Review: Queens of the Wild

Queens of the Wild – Pagan Goddesses in Christian Europe: An Investigation
Ronald Hutton
Yale University Press, 31 May 2022. 256 Pages, 6.12 x 9.25 in, 24 Colour illus.
Hardcover: ISBN: 978-0-300-26101-1, $25.

Prof. Ronald Hutton is a well-known author to many of our readers. Recently he has been giving numerous online lectures, especially during the pandemic. In the case of this book, it was the launch, at the bookshop Treadwells, I heard. It is always a pleasure listening to him and his introduction to ‘Queens of the Wild’ was no exception.

He looks closely at four main figures—Mother Earth, the Fairy Queen, the Mistress of the Night, and the Old Woman of Gaelic tradition and he “challenges decades of debate around the female figures who have long been thought versions of pre-Christian goddesses. He makes the compelling case that these goddess figures found in the European imagination did not descend from the pre-Christian ancient world yet have nothing Christian about them.”

In the first chapter ‘What is a pagan survival?’ he describes the ongoing debate…”The present book is intended as a contribution to the resulting debate, with the intention not of directly refuting any of the voices in it but of recasting the basic terms of the discussion. It is designed to look at a set of figures in the medieval and early modern European imagination which do not seem to fit very well into the categories of Pagan or Christian. One of them was found in learned and elite culture, and three in popular culture. Between them, they may be suggested to challenge the religious polarities and dualities around which discussion has been centred, perhaps, for too long.”

Complete with some wonderful, coloured illustrations, extensive notes and index, this is a must for anyone interested in the discussion concerning Pagan Survival.

I would also like to congratulate Yale University Press for producing a hardback book with coloured illustrations for under EUR 24! Brilliant!

Here is a great interview with Ronald on his then ‘forthcoming book’ Prof. Ronald Hutton – Christian Goddesses?

Religion off the Beaten Track

Prof. Ronald Hutton is one of the world’s leading historians of religion. In this episode, he talks about the theory that elements of ancient paganism survived into the Christian centuries; and he gives a preview of the contents of his forthcoming book on supernatural female figures in Christian cultures, “Queens of the Wild”.

Prof. Ronald Hutton: “A leading authority on the history of the British Isles in the sixteenth and seventeenth centuries, on ancient and medieval paganism and magic, and on the global context of witchcraft beliefs. Also the leading historian of the ritual year in Britain and of modern paganism. He is a member of the ‘Medieval and Early Modern Cluster’ at Bristol.”

https://research-information.bris.ac.uk/en/persons/ronald-e-hutton

Geplaatst in Boeken, English articles, Recensies | Getagged , , , , | Reacties uitgeschakeld voor Review: Queens of the Wild

Review: Baba Yaga’s Book of Witchcraft

Madame Pamita
Baba Yaga’s Book of Witchcraft – Slavic magic from the witch of the woods
Llewellyn 2022, ISBN-13: 9780738767895, 336 pag.

Shaping the future by exploring your roots

Can you imagine: launching a book on Slavic, Ukrainian magic, while that very country is yet again being attacked by its neighbour? Some might say ‘what is the use of a book in these hard times? It’s weapons they need to defend themselves!’ But I think it is quite powerful, especially in the long run, to give voice to a country’s culture in a book. Makes it harder to erase the identity of a country and culture, as some are trying. Energetically, I see in the current war between Russia and Ukraine how Ukraine tries to grow, to rise above past trauma and hardship, and how Russia tries to hold on to the old ways of trauma-fuelled behaviours, fears and coping mechanisms. Everybody with a traumatic past has experienced some form of these efforts to keep you in line, to protect the secrets, to stay safe within the guarded walls of the world of trauma.

Back to your roots deep into the woods

As a Ukrainian diaspora witch, it took Mme Pamita some time to rediscover her Ukrainian magical roots and to realise the witchiness of her grandmother, of any Ukrainian grandmother or baba. Her grandmother fled Ukraine to the USA and brought with her stories, habits and imageries. These were not just quirky habits (as Mme Pamita thought for a long time), but remnants of a country, a culture, and a powerful form of magic. Maybe Mme Pamita sees sharper from afar what magical gems can be found in this culture. Either way, the Ukrainian ways called her. One day, her mother and grandmother and other ancestors, including the oldest Baba Yaga, started calling and singing in her dreams:

“Remember our magic. Our ways must not be forgotten.”

Geo-politics aside, this is a very nice book, both for beginners as for more experienced witches, and also for non-Ukrainians. I for one, a Dutch-born and bred woman with quite a bit of ritual experience who loves to explore myth, magic and nature, felt inspired by Mme Pamita. She gave me new insights into some of my favourite pastimes, both mundane and magical: embroidery as protection, and spinning to fire creation. More awareness of what I already do, why I do it and what its meaning is.

For example, I realised on a deeper level the interconnectedness of the spindle and the magic wand. One could very convincingly argue, that there would be no such thing as a magic wand, without the age-old spindle and all that is done with that tool. Just look at the shape of spindles, especially the older ones: a hand-size wand or axis mundi!

Everybody who did some form of spinning experienced its miracle. You have this cloud of woolly hairs in your hand, you twist it just a little, and before you know it, a thread has formed. The pointless hairs got a purpose, and direction, just as the pointless hairs turned into fabric.

As Mme Pamita puts it: “A spindle is both a wand and a sceptre, a symbol of the power of the vidma [witch] that allows her to weave the fabric of the universe. Like the pavuk, the spider, the person who spins sits at the centre of the universe. Like Baba Yaga, spinners can create and destroy.”

Yet another beautiful example of the hermetic adage “AS ABOVE, SO BELOW”.

What I like most about this book: Mme Pamita uses her talent to weave together the broader view and context of magic with everyday activities. Magic is nothing but a theoretical exercise without a link to your mundane life. Cooking, crafting and storytelling are the embodiment of a worldview: tools to act according to that worldview and to pass it on to the next generations and/or a broader audience.

The ancestors, Baba Yaga, and mundane tools to create

The common thread throughout this book is the story of the Baba Yaga, the vilified Mistress of the Woods who lives in a house on chicken legs, surrounded by bone fences. Each chapter starts with her voice, and that of Vasylyna, the girl that wants to get to know Baba Yaga. In the chapters of this book, Baba Yaga shares her wisdom. Each chapter covers a subject such as an embroidery, dolls, crossroads, food, spindle, and many more. Magic works strongest when firmly rooted in the earth, one could almost say (as Mme Pamita actually does somewhere in the book): the mundaner the tool, the better the result.

Mme Pamita gives more context and explanation once Baba Yaga is done, and she gives easy-to-follow recipes, patterns and rituals. Without falling into the pitfall of stating what is the right or wrong way to do things, there is plenty of room for the reader to translate what is written into one’s already existing personal practice. And I can only imagine how meaningful this book might be to other Ukrainians living in the diaspora, of which there are many, due to the horrors of the Holodomor* and Second World War.

Ukrainian, Pagan, and other local ways

Magic embroidery to feed the soil under my feet © Ishtar

As someone from the Netherlands, it surprises me how much I recognize the whys and ways of this book, how much of it I can directly work with, and how much with just small adaptations.  The book encourages me to explore the stories from the land I live on, and immerse myself even deeper into them than I already did.

The Ukrainian stories and the way the magic is implemented feel quite familiar. It might be me, or maybe there are more similarities throughout Europe than I would have thought. Or it is an American/Western setting of her explorations through magic and paganism, that shaped partly how Mme Pamita perceived her Ukrainian roots? I don’t say this to criticize; it is something that I often think about, without drawing firm conclusions. It seems to me that Paganism and Wicca have shaped a strong worldview and magical/ritual blueprint, that makes us in the Western world both see and interpret the stories, rituals and magical habits of our ancestors through this specific lens.

All in all, this book is a beautiful ode to the Ukrainian land, culture and stories. Written by someone born in the United States, but with firm roots in Ukraine, it offers one of the ways through which the aggression and destruction of the current war can be counterbalanced. It is a well-written invitation to explore your own personal background and roots, to shape your future in a meaningful way.

If you are interested in what she has to say, you can of course read her book, and Mme Pamita has a lively Instagram account. You can find her here: @madamepamita

— Review by Ishtar —

* Holodomor, also known as the Terror Famine, took place in 1932-33; Stalin inflicted the death of millions of Ukrainians to eliminate a Ukrainian independence movement and/or as a consequence of Soviet industrialisation and the collectivization of agriculture.

Geplaatst in Boeken, English articles, Recensies | Getagged , , , | 2 reacties

Review: Here Be Magick – The People and Practices of the Coven of Atho

Here Be Magick – The People and Practices of the Coven of Atho
Melissa Seims
Softback, 568 pages:  £19.99 (P&P £3.75 within the UK)
All softbacks sold via her will be signed. Email Melissa for orders outside the UK, so that she can send you a signed copy too. See contact form.

Payment options – see the website

STOP PRESS.

I only received a copy of Melissa’s book a few days ago, so this is a short review.  On the back flap “This compelling account of eccentricity and Witchcraft in the 1950s and 60s revolves around two principal characters: ‘Rex Nemorensis’ (Charles Cardell), son of an internationally famous Victorian stage magician, and Ray Howard, owner of the Head of Atho – a representation of the Horned God of the Witches reputedly over 2000-years-old.

From the luxury of his country estate, Cardell trod his own unique path of modern Witchcraft, the reality of which was effectively put on trial in a High Court libel case brought against a major newspaper, following an article by two reporters who had hidden near Charles’ sacred Grove. What they witnessed, would change Cardell’s life forever.

This book, based on new research, explores their fascinating lives and examines their writings and relationships with other witches including Gerald Gardner and Doreen Valiente.​

For the first time, the writings of the Coven of Atho are reproduced. They reveal its previously hidden gems and provide a workable form of Witchcraft blended with Druidic influences.​ The listening strands of this story are woven into the larger history of the origins of modern Witchcraft in Britain. Here be Magick…”

I first heard of ‘Atho’ via Doreen Valiente, when whilst investigating the Wiccan tradition of Charles Cardell, she was initiated into Raymond Howard’s Coven of Atho in 1963.In her book ‘An ABC of Witchcraft Past & Present’ she included her painting of Atho, which she believed was the ‘Horned God’.

 

According to Philip Heselton, (Witch)  “In 1962, Valiente began a correspondence course run by Raymond Howard, a former associate of Cardell’s; this course instructed her in a Wiccan tradition known as the Coven of Atho.”

And Ethan Doyle White writes, “At Halloween 1963 she was then initiated into the Coven of Atho in a ritual overseen by Howard, entering the lowest rank of the course, that of ‘Sarsen’, and beginning to copy the teachings that she received into notebooks, where she was able to identify many of the sources from which Howard had drawn upon in fashioning his tradition.”

(Roy Howard with the head of Atho)

One of the gems in Melissa’s book is the inclusion of the correspondence course. There is a transcription of each page to enable us to read it properly. 🙂

At over 550 pages I am impressed by Melissa’s thoroughness – much of her research has been done through personal interviews. In this sense, she is following in the footsteps of Philip Heselton. Bravo!

I am looking forward to reading it properly and taking a good look at not only the correspondence course but also the Atho Book of Magic.

Highly recommended.. and don’t forget to get in touch with Melissa personally for your own signed copy!!!

Bio & Information; Melissa Seims

Geplaatst in Boeken, English articles, Recensies | Getagged , , , , , , | Reacties uitgeschakeld voor Review: Here Be Magick – The People and Practices of the Coven of Atho

De rol van de zon in een maan- en aardereligie, een verkenning

A corona mass ejection erupts from our sun on August 31, 2012 (Photo by NASA on Unsplash)

Wicca is een religie van de aarde, waarin ook de maan een grote rol speelt. Maar in dit seizoen, en in deze periode van de geschiedenis van de aarde, is de zon heel nadrukkelijk aanwezig. Ik wil daarom onderzoeken wat de zon kan betekenen. En of – en zo ja: hoe – we daar in onze dagelijkse en rituele praktijk mee om kunnen gaan. Verwacht geen antwoorden: dit is een eerste verkenning van mij, die je misschien zelf kunt oppakken om nader kennis te maken met (de rol van) de zon.

Hoewel geboren onder het teken leeuw, heb ik nooit veel opgehad met de zon. Vooral in de zomer trek ik me midden op de dag het liefste terug in huis, in de koelte. Ik kleur wel makkelijk bruin, maar stel mijn huid liever niet bloot aan de zon. Ik heb liever zilveren dan gouden sieraden. In wicca spreekt het me – naast allerlei andere aspecten – erg aan dat de vieringen vooral ’s avonds of ’s nachts zijn, en dat de maancyclus centraal staat. Maar onlangs werd ik nadrukkelijk gewezen op de zon, en nu is mijn interesse gewekt.

Maanfeesten

In wicca worden twee cycli van feesten gevierd, of eigenlijk drie. Er is een cyclus van twaalf of dertien manen, zie het artikel over de maankalender. Deze dertien natuurfeesten sluiten direct aan op de ontwikkelingen in de natuur om ons heen. En de maan zelf kent een cyclus van Maagd, Moeder en Wijze Vrouw (en het laatste stadium). Ook wel: conceptie en groei; bloei, bevruchting en vruchtvorming; zaadvorming en afsterven en het opnemen van nieuwe groeistoffen om een nieuwe cyclus te beginnen.

Zonnefeesten

De zonnefeesten bestaan uit twee cycli. De oudste is die van de ‘grote sabbats’ oftewel de landbouwfeesten: Samhain, Imbolc, Beltane en Lughnasadh. Deze “markeren de levenscycli zoals deze in de natuur rondom ons plaatsvinden. Met Samhain wordt dood en wedergeboorte gevierd, met Imbolc de fysieke geboorte. Beltane is de tijd van de paring, en Lughnasadh is de tijd van het rituele huwelijk en de opoffering, het begin van de oogst, waarna Samhain weer volgt met dood en wedergeboorte.” 1

De tweede cyclus van de jaarfeesten is de zonnecyclus: midwinter, lente-equinox, midzomer en herfst-equinox. Ook wel de ‘kleine sabbats’. Deze astronomische gebeurtenissen vinden op een nauwkeurig te berekenen tijdstip plaats, die hetzelfde is voor iedere plaats op aarde. “De zonnefeesten zijn waarschijnlijk door de druïden geïntroduceerd, ergens gedurende de ontwikkelingscyclus van Stonehenge, dat in de loop van zo’n 1500 jaar, rond de tijd dat de Egyptische piramiden werden gebouwd, van een maan-observatorium werd getransformeerd tot het huidige zonne-observatorium.” 2

Landbouwfeesten

In de vier landbouwfeesten vinden we een weerspiegeling van de vier ‘bloedrituelen’ uit het mensenleven: geboorte, puberteit, huwelijk en dood. De thematiek van de jaarfeesten komt ook terug in rituelen en in de verhouding tussen de God en de Godin. “Veel mensen nemen automatisch aan dat, aangezien onze Godin ook wel de Godin van de maan genoemd wordt, de God dan wel een zonnegod zal zijn. Dat is echter niet het geval. De oude zonnegoden, Ra, Mithras, Sol Invictus, hebben een heel duidelijk dood-en-wedergeboorte motief, en hun geboorte vindt plaats rond midwinter. De God van de moderne hekserij staat echter altijd in relatie met de Godin. … De God zou nooit op zichzelf kunnen bestaan, noch de Godin, want de een zonder de ander zou tot onvruchtbaarheid leiden op aarde. De God van de heksen is de partner van de Godin, en beide zijn verbonden met het leven op aarde. De God en de Godin zijn goden van de levenskracht, van de natuur.” 3

Zonnegoden

De zonnegoden laat ik even buiten beschouwing. Zoek daar vooral zelf naar – en je ontdekt dan dat er ook zonnegodinnen bestaan. In de Germaanse cultuur is de zon vrouwelijk en de maan mannelijk. Er zijn ook verhalen over zonnehelden.

Tarot XIX (klassiek)

Eerst een uitstapje naar de Zon in de Tarot. “Het wezen van de XIXe kaart, De Zon – ‘geheime’ naam: De Heer van het Wereldvuur – is: het verenigen van alle tegenstellingen tot een eenheid. Dit is de opgave, die de zin van het menselijk leven op Aarde bevat. Alle tegenstellingen in het Bestaan – leven en dood, aanwezigheid en afwezigheid, mannelijk en vrouwelijk, positief en negatief – zijn enkel schijnbaar. In werkelijkheid vormen zij een EENHEID, die geen begin en geen einde kent en waarvan menselijke wezens een door tijd en ruimte beperkte verschijningsvorm zijn. Wij kunnen onszelf daarom uitsluitend IN onszelf van die eenheid bewust worden en dit is alleen mogelijk door bewust ervaren. Wie dit ervaren tot de zin van zijn Aards bestaan maakt, zal deze eenheid dagelijks meer beleven en er tenslotte voor alle eeuwigheid in worden opgenomen. Het is het verenigen van tegenstellingen dat tot eenheid en Zelfverwerkelijking voert. Een andere weg is er niet.” 4

“De XIXe kaart, De Zon, valt astrologisch onder de Zon. De Zon is het symbool waarmee dit nieuwe bewust Zijn wordt uitgedrukt. … Op haar tocht is de mensheid nu bij de XIXe kaart aangekomen. Het verenigingen van de (schijnbare) tegenstellingen is de opdracht, die nu moet worden uitgevoerd. Het is de laatste grote proef die de Dwaas voor zijn initiatie moet afleggen.” 5

“De zon drukt uit:
POSITIEF: bevrijding – rijkdom – harmonie – teruggevonden paradijs.
In het leven van alledag: geluk – wisseling ten goede.
NEGATIEF: niet benutten van gunstige gelegenheden – idealisme dat tot niets voert – zich niet gelukkig voelen in de eigen situatie.” 6

Hoe graag zou ik hier nu een parallel trekken met de opwarming van de aarde en de noodzaak voor de mensheid om zich te verenigen om de klimaatopwarming tegen te gaan, of in elk geval zo klein mogelijk te houden. Maar de tarot is een weg om jezelf te ontwikkelen, en niet bedoeld voor de maatschappij, laat staan op het niveau van heel de wereld.

Tarot 19 (Wilde Woud)

Naast de woorden van Noud van den Eerenbeemt, die zijn boek illustreerde met klassieke afbeeldingen van de tarot, wil ik ook citeren uit het boek bij de Wild Wood Tarot (eigen vertaling: ik heb de Engelse versie). Kaart 19 heet hier ‘The Sun of Life’, de Zon van het Leven, en heeft een heel andere afbeelding. Deze kaart is verbonden met de Groene Man en de Groene Vrouw, en alle drie vertegenwoordigen ze het concept van vruchtbaarheid. Er is een relatie met het element vuur, met ‘noen’ (mid-dag), en de poort van de geest. De zon zendt energie naar beneden en licht dat een bron is van levensverrijkende kracht in de cyclus van menselijk streven.

Beschrijving: Een glorieuze gouden bol, witheet gloeiend en gevuld met de ziedende materie van de schepping, rijst boven het landschap, daarbij de lucht vullend met de kracht van onze meest nabije ster. Ervoor staat een figuur met de armen uitgestrekt. De zegening van eeuwenoud zonlicht schijnt in het hart van de figuur. Rond dit tafereel barsten bloemen uit in bloei, bezield door de helende stralen van de zon.

Betekenis: Gezien vanuit het midden van het zomerse Wilde Woud, is de zon omringd door overvloed en groei. De kracht en het belang van de zon als brenger van leven, warmte en licht kan niet worden overdreven. Veel krachtplekken in de Steentijd werden opgericht om de opkomst van de zon te markeren, in het bijzonder op midwinter. Dit gebeurde niet alleen uit respect voor verschillende zonnegoden, maar omdat de zon de komst van voldoende voedsel betekende en de terugkeer van het leven na de winterse dood. … Zonder het licht van de zon op onze wereld, zou er geen leven zijn ontstaan, laat staan zijn geëvolueerd tot de grote, complexe en uiteenlopende variatie van vruchtbaarheid die we nu zien op onze planeet.” 7

Ook hier vertegenwoordigt deze kaart de volgende stap in het bewustzijn van de mens. Er wordt gesproken over de kernfusie in het hart van de zon, en dat onze fysieke lichamen zijn geschapen uit de restproducten van het koelen en draaien van de zon. Dezelfde interactie tussen materie en energie die de zon bijeenhoudt, werkt ook in en door ons.

De kaart roept ons op: “Het is tijd om de innerlijke zon aan de basis van jouw zijn te laten schijnen zodat ieder die kan zien, daarmee warmte, licht en harmonie brengend aan anderen, en zodoende ons te verbinden met de universele geest. De Zon van het Leven wenkt je ook om te zien voorbij het rumoer van de menselijke realiteit en om je bewust te worden van de uitgestrektheid en de gulheid van de kosmische ziel.”8

Bij elke kaart worden associaties gegeven met onder andere klassieke tarotdecks. Hier: het scheppende vuur, het licht van het land, de oven van potentie, de innerlijke zon, de oer-smeltkroes van materie en energie, het hart van het eeuwige leven.

Betekenis van de fysieke zon

Dat zijn mooie omschrijvingen van wat de zon zoal betekent. De zon is de bron van licht en warmte op aarde. Zonder de zon zou er op aarde geen leven mogelijk zijn omdat we dan geen energie en voedsel zouden hebben. “Ons slaap- en waakritme, de seizoenen, weer en klimaat, plantengroei en vogeltrek, landbouw en veeteelt, ziekte en gezondheid, voedselvoorziening en energiehuishouding, economie en vrije tijd – werkelijk alles is op de een of andere manier verweven met de zon.” 9

De afstand tot de zon speelt natuurlijk ook een rol – kijk maar naar de andere planeten in ons zonnestelsel die of te heet of te koud zijn. Dat de aarde draait ten opzichte van de zon maakt ook alle verschil. Als de aarde steeds met dezelfde kant naar de zon gedraaid zou zijn, zou die ene kant veel te heet zijn om te leven, en de andere kant veel te koud. Bedenk daarbij dat we een atmosfeer hebben die precies de juiste gassen bevat, op dit moment in een verhouding waar wij zoogdieren het meeste baat bij hebben, en je beseft dat het een broos evenwicht is. Waarbij ook de aanwezigheid van de maan van belang is om het leefbaar te houden. En dan is er nog die schuine stand van de aarde ten opzichte van de zon, die de seizoenen mogelijk maakt. 10

Photo by Polina Rytova on Unsplash

Seizoenen

Als je een tuin hebt, weet je ook wat de invloed is van de seizoenen. Als de hoeveelheid zonlicht toeneemt, en ook de kracht van de zon sterker wordt, komt de natuur weer tot leven. Hét moment om van alles te zaaien en te planten. Water erbij, en natuurlijk voldoende voeding en een goede bodemstructuur, en je ziet de gewassen opkomen en groeien. Je kunt je voorstellen dat het moment dat de zon weer ’terug’ kwam vroeger tot vreugde heeft geleid. Als op het noordelijk halfrond de dagen steeds korter worden, het steeds donkerder wordt en ook nog kouder, zou je bijna de moed verliezen. Gelukkig is daar dan het moment van Midwinter, als de dagen weer gaan lengen. Inderdaad werd die gebeurtenis vastgelegd in monumenten in de Steentijd, op zo’n manier dat je jaarlijks het moment van die ommekeer kon waarnemen. In Stonehenge, in Newgrange, en elders.

Maar nu de zon zo krachtig is, lijkt het me ook een goed idee om Midzomer te gaan vieren als het omgekeerde. Niet als het moment dat de zonnekracht groot is, maar juist als het moment dat de zon gaat afnemen. Al blijven in de weken erna de temperaturen stijgen, net zoals na ‘Midwinter’ de winter pas echt begint.

Hitte

Vorige week hadden we weer recordtemperaturen. In grote delen van Noordwest-Europa tegen de 40 graden Celsius, en in het zuiden van Europa nog hoger. Zelfs zonder de bijkomende droogte en de door de hitte veroorzaakte of verergerde bos- en natuurbranden is dat onaangenaam.

Een nog beter idee is om maatregelen te nemen die de temperatuurstijging verminderen en de gevolgen ervan tegengaan. Als we het tenminste voor de mensheid een beetje leefbaar willen houden, en voor alle andere soorten die nu leven, en die zich ontwikkeld hebben op een wat koelere aarde dan we nu meemaken. Maar ik dwaal af, want deze hogere temperaturen zijn niet veroorzaakt door de zon, maar door de mens.

Tradities en gebruiken

Een volgende stap in de verkenning kan zijn om het boek te lezen van Ronald Hutton: The Stations of the Sun. A history of the ritual year in Britain. 11 Bijvoorbeeld het hoofdstuk over ‘The Midsummer fires’. Daarin worden rituelen beschreven die in het Verenigd Koninkrijk werden (en worden) gehouden rond midzomer, maar ook een beschrijving van hoe de ‘pagans’ in Aquitaine, Frankrijk, in de vierde eeuw een feest hielden, waarbij ze een vlammend wiel naar de rivier rolden. De verkoolde resten werden daarna bijgezet in de tempel van de hemelgod. Daarbij werd geen tijd van het jaar weergegeven, maar duizend jaar later beschreef een monnik een vergelijkbaar tafereel in Gloucestershire, Engeland, en schreef dat toe aan ‘Midsummer Eve’, de vooravond van het feest van Sint Jan op 24 juni.

Zonnereizen

Een andere stap is het lezen van The Summer Solstice. Celebrating the Journey of the Sun from May Day to Harvest, van John Matthews. 12

In de oudste, schriftloze, stamculturen nam de zon lang niet overal een belangrijke plaats in. Pas bij de opkomst van staten, zoals in het huidige Peru en Egypte, nam de zonneverering een grote vlucht. ‘De reis van de zon door de hemel’ is daarbij een klassiek thema. Bijvoorbeeld in Egypte, waar de zonnegod Ra of Re, daar de opperste god, overdag in een zonneboot van oost naar west voer over de hemelse oceaan. ’s Nachts ging hij in omgekeerde richting door de onderwereld, licht brengend aan de gevangen zielen en strijdend met de monsters van de onderwereld, voordat hij triomferend terugkeerde bij zonsopkomst. In een van de vele hymnen tot Ra klonk het zo:

De goden jubelen u toe, wanneer gij opgaat.
De aarde is in vreugde op het zien uwer stralen.
De mensen gaan in gejuich om uw schoonheid te zien elke dag,
wanneer gij elke dag de hemel bevaart.

(Vertaling A. de Buck). 13

John Matthews geeft veel meer voorbeelden van zonnereizen. In Noord-Europa kwam de zon dagelijks op na een strijd met de goden van het donker en de afgrond/hel. In Canada liet ‘de Beer van de Hemel’ alleen de zon door de gaten van zonsopkomst en zonsondergang passeren. In Mesopotamië bewaakten monsters die gaten waardoor de zonnegod Shamash binnenkwam en verdween. Als hij de westelijke poort heeft gepasseerd, ontmoet hij zijn vrouw, eet een maaltijd en rust, voordat de cyclus opnieuw begint. Deze cyclus van het leven weerspiegelt het dagelijks leven van de mensheid.

Zonnetempels, -vuren, -dansen, enzovoorts

Matthews spreekt over zonnetempels, zonnevuren en -feesten, het terugroepen van de zon met Midwinter, rituelen gewijd aan de zon, offers aan de zon en zonnedansen. Hij beschrijft verhalen zoals die over de diefstal van de zon en het verlies van de zon, en over de vrouw in de zon, een Slavisch verhaal waarin de vrouwelijke zon nieuw leven brengt aan hen die moe, lusteloos en afgemat zijn, of dat nu is van een werkdag of van een lang leven.

Naast de verhalen en tradities van over de hele wereld, zijn er hoofdstukken die speciaal ingaan op de gebruiken rondom de meifeesten, midzomerfeesten en oogstfeesten in het Verenigd Koninkrijk. Daarnaast ook suggesties voor een Midwinteraltaar, een reis-naar-de-zon-meditatie en een Midzomerfeest, inclusief enkele recepten. Een fantastisch boek voor wie meer wil weten over de rol van de zon in de natuurreligie! Maar er zijn andere bronnen, waarvan Matthews er een aantal noemt in zijn boekenlijst. Wie op zoek gaat, vindt ongetwijfeld ook volop informatie.

En het gaat natuurlijk niet alleen om boeken- (of internet-)kennis. Wat betekent de zon voor jou persoonlijk, en hoe kun jij de zon een plek geven in je rituelen? Wil je een speciaal zonneritueel houden, wat zou daarvan dan de focus moeten zijn? Die vraag moet je zelf beantwoorden. Het hangt natuurlijk ook af van de impact van de zon op de plek op aarde waar jij woont of verblijft, en op het moment in het jaar waarop je dat ritueel wilt uitvoeren – hartje zomer, Midwinter, Beltane, Midzomer – en op welk moment van de dag.

In twee aparte, korte, artikelen wil ik nog ingaan op bloemen die worden geassocieerd met de zon, en op de namen ‘Lammas’ en ‘Lughnasadh’ voor het feest dat komende week wordt gevierd, op (de vooravond van) 1 of 2 augustus.

Noten

1 De horens van de maan. Wicca, portret van een natuurreligie. Merlin. Heruitgave Silver Circle, 2020.
2  Idem.
3  Idem.
4  Sleutel tot de tarot. Noud van den Eerenbeemt. Parsifal, 1983.
5  Idem.
6  Idem.
7  The Wild Wood Tarot. Wherein wisdom resides. Mark Ryan and John Matthews, with card illustrations by Will Worthington. Zie ook de blog van de uitgever voor een afbeelding van kaart 19 (omgekeerd).
8  Idem.
9  In het artikel https://www.biomaatschappij.nl/artikel/de-zon-bron-van-leven-energie-en-zorg/ vind je “een korte verkenning van deze kolossale gloeiende bol van waterstof- en heliumgas op 150 miljoen kilometer afstand”.
10  Hoe zat het ook alweer? Pak er je aardrijkskunde boek bij, of lees het hier: https://www.weerplaza.nl/weerinhetnieuws/weerweetjes/hoe-zit-het-met-de-seizoenen/6535/
11  The Stations of the Sun. A history of the Ritual Year in Britain. Ronald Hutton. Oxford University Press, 1996.
12  The Summer Solstice. Celebrating the Journey of the Sun from May Day to Harvest’, van John Matthews. Godsfield, 2002.
13  Doolhof der Goden. Th.P. van Baaren en L. Leertouwer. Wolters-Noordhoff, 1980.

Geplaatst in Artikelen | Getagged , , | Reacties uitgeschakeld voor De rol van de zon in een maan- en aardereligie, een verkenning

Review: The Temple Priestesses of Antiquity

The Temple Priestesses of Antiquity
Lady Haight-Ashton
Moon Books, 2022, 108 p. ISBN 9781803410289

In this book you’ll find an overview of well-known and somewhat lesser known European and Middle-Eastern Priestess cultures. Haight-Ashton describes herself as a modern oracle and seer and tries to outline the known oracular centres of the European and Middle-Eastern region. She is passionate about the subject and tries to paint a historical picture from a ‘herstorical’ perspective.

As much as I can appreciate the effort, the reality is that little detailed information about the Northern European Temple Priestesses has been preserved. And a lot of the information that was passed on by ancient (male) Roman or Greek writers, describes history from their own cultural perspective. The author tries to fill in the gaps by asking a lot of questions, and speculating even more about the answers. Mix this with historical fact and it all becomes an appealing picture, but a murky picture. Is it how Temple Priestesses actually functioned in their societies? The idea of examining culture from a herstorical perspective is certainly valuable but it should, in my opinion, still stick to the facts.

I would have loved this book if it was written using academic sources and current research. The sources show however that most of the information was sourced online from Wikipedia and Britannica. To me this undermines the idea of using current herstorical research for which you‘d have to dig deeply into academia rather than mainstream online resources.

What bewilders me further, is that as an American author, she completely ignores her own Native American and Afro-American backyard, when talking about modern day oracles. In the Santería, various Vodou traditions and Candomblé, the current Priestesses who act as intermediaries and trance oracles are very real and firmly grounded in their cultures.
All in all, this book will give you a Euro-centric bird’s eye view of most major oracular Priestess cultures, but do keep in mind that in other parts of the world there has been and still is a lot more going on.

Geplaatst in Boeken, English articles | Getagged , | Reacties uitgeschakeld voor Review: The Temple Priestesses of Antiquity

Review: The world of Stonehenge

Duncan Garrow and Neil Wilkin
The British Museum, 2022, 271 p. ISBN 978-0-7141-2348-6

In London is the exhibition ‘The World of Stonehenge’, from 17 February to 17 July 2022. Accompanying the exhibition is this book, 25 x 28 centimeters, and full of beautiful and clarifying illustrations. Not only Stonehenge itself is focus of the exhibition, but its era, its builders and their connections with equally powerful societies across Europe. The British Museum explores the history of Stonehenge and the creative achievements of the people who built and used it, discovered by archeology and increasingly well understood through science.

Stonehenge, the monument with the sarsen stones, was completed 4,500 years ago but the book covers a much longer time, from around 12,000 to 3,000 years ago. That is about 100 generations. No written sources are available from that period. The objects, monuments and archeology are the sources of evidence. It is not a true ‘henge’ according to the definition of Thomas Kendrick who coined the term in the 1930s.

Around 4,500 years ago immigrants from the continent brought metalworking know-how. Three connections were important in the world of Stonehenge, concerning the natural world, people’s relationship with the heavens and people’s relationships with each other.

‘Working with nature’ is the first chapter. It looks into changing temperatures at the end of the most recent Ice Age and the land bridge between Britain and Ireland and the continent, Doggerland. Woodwork, stone axes, the arrival of farming. Newgrange, West Kennet long barrow, the first stages of what later became Stonehenge.

The second chapter is ‘Sermons in stone’, and compares Stonehenge to many other stone circles and seahenges, it describes passage tombs, the Orkney settlements and the use of pigments, burial findings (necklace, pin) and styles of decoration.

Chapter 3, ‘Under one sky’ digs into the alignment of Stonehenge to the sun and Midwinter, and into sun-discs, collars and chariots. Among those the Nebra Sky disc and the ‘golden hats’.

In chapter 4, ‘New horizons’, we see the Beaker people arrive and in this chapter the authors mention connections with continental Europe, as DNA evidence indicates. Grave goods, amongst which exotic and precious materials such as gold, amber, bronze, faience and glass, and well preserved baskets and woven material. A dense concentration of burial mounds shows that Stonehenge was still at the centre of religious and cultural life.

In chapter 5, ‘To the sea’, Stonehenge was no longer developed, around 3,500 years ago. But there is enough evidence of trade overseas. Ceremonial dirks, bronze and gold ornaments, shield and helmets as artefacts of warfare, the Flag Fen site.

The many beautiful illustrations most definitely add to the value of this very interesting book.

Geplaatst in Boeken, English articles | Getagged , , , | 2 reacties

Editorial – Beltane 2022

Everyone on earth should work together in a last chance to combat the biggest impacts of climate change while it still can. In any case, all politicians, ministers, top managers of large companies and leaders of large interest groups should. What certainly should not happen is to wage war. Destruction and all the human suffering do not serve any worthy purpose anyway. But the war that the Russian regime is waging against Ukraine is also diverting attention away from those in power who are supposed to be concerned with the climate. The only positive thing that may result from the war and the sanctions is that in Western and Central Europe and perhaps North America, we are finally going to really work on alternative, more sustainable forms of generating energy. But why didn’t that work before this war, before this loss of lifes and the destruction of homes, hospitals, factories and entire cities?

And what are the richest people (men) on earth doing? The ten who together have enough money to eradicate poverty, or to solve the CO2 problem? Do they ever think about how they got that money, and that it probably wasn’t obtained by fair means?

In ‘Old News‘, Medeia mentions that this year it is commemorated that fifty years ago the controversial Limits to Growth: the report of the Club of Rome was published. Since then we have known that ’the trees don’t grow to the sky’ and that there is a maximum of what we can use in terms of raw materials and energy if we do not want to exhaust the earth. At some point in their lives, Elon Musk, Jeff Bezos, Bernard Arnault, Bill Gates, Larry Page, Mark Zuckerberg, Sergey Brin, Steve Ballmer, Larry Ellison and Warren Buffett must have heard of this report. What drives them?

Do they have a philosophy of life, do they adhere to a religion, or do they only want to collect money? (And if so, why on earth would they want that, if they don’t use it to solve problems with it? After your first million or billion, the need for ever more is really gone, I would think.)

Would Musk really think that life on Mars is an alternative to life on Earth? If you’re looking around in the Northern Hemisphere right now, where spring is coming and so many trees and plants are blooming, you can’t imagine that anyone really does think they don’t need the earth.

The earth is our home, our source of food and drinking water, and we don’t find that in any other place. So we will have to be careful with Mother Earth, regardless of our religion or philosophy. Indigenous peoples and nature religions can be a source of inspiration for other earthlings. Not only them, but also everyone who has to do with gardening or deals with herbs in another way and the theatre makers can guide others to make something beautiful out of living on earth. At the very least, go outside for a full moon walk and feel what nature means to you, what the energy of the moon is, and what you can hear and smell. This call is not only directed towards the richest people on earth, but also to those in power in the Netherlands: the ministers, the politicians and manufacturers and bankers, those who somehow pull the strings that make the economy run the way it does, and through whom laws are made and enforced.

Index Beltane 2022

Geplaatst in English articles | Getagged , , , | Reacties uitgeschakeld voor Editorial – Beltane 2022

Recensie: De wijsheid van de heks

De wijsheid van de heks. Wat ik de afgelopen twintig jaar van de oude natuurreligie heb geleerd
Susan Smit
Lebowski, 2022, 352 p. € 22,99 (paperback). ISBN 9789048864812

Vaak heb ik iemand horen beweren dat Susan Smit niet meer aan hekserij deed. Het ging er immers niet meer in ieder interview en ieder programma met haar over. Gelukkig maar, want hekserij is maar één aspect van je leven, van haar leven. Logisch dat het over literatuur gaat als ze weer een nieuwe roman heeft geschreven, dat is ook het geval als een christelijke schrijver komt vertellen over zijn of haar nieuwe boek. Voor die mensen dit citaat uit het nieuwste boek van Susan:

Omdat hekserij een ervaringsreligie is, met een praktische en persoonlijke mystiek, is het moeilijk voor te stellen dat een mens zoiets ooit afzweert. Een persoonlijke ervaring kun je niet terzijde schuiven. Van een zelf verworven inzicht zul je niet snel terugkomen. Eigen rituelen en tradities groeien met je mee, zodat ze altijd in je leven blijven passen.

Net zoals bij de sceptici zelf dus. Misschien dat zij na twintig jaar Susan Smit eindelijk serieus gaan nemen als heks. Dat jubileum is de aanleiding voor het nieuwe boek, en het bevat inderdaad twaalf lessen die Susan leerde in twintig jaar heks-zijn. Je vindt die aan het einde van elk hoofdstuk, in cursief, als een korte samenvatting van het hoofdstuk ervoor. Maar het is veel interessanter om te lezen hoe ze tot die inzichten is gekomen. Het levensverhaal van Smit zelf, haar jeugd en relaties, het moederschap en haar carrière, en haar ervaringen als heks hebben allemaal bijgedragen aan wie ze nu is, hoe ze is en hoe ze zich opstelt in de wereld. Maar ze beschrijft haar ervaringen op zo’n manier dat je begrijpt hoe dat alles in jouw leven werkt, waar jouw pijn vandaan komt, en hoe jij kan groeien en er overheen kan komen. Zowel de wijsheid van psychologen, Albert Einstein, bekende (esoterische) schrijvers en popmusici (Anouk) als magische (de wet van causaliteit, de wet van correspondentie ofwel de wet van verbondenheid, de wet van polariteit) en alchemistische principes vormen toetsstenen. ‘Energie volgt gedachten’, is zo’n alchemistisch principe, dat Susan uitlegt en waaraan ze oefeningen en ervaringen koppelt, en dat op zo’n manier brengt dat je er als lezer ook gebruik van kunt maken. ‘Een heks is niet zweverig’ en ‘Aarden is niet moeilijk’ komen kort erna aan bod. En hoe je eerst jezelf vrij kunt maken van negatieve energie van een plaaggeest voordat je die ander liefde kan sturen. Of in plaats van, want “als liefde sturen ‘vanuit je tenen’ moet gaan, dan is het wellicht niet zo’n goed idee”.

Susan Smit volgt misschien een ander pad van hekserij dan ik, maar wat een herkenning vind ik in haar inzichten. Ik zou nog zoveel zinnen willen citeren, maar in plaats daarvan raad ik iedereen aan om het boek te lezen. Bij het eerste doorbladeren krijg je even het idee dat het een ‘en toen gebeurde er dit’- verhaal is, maar die persoonlijke ervaringen hebben hun functie en het boek biedt zoveel meer. Ik houd het bij een fragment uit het hoofdstuk over ‘Het schaduwrijk: zelfontwikkeling’:

Binnen hekserij gaat het niet om werken aan een nog betere versie van jezelf, maar om worden wie je ten diepste bent. Het gaat niet om het krijgen van een probleemloos leven, als zoiets al mogelijk zou zijn, maar om een leven vinden dat bij je past.

Aanbevolen voor iedere heks – wiccan of anderszins – en ieder die zichzelf wil ontwikkelen en geen schrik heeft van het woord heks. En ook voor wie dat wel heeft trouwens.

Geplaatst in Boeken | Getagged , , , | Reacties uitgeschakeld voor Recensie: De wijsheid van de heks

De wereld als moestuin

kies voor naïviteit

‘We nemen worteltjes en komkommer en pastolein, weet jij wat dat is? Lijkt me lekker. Pastolein en kikkererwten dacht ik, heb jij kikkererwten gezien ergens? En dan oh ja, spinazie en witlof, hmmmm, courgette, nou al zin in, oh kijk gladiolen! Ook mooi, lekker wat kleur.’

Bij de Welkoop stapelt een dame met hakken pakjes zaad in haar mandje.
Die heeft een coronaverhuizing naar het platteland achter de rug, is mijn inschatting.
En ik gun haar van harte het naïeve genot van natuur om zich heen, want dat stemt deemoedig en dat hebben we als mens nodig.
Leg ik even uit: loop je dagelijks van huis naar kantoor tussen de mensgemaakte betonnen gebouwen door, dan denk je al snel dat wij mensen de wereld geschapen hebben. Met steeds op dezelfde afstand een speels groen element omdat de mens beter presteert met groen in de directe omgeving. Blijkt uit onderzoek. Kunnen we ook, als mens.
Maar wie een tuin heeft en de verantwoordelijkheid draagt voor natuur als omgeving, piept wel anders. Spreekt ook wel anders, bij de Welkoop.
Leg ik even uit: ‘Ik zou het wel leuk vinden om weer een keer worteltjes te proberen’, zegt een vrouw, terwijl ze twijfelend met een zakje zaad in haar handen staat.
‘Op onze klei?’ antwoordt haar man of huisgenoot of broer, weet ik veel. Die antwoordt dat in elk geval.
Dan wiebelt de vrouw haar hoofd heen en weer terwijl ze zichtbaar de afweging maakt.
Enerzijds: worteltjes zou wel leuk zijn. Anderzijds: hoe moeten die arme dingen zich in die zware klei wringen. Enerzijds: worteltjes uit eigen tuin, mjamjamjam. Anderzijds: twee jaar geleden werd het helemaal niks. Aan de twijfel herken je de doorgewinterde moestuinier.
‘Kom, we proberen het gewoon nog eens’, besluit de man grootmoedig. Tot na de kassa blijven ze twijfelen of de zorgen om de worteltjes to be nou wel opwegen tegen het genot van zo’n oranje kronkelstaafje straks, uit eigen tuin. Maar er is een kans dat het gaat lukken hè, dit keer wel. Ze kiezen ervoor naïef te zijn.

Ik wil niet zeggen dat de gehakte mevrouw met haar gladiolen als toetje minder kans op groente uit eigen tuin heeft. Ze probeert veel en dan kan er gerust wel eens iets opkomen. Maar ze zal wel teleurgestelder zijn dan de ervaren moeser als er zaad niet opkomt, als de bloemen van de courgette er in de knop al afvallen en hordes slakken in een enkele nacht de jonge sla uit de bedjes hebben gerukt en vermorzeld.
De ervaren moeser gaat van zulke drama’s al uit en telt haar zegeningen als gulle, onberedeneerbare toevalligheden: ‘Dit jaar is de broccoli gelukt! Nou ja, het regende ook lekker vaak. Kijk, drie zijn het er zelfs.’

Verkering als een moestuin

Datzelfde principe doet zich voor op allerlei andere niveaus.
Wie voor het eerst verkering krijgt, wat in deze tijd van het jaar natuurlijk een onderwerp van belang is, is ervan overtuigd dat het altijd zo zal blijven. Die gelooft dat haar voeten nooit gaan stinken, dat zijn grapjes altijd lollig blijven en dat de seks tot op hoge leeftijd moeiteloos de kalk van het plafond laat springen.
Wie al eens een relatie heeft gehad, of misschien wel een paar, of een paar tegelijk, of een heel gezin, ik noem maar wat, weet dat de dingen voorbij kunnen gaan. De liefde kan vernevelen en de tekortkomingen en onhebbelijkheden van de ander staan opeens in het scherpe licht van alledaagse ergernissen over wie het gootsteenputje nou alwéér moet schoonmaken en je weerzin tegen zijn gesmak.
Soms heb je dan een hele fijne ex aan die voorbije liefde. En dat is heel wat waard. Soms kun je samen je nieuwe huis schilderen, of de auto lenen als die van jou stuk is.
En soms gaat het gewoon niet meer en vermijd je elkaar waar mogelijk, ook tijdens het Paasontbijt op de school van de jongste. Die dingen gebeuren, je kunt nu eenmaal niet overal iets aan doen.

De wereld als moestuin en verkering

En dat is goed.
Het is goed dat we aan een tuin beginnen vanuit de hoogmoedige gedachte dat wij het voor het zeggen hebben. Dat de grondsoort onder onze voeten er niet toe doet, dat we zelf wel uitmaken hoeveel water onze boontjes krijgen en dat daglicht ook in de schaduw van het schuurtje voldoende is. Anders zouden we nooit iets leren over hoe nietig en hulpeloos we overgeleverd zijn aan natuurwetten die elk seizoen straffeloos gewijzigd worden. Want soms geeft die moestuin ons een klopje op de wang door ons een courgette te schenken. Of 27, want tellen doet de moestuin niet.
En het is goed dat we geloven dat we blij en gelukkig blijven met deze man, deze vrouw, deze ander of allemaal. Of in elk geval de nabijheid van die ander zo fijn vinden dat we er een vertrouwensband mee opbouwen en kibbelen, waardoor we uit evenwicht raken en ons emotioneel en sociaal kunnen ontwikkelen.
Ja kom zeg, als we ons er voortdurend van bewust waren dat die knarrende geitenlach nooit went, dan zou de soort, mensen, niet meer worden voortgezet. Niemand zou meer kinderen willen krijgen met elkaar, of leuk durven doen tegen een ander uit angst dat je er pijn aan overhoudt.

De Verstandige Mens kiest naïviteit

Voor iedereen die ouder is dan, zeg, 34 jaar is dit geen nieuws. Die mens twijfelt aan keuzes uit realiteitszin. Omdat die al heeft meegemaakt dat boontjes kunnen rotten in de aarde en dat de liefde voorbij ging. Maar de Verstandige Mens kiest evengoed voor naïviteit.
Ja. Wij, Verstandige Mensen, wij weten hoe het leven in elkaar zit en we weten dat het kan mislukken allemaal. En toch gaan we er weer voor. We springen over dat vuur waarin onze hoop en ons verlangen nog nasmeult, we planten een appelboom zonder te weten hoe we die moeten snoeien en we kussen een mens op de mond om elkaar nabij te voelen. En daarmee maken we toch weer iets nieuws mogelijk, uit pure naïviteit, anders hadden we niet gedurfd.

De wereld heeft naïviteit nodig

De kracht van deze tijd is kiezen voor naïviteit. Naïef negeren wat we eerder hebben ervaren en waar we bang voor zijn. Naïef gewoon opnieuw proberen. Naïef besluiten om ons te richten op verbinding, op groei, op creatie, binnen de cirkel van onze eigen invloed. We weten dat het grandioos mis kan lopen. We kennen de geschiedenis van de wereld, mag ik hopen. En toch moeten we onze aandacht en energie uitbundig geven aan alles wat creatie veroorzaakt. We moeten kiezen voor naïviteit omdat we wel kunnen twijfelen of het goed komt, maar niet mogen ophouden om onze energie te richten op het verlangen dat het goed komt. Als wij onze kracht niet richten op dat het goed komt, hoe moet het dan ooit goed komen? Laten we eten zaaien en bomen planten, elkaar kussen en omarmen, laten we kiezen voor het negeren van de twijfel. Zeker nu is naïviteit kiezen voor creatie. En dat is de enige kracht die we hebben tegen destructie.

Yoeke is interheksueel met wortels in de Reclaimingtraditie

Geplaatst in Artikelen, Columns | Getagged , , , , , , | 2 reacties

Review: The Witch’s Path

The Witch’s Path. Advancing your craft at every level
Thorn Mooney
Llewellyn, 2021, 205 p.
ISBN 9780738763774. € 21,95

Have you ever felt like this? You have organized rituals for your coveners and attended festivals, but

… I didn’t necessarily do things that fed my own Craft and nurtured my own spirit.
After months of this, I’m starting to feel it. No wonder I feel so disconnected these days! I’ve been working as a priestess, but I haven’t been doing it in such a way that refuels me. I’m speaking and writing for Pagan communities, but I’ve been neglecting my own spiritual needs. I’m a covenleader and a high priestess, but somewhere along the way I stopped being a Witch. I didn’t even know that was possible.

This book was born out of ’those bumps that arise throughout a Witch’s life’ and is for everyone but the absolute beginner. Thorn Mooney and the reader look into some of the most important and common aspects of Witchcraft, reconsider practices, and tackle complicated topics. At the end of each chapter a structured activity is given for four groups: beginners; advanced practioners trying to shake up the routine; the ones that want to incorporate their Witchcraft into a crowded schedule and build a routine; and the Witches dealing with burnout. The elements guide the reader. Also Thorn Mooney gives alternatives to visualization and lengthy meditation sessions for Witches with aphantasia, ADHD and other cognitive needs.

The eight chapters are on ‘What exactly is Witchcraft’; Sacred Space; Devotion; Ritual and Magic; Personal Practice; Study; Community; and Challenges. That last chapter has subsections on Living as a Witch; The quest for authenticity; Dealing with imposter syndrome and Being in community.
To me the chapter on Devotion stood out, but all chapters are interesting, and it will depend on your person, your practice and your conditions which chapter will speak the most to you. All are helpful, especially with the advise on four levels. A ‘Further reading’ list, apart from the bibliography, contains even more indicators.

There are many books for beginners in Wicca and Witchcraft, but for the more advanced readers not that many general books on practice that are really worthwile. This definitely is a book that will help Wiccans and Witches at (almost) every level to reconsider and revive their practice. Highly recommended!!

Geplaatst in Boeken, English articles | Getagged , , , , , , | Reacties uitgeschakeld voor Review: The Witch’s Path