Iedereen ziet anders ‑ gesprekken over levensvisies
Mick Matthys
Otheo Books, 2025, 328 p.Paperback € 26,99 (e-book €14,99).
In dit boek verzamelt Matthys zeventien interviews met uiteenlopende gesprekspartners, van vurige gelovigen tot uitgesproken atheïsten, waarin telkens wordt gezocht naar de inspiratiebron waaruit zij hun levensrichting putten. Wat geloven ze, of wat juist niet? Hoe verhouden zich geloof, ethiek, politiek en sociale actie? Welke rol speelt twijfel, welke rol speelt religie of spiritualiteit?
Matthys gaat niet uit van voorgeschreven regels of dogma’s, maar van hoe mensen in hun dagelijks bestaan keuzes maken.
Naast gesprekken met o.a. Rienk Wielenga, Christian Boel, Antoine Bodar, Luc van Looy, Joris Vercammen, Mohammed Benzakour, Joop Maassen, Vincent Duindam, Frans Wuytack, Jozef Mampuys, Herman Philipse, Rob van Gerwen, Kristof Smeyers, Kim Nuyens, ben ik ook geïnterviewd. (Oktober 2023)
Matthys gaf toe dat hij niet al te veel wist over wicca, maar hij heeft goede vragen gesteld waardoor ik voor mijn gevoel een duidelijk beeld kon schetsen over bijvoorbeeld de rol van een Wiccan priesteres.
De meeste informatie heeft hij goed overgenomen – afgezien van een paar persoonlijke gegevens. Op de vraag “Wat betekent het dat je ‘wicca-priesteres” bent?’ heeft hij bijna letterlijk mijn response overgenomen…
Voor mij is wicca hoofdzakelijk een ‘mystery tradition’ waaronder ook de ‘coven tradition’ en de ‘nature tradition’. Het woord religie is ook belangrijk maar voor mij was het eerder een filosofische weg, ik spreek over ‘wicca philosophy’; in ‘wicca theology’ geloof ik niet. Ik volg dus een filosofische traditie, het ontdekken van het mysterie en waarom wicca zo’n belangrijke plaats heeft ingenomen in mijn hele leven.
Verder was de brede diversiteit opvallend. Het feit dat de geïnterviewden sterk uiteenlopen qua levensbeschouwing is een grote kracht. Er is geen eenzijdige focus, wat het boek levendig en relevant maakt. Matthys vraagt door op existentiële thema’s — geloof, twijfel, moraal, ethiek — en raakt zo aan veel van de vragen die hedendaagse lezers waarschijnlijk bezighouden. Omdat het geen ‘één waarheid’-verhaal is, nodigt het uit tot reflectie. Wie geïnteresseerd is in het levensbeschouwelijke landschap vindt hier waardevolle input.
Wat minder goed werkt is dat de gesprekken niet altijd even verrassend zijn en hoewel de diversiteit groot is, lijken sommige gesprekken zich te houden aan verwachtingen van het genre — geloof versus ongeloof, ethiek versus regels — zonder dat telkens nieuwe perspectieven radicaal opengaan. Ook omdat er zeventien gesprekspartners zijn, is de tijd per persoon beperkt. Voor lezers die één levensvisie echt grondig willen doorgronden, kan dat als oppervlakkig ervaren worden.
Matthys laat veel spreken, en dat is waardevol, maar soms zou ik een meer kritische analyse willen zien van de uitgangspunten van de geïnterviewden — bijvoorbeeld de manier waarop macht, cultuur of sociale positie levensvisies mede beïnvloeden. Voor lezers die een klassieke verhalende opbouw verwachten, kan het boek wat fragmentarisch overkomen — de losse gesprekken zijn sterk, maar de samenhang kan soms iets sterker.
Voor wie zich bezig houdt met de diversiteit van levensvisies, is dit boek een aanrader. Het biedt vele ingangen tot gesprek, organisaties en reflectie. Je kunt met dit boek werken als inspiratiebron: hoe verschillende mensen — vanuit geloof, twijfel, atheïsme — vorm geven aan hun engagement.
Het boek nodigt uit tot dialoog, tussen de lezer en de geïnterviewde, én tussen de lezer en zichzelf.
Over de auteur
Mick Matthys (Maldegem, 1945) studeerde thomistische wijsbegeerte en sociale pedagogiek aan de KU Leuven. Vanaf 1976 was hij als universitair docent verbonden aan de universiteit te Utrecht. Hij publiceerde en doceerde over jeugdsociologie en jeugdhulpverlening. Voor zijn proefschrift deed hij biografisch onderzoek naar de loopbaan en levensloop van academici, afkomstig uit het arbeidersmilieu.
