indonesian archipelago, in particular of the traditions in Java, Borneo, and Bali. The ancestor culture and the use of jimats (power objects/talismans) play a major role in this. Special attention was paid to the keris pusaka, the ritual knife. He also gave special attention to the inspiration Gerald Gardner gained through the keris and the animism of Borneo and Malaysia.

During my visit to Indonesia in October 2019, I would see first hand more of the practices, some of which I am sure Gerald will have seen.

Our first stop was Denpasar, Bali, where Rich & Ivonne introduced us to the concept of Kebatinan, but it was the visit to Candidasa and the conversations we had with Wajan that we learned much more about the Kris. Showing us various Krisses he explained how they were made and how they were used.

There is a difference between the Kris from Java and Bali. Because of the influence of Islam, the hilt of the Kris is much simpler than the highly decorated one of the Balinese.

Gardner writes, “ Most keris have hilts carved in the shape of figures. Since all old keris that are bertuwah are thought to have an indwelling spirit (semangat). I fancy that a carved hilt would be considered more or less likely to please this spirit. Now Islam forbids the making or use of images, and as the influence of Islam grew, the use of images was discouraged, but the feeling was that they were lucky, and so, disguised enough to fulfill the letter of the law, they were still used.”

He also mentioned that they were originally from Java, but as we have seen this was during the Majapahit period, Hindi-Buddhist. Today Bali is mainly Hindu, whilst Java is Muslim. He also mentioned that the Kris was meant for men (warriors), but women can use them too. The majority in our group were women so we were invited to take a closer look.

We were allowed to handle the Krisses and let each of them ‘speak to us’. They were also for sale, and everyone was curious to see if they were attracted to a particular Kris. We learned about the ‘indwelling spirit’ and to take care of the Kris. Traditionally it would be ‘activated’  on 21 Dec. And then again 6 months later on 21 June. Of course, these dates are most significant to us being the Winter & Summer Solstice.

“In Indonesia, the Dongzhi Festival is called Sembahyang Ronde. (Winter Solstice) . Ronde is the Indonesian version of Tangyuan. In Semarang families used to gather and make the ronde balls on the eve of the Sembahyang. The ronde balls are also made of glutinous rice flour, are brightly coloured, and are often stuffed with chopped peanuts. It is served with a sweet warm soup, also called wedang ronde, in which sugar, ginger, and sometimes lemongrass and pandan leaves are added to make it fragrant. After the prayers on the Sembahyang Ronde day, the wedang ronde is served. Nowadays one can buy wedang ronde in the evening sold by street vendors. Ready-made stuffed glutinous balls are also available in shops.”

When holding the Kris it is important to hold it upright. When it is blessed with Incense, Let incense rise and envelop the Kris. Often 3 flowers. White, red, and yellow are included in blessings. And cake.

Blessing/cleansing Kris before the full moon is with 3 kinds of water. Sea water, fresh water from the waterfall, and water from the kadang/ coconut.

The Spirit connects with the heart. 

When ‘passive’, the Kris is resting along the left arm, with the point towards the left shoulder. This is rather like how we hold our Athames. The owner of Kris is the ‘administrator’,  but one has the responsibility to take care of it.

One of the most interesting experiences during my visit to Indonesia was the blessing or the initiation of the Kris. As I mentioned earlier Wahan let us ‘play’ with the krisses he had brought. 3 members of the group chose a kris and wished to purchase it.

Wahan said they could take the kris of choice with them and meditate and make further contact with the Spirit of the kris. On a later occasion, he offered to bless them.

The ceremony took place on the day of the full moon. We attended the blessing and then continued to join a larger crowd to celebrate the full moon.

(Wahan opening the circle, blessings with 3 kinds of water Sea water, freshwater from the waterfall and water from the kelapa/ coconut.)

Initiation and Blessing the Kris Wajan:

 

The blessings or initiation were very recognisable to me and others who are familiar with Wiccan rituals of consecration. And of course, the timing was significant. Coincidentally Sunday, October 13, 2019, was ‘our’ Blood Moon. What an auspicious day to have a kris blessed 😊 It really was a Rite of Passage.

Afterward, we joined the larger crowd to celebrate the Full Moon. “Purnama Kedasa is a Balinese celebration that is held following the appearance of the full moon. It is an elaborate affair for the locals with thousands coming outside to pay their respects. The appearance of the full moon marks a special day for various traditional festivities.”

Here are some more photos of the full moon celebrations

(The procession to the temple on the beach. Everyone dresses for the occasion.. Women wear the ‘Kebaya’ ***– the traditional lace blouse )

(Men’s attire is less elegant than the ladies – but both wear the Kamen. The chequered pattern is traditional to Bali. It symbolises balance & harmony – Rwa Bhineda. Notice the carrying of the Kris..)

(My favourite photo of Bali.. even the very young dress accordingly. This little guy was not going to lose his mummy…he was absolutely right. It was very busy! )

(Welcoming the Full Moon as it peeps over the edge of the mountain)

The Athame and the Kris.. similarities. 

During my visit to Indonesia, I learned a lot about the Kris. How it is made and used, consecrated and ‘cleaned’. One of the questions I had was how was Gerald Gardner influenced by his travels in the region? Did his study of the ‘Keris and other Malay weapons’ influence his use of the Athame?

When I was in Spain (2010)  visiting John & Julie Belham Payne, John showed me the ‘Doreen Valiente collection’. He also showed me one of Gerald’s Athames that was given to Doreen. In the collection of ‘daggers’, I also noticed a rusty Kris. Knowing a little about Krisses from my Indonesian friends here in the Netherlands, I knew that one should not touch a Kris out of curiosity. Did Gerald use it? Or did he have it as part of his personal collection of other exotic items?

On the Athame, Gerald mentions it in his book “Witchcraft Today”  as being one of the witch’s tools. He recommends making one’s own but doesn’t give further instructions. He does write that “ a novice is often presented with an Athame, and of course, in a witch family there are often old tools to be had. Old tools are always preferred, as they are supposed to have Power.”

In the area of Semarang, Java, I came across the practice of Krisses belonging to the family and being handed down to the next generation.

Shape:

From the BoS on the Athame; “Next I present the Athame. This is the true Witch’s weapon and has all the powers of the Magic Sword [kiss].”

Both Athame & Kris are double-edged. The Kris differs in that it has the ‘wavy’ form, although occasionally they are straight. The number of curves on the blade (known as luk or lok) is always odd.

Concerning the power and ‘energetic’  link to the Athame, once it has been consecrated, traditionally it should be placed under the pillow, or bed, for at least six months.  This practice is also used to help communicate with the spirit of the Kris.

“There are several ways of testing whether a kris is lucky or not. A series of cuts on a leaf, based on blade width and other factors, could determine if a blade was good or bad. Also, if the owner slept with the blade under their pillow, the spirit of the kris would communicate with the owner via a dream. If the owner had a bad dream, the blade was unlucky and had to be discarded, whereas if the owner had a good dream the dagger would bring good fortune.

However, just because a blade was bad for one person didn’t mean it would be bad for another. Harmony between the weapon and its owner was critical.”

We know that inscriptions, symbols, and motifs are also made on Krisses, especially the Balinese Krisses.

In Cakes & Wine:

“As the Athame is the male, so is the cup the female, and conjoined they bring blessedness.”

The sheath of the Kris is called a sarong – or warangka.. and is also sometimes referred to as the house. “The term sarong ([ˈsaroŋ]) is an English loanword of Malay origin meaning ’to cover’ or ’to sheath’.” Although men can wear sarongs we normally associate them with female attire.

When I was watching how the Kris is removed from the sheath and later returned I was suddenly reminded of our ‘Cakes & Wine’.

The sheath of the Kris is also the place where the spirit of the Kris lives. It is an integral part of the Kris and is treated with respect.

(The iconic photo of Janet & Stewart Farrar celebrating ‘Cakes & Wine’. )

NB I am aware that in the book ‘Magickal Beginnings’ from Sorita d’Este & David Rankine.. they write that ‘Many people have assumed that the use of knives in the Wiccan Tradition comes from Gardner’s exposure to the use of kris knives whilst living in Malaysia.’ They also refer to his book, ‘Kris and other Malay weapons’ ‘The assumption is that Gardner introduced the use of the athame because of his interest in the kris, but there are however clues that clearly demonstrate that this was not the case.. ‘ They believe its use goes back to the Key of Solomon.

Dance with krisses: 

When I was in Java I was at a reception that included traditional dancing. One dance was particularly interesting. It was depicting the story of two princesses, one from Java and one from Thailand. They were fighting for their land. It was a duel of krisses.

I managed to video part of it. It was quite dark, so the quality is not very good … but have a look.

Of course, the princess from Java won.

I have very fond memories of my visit to Bali & Java in November 2019 and would like to thank Rich Eduard and Ivonne Kreule for all their help and support.

Since 2019 Stichting Aliran has not stood still despite all the problems of the pandemic. Ivonne finished her book ‘Senang – met de stille kracht’, which is amazing. See review:

Being present at the ceremonies and watching how the kris was blessed, initiated, cleansed brought me a greater understanding of what Gerald Gardner must have also witnessed in Malaysia. The similarities with the Athame and how we use it as witches deserves more study and active interaction.

Perhaps Sorita & David will review their conclusion that the Athame harkens back to the ‘Key of Solomon’. This begs the question of where did the compilers receive ’their’ information??

Happy hunting for more clues and where better than to go and visit Indonesia and the beautiful island of Bali??

(Bali, Morgana October 2019 )

 

APPENDIX: Kris van Knaud

The legendary ‘Kris van Knaud’

Thought to have been lost for almost a century, it was recently rediscovered and now has a place of honour in the Tropenmuseum: the oldest known dated kris in the world (with the engraved date 1264 = 1342 AD). The most precious and oldest pusaka of the Javanese court was donated to Charles Knaud (born 1840) who, as a traditional Javanese healer (dukun), saved the life of the Javanese crown prince.

On the blade, covered with copper foil, a scene from the Ramayana epic: the monkey general Hanuman face to face with an enemy army.

The Keris of Knaud is named according to Charles Knaud (Batavia 1840 – Amsterdam 1897),  a Dutchman, raised in Indonesia, strongly attracted by the mystics of Java. He was taught the secrets of Javanese magic by a dukun (shaman) and became a well-known physician. His reputation was so great, that Paku Alam V (1878-1900), ruler of a small enclave in Yogyakarta, whose son was badly sick because of what he believed to be black magic (guna guna), called for him. Charles Knaud was able to cure Paku Alam’s son and as a reward, was given one of the most precious pusaka from the court: an ancient Keris.

The Keris of Knaud is of the buda type, an earlier shape with a straight, short, wide, and thick blade. However, the Keris of Knaud is very unusual because it is partially covered with a thin copper layer embossed with scenes from the Ramayana and the Javanese year 1264 (1342 AD) is engraved on the iron blade. Kerisses are not normally dated. The ganja is one piece with the blade and the pesi is shortened due to rust.

Assuming the date is original, the Keris of Knaud would be from the heyday of the Majapahit kingdom. However, because of its special features, questions surround this dagger. Was the keris old when it was decorated with the embossed scenes? Was it actually made in 1342 AD, or is the date to celebrate an important event that took place at that time? Is it a weapon or a ceremonial dagger?

The Keris of Knaud was lost in 1903. According to a story, it had been stolen by the Japanese during the second world war during their occupation of Indonesia. The true story came to light very recently. It had been buried in the garden of the Knaud family during the Japanese occupation and then was sent to the Netherlands. To bring luck it had to be periodically incensed by a dukun and since there was no dukun in the Netherlands, it was kept in a bank safe.

The Tropical Museum, Amsterdam, was approached in the autumn of 2002 by a club of keris collectors who told the keris was in the hands of Kurht Knaud, a descendant of Charles Knaud. Since February 2003, it is exhibited as a loan to the museum.

https://www.flickr.com/photos/michelelovesart/3684529206

Michele Ahin, Follow Tropenmuseum – Kris Van Knaud (6046-1) This reduced-resolution photo has been released under the Creative Commons cc-by-sa 2.0 (generic) licence. Please credit this photo Michele Ahin and specify the licence that this photo is licenced under.

Kris van Knaub, Tropenmuseum – Morgana, nov 2019

ON THE JAVANESE KRIS Author(s): W. H. RASSERS

Source: Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde van Nederlandsch-Indië, Deel 99, 4deAfl. (1940), pp. 501-582, Published by: Brill

Stable URL: https://www.jstor.org/stable/20770499

Accessed: 04-08-2019 14:19 UTC

http://ignca.nic.in/Asi_data/31977.pdf

References:

‘Keris and other Malay weapons’ –

  1. B. Gardner/ Johore Civil Service. EDITED BY B. LUMSDEN MILNE. Second Edition April 1936 (1936

PROGRESSIVE PUBLISHING COMPAGNY. 156, KILLINEY ROAD. SINGAPORE.

Auteur: Gerald B. Gardner, English Paperback ISBN 9789748304298 New edition September 2009 / 144 pages. And as a PDF: http://www.sabrizain.org/malaya/library/keris.pdf

Majapahit: https://en.wikipedia.org/wiki/Majapahit#Queen_Tribhuwana_Wijayatunggadewi

“Through the Aliran Foundation, Rich Eduard, takes the underexposed and often mislabelled concept of Silent Power out of the shadows, in order to place it in the illuminating light with the greatest respect for Javanese traditions.”

Ivonne Kreule

With her background as a drama therapist and dance expression teacher, Ivonne uses creativity as a means to achieve a goal. She has been entrusted with writing, designing, and interpreting.

She developed the oracle deck Aliran Tenaga Dalam Maps of Stille Kracht and is the driving force behind the release of products within the foundation. Ivonne is able to clarify with integrity what the core of a situation is. Her contribution is versatile, practical, always tailor-made, and with a sensitive approach. Within the board she also takes on the duties of secretary and treasurer.

https://www.aliran.nl/

Kebatinan: https://en.wikipedia.org/wiki/Kejaw%C3%A8n#Beliefs

*** Kebaya: The Traditional Attire of Balinese Women: https://www.nowbali.co.id/kebaya-the-traditional-attire-of-balinese-women/#:~:text=Adorned%20in%20an%20elegant%20lace,attire%20of%20the%20Balinese%20women.

“Adorned in an elegant lace blouse and batik sarong called kamben, you might notice the Balinese women wearing this attire on their way to the temple for prayers and religious ceremonies.

This is the kebaya: the traditional attire of Balinese women.

The kebaya has been the traditional attire of Balinese women since the Dutch colonisation of Indonesia but before that, the Balinese people did not have traditional clothing. Before the kebaya was introduced, Balinese women would be bare-chested while up and about doing their daily house chores or going to the market, though they would wear more modest attire on temple visits.

You might have seen this in old pictures of Bali, and you might still come across elderly Balinese women bare-chested in their daily life until today.

The kebaya was first introduced as a way to preserve Balinese women’s modesty.

Even though there are many variations of kebaya throughout the different regions of Indonesia there are four main items that make up the full Balinese kebaya. These four items are the kebaya itself, a blouse that is typically made using lace material, though it can be made from any sort of materials; the kamben, a type of sarong usually made from woven or batik cloth; and two cummerbunds, which is the sabuk and the selendang.”

About the Kris: https://en.wikipedia.org/wiki/Kris#Blade

Geplaatst in English articles | Getagged , , , , , , , , | 3 reacties

Recensie: De heilige natuur

De heilige natuur. Hoe we de relatie met onze natuurlijke omgeving kunnen herstellen
Karen Armstrong
Querido, 2022. 256 p. ISBN 978-90-214-6270-7. € 20,99

In coronatijd heeft Karen Armstrong versneld een boek afgeleverd over een onderwerp dat niet alleen voor haar belangrijk is, maar ook voor de uitgever en de lezers. Het was in Nederland en in het Nederlands zelfs al eerder uit dan in andere landen en talen. Het beschrijft heel boeiend hoe de mensheid gedurende het grootste deel van zijn geschiedenis naar de natuur heeft gekeken, en hoe dat in allerlei andere culturen dan de moderne Westerse waarin wij leven nog steeds gebruikelijk is. Maar ik mis wat de ondertitel suggereert: hoe wij onze relatie met onze natuurlijke omgeving kunnen herstellen. Als we de denkwijze overnemen van al die andere culturen, neem ik aan, maar die conclusie moet de lezer zelf trekken, en hoe dat dan moet, moet die lezer ook maar zelf uitzoeken.

In een aantal hoofdstukken over specifieke onderwerpen schetst Karen Armstrong hoe in die andere culturen de relatie met ‘het goddelijke’ of ‘de natuur’ is. En hoe een aantal Britse dichters een vergelijkbaar godsbeeld-zonder-God beschreven in hun werk. Wordsworth, het oude Midden-Oosten, China (qi, de tao, de ’tienduizend dingen’), India, tribale religies, overal vind je de perceptie dat de natuur heilig is. Dat geeft een heel andere kijk op de aarde dan als leverancier van grondstoffen, die je kunt uitputten alsof ze je eigendom zijn, alsof de aarde je eigendom is. Elk van deze culturen wordt boeiend weergegeven door Armstrong, en je zou willen dat inderdaad iedereen op aarde dit soort gedachten over de aarde had. Misschien waren we dan niet terechtgekomen in de huidige milieucrisis. Klimaatverandering is een angstaanjagende realiteit geworden, ook in onze omgeving. Ik deel haar gedachten:

Een grote ramp kan alleen worden afgewend als we onze manier van leven veranderen. Deze crisis is veroorzaakt door onze moderne manier van leven, die, ondanks onze aanzienlijke prestaties, getuigt van fatale tekortkomingen. We beginnen te beseffen dat de manier waarop we nu leven, ondanks alle voordelen, niet alleen de ontplooiing van de mens belemmert, maar zelfs het voortbestaan van onze soort bedreigt. We moeten niet alleen onze manier van leven veranderen, maar ons hele systeem van waarden. We hebben de natuur geplunderd en alleen maar als een grondstof gebruikt, omdat we in de afgelopen vijfhonderd jaar een wereldbeeld hebben gecultiveerd dat heel anders is dan dat van onze voorouders.

Maar hoe dan? Door het idee dat de natuur als op zich zelf waardevol is steeds weer te benoemen en te delen? Door het boek cadeau te doen aan politici en ‘influencers’ – en dan niet alleen mensen die zo genoemd worden op sociale media, maar de mensen die echt invloed hebben? Door er zo vaak over te spreken in kranten en tijdschriften, in interviews en talkshows, dat deze filosofie weer ‘gewoon’ gaat worden?
Omdat ik hoop dat het beeld van de natuur (en de aarde) als heilig breder gedeeld gaat worden, wil ik dit boek toch van harte aanbevelen!

Geplaatst in Boeken | Getagged , , | Reacties uitgeschakeld voor Recensie: De heilige natuur

Recensie: Offerkind

Offerkind
Rob Ruggenberg
Querido, 2020. 294 p. ISBN 978-90-451-2440-7. € 16,99
https://www.offerkind.nl/

Zie ook Jaap leest en Jonge Jury

Net als de andere boeken van Rob Ruggenberg is dit boek gebaseerd op de geschiedenis. In dit geval een vondst uit de bronstijd in de buurt waar Ruggenberg opgroeide, Wassenaar. Het is zijn laatste boek: hij overleed drie dagen na het inzenden van zijn manuscript, 73 jaar oud.

De schrijver heeft veel gesproken met de archeologen die de opgraving in Wassenaar deden, en met andere deskundigen over de bronstijd. Hij maakt gebruik van wetenschappelijke kennis over grafheuvels, bronsgieten, en wat er bekend is over waar de mensen uit de bronstijd leefden, waar ze vandaan kwamen en hoe ze leefden. Maar het boek is een bedacht verhaal, dat spannend is en soms ook wel gruwelijk.

Aïn is geboren op de Veluwe, maar slaat op de vlucht. Gelukkig is Kraai bij haar. Samen ontkomen ze aan gevaren die hen bedreigen: de omgeving met grafheuvels en moerassen. En aan mensen die hen bedreigen: de agressieve ‘Jonge Wolven’ en een vijandige heksenmeester.

Het verhaal speelt zich af in drie omgevingen in de bronstijd: op de Veluwe, langs de Rijn en bij Wassenaar. Ruggenberg heeft het aannemelijk gemaakt dat de jonge hoofdrolspelers een reis maken die van ‘Falwa’ naar ‘Wasnare’ voert. Hij beschrijft genoeg van het leven van destijds om het interessant te maken, zonder dat het afdoet aan de vaart van het verhaal.

Boeiend voor de lezers van Wiccan Rede Online is dat Ruggenberg een schets geeft van hoe mensen destijds omgingen met natuurlijke verschijnselen, en hoe ze misschien de goden hebben gezien: de moerasgodin, de riviergodin, de zeegodin. Maar ook gaat het over feesten, over mensenoffers en over hoe er werd aangekeken tegen mensen die ‘anders’ waren.

De epiloog, de verantwoording en de woordenlijst aan het einde van het boek zijn een goede aanvulling. Het is handig dat er op de eerste bladzijde van het verhaal al wordt verwezen naar de woordenlijst.

Offerkind stond terecht op de shortlist van vijf genomineerden voor de Archeon Thea Beckman prijs 2021, op de nominaties van de leesjury.be en voor de prijs voor de Jonge Jury 2021.

Geplaatst in Boeken | Getagged , | Reacties uitgeschakeld voor Recensie: Offerkind