Hoe heet dat feest op de jaarlijkse kalender van wicca dat begin augustus wordt gevierd? Zowel het woord ‘Lammas’ als ‘Lughnasadh’ wordt gebruikt. Waar komen beide woorden vandaan?
Jaarkalender
Lughnasadh was een van de vier belangrijkste feesten van de middeleeuwse Keltische kalender: Imbolc begin februari, Beltane op de eerste mei, Lughnasadh in augustus en Samhain in oktober. Lughnasadh markeerde het begin van het oogstseizoen en het rijpen van de eerste vruchten, en was vanouds een tijd waarin de gemeenschap bijeenkwam, van marktfeesten, paardenraces en ontmoetingen met verre familie en vrienden.
Lughnasadh
Lughnadash, Lugnasa of Lughnasa (in nieuw-Iers: Lúnasa) is het feest van de god Lugh (Lú, in de nieuwe spelling). Hij is een heel belangrijke godheid in de vroegmiddeleeuwse Ierse literatuur. Lughnasadh is daarmee het enige oude Ierse feest dat is genoemd naar een god. Waarom zijn naam is verbonden aan juist dit feest, weten we niet. Hij was niet de god van de oogst en niet de god van de zon.
Het woord Lughnasadh kan worden opgesplitst in ‘Lugh Nasadh’ en betekent dan in Middel- of Oud-Iers de vergadering van Lugh of de uitvaartbijeenkomst van Lugh. Het Lughnasadh-feest zou zijn begonnen door de god Lugh als een uitvaartfeest met competitie (atletiek en andere sportwedstrijden) om zijn (pleeg)moeder Tailtiu te herdenken. Zij was naar verluidt gestorven aan uitputting nadat ze de vlakten van Ierland had schoongemaakt om plaats te maken voor landbouw.
In het moderne Iers betekent Lunasa zowel de eerste augustus als de hele maand augustus.
Brón Trogain
Lughnasadh is wel een heel oude naam, al is die misschien net niet zo oud als de Ierse naam ‘Bron Trogain’ voor dit oogstfeest. Die naam komt voor in de Tochmarc Emire (’the wooing of Emer’, ofwel ‘het dingen naar de hand van Emer’). Dat is een van de verhalen in de Ulster-cyclus van de Ierse mythologie. Het gaat over de pogingen van de held Cú Chulainn om te trouwen met Emer, die in latere verhalen verschijnt als zijn vrouw, en zijn gevechtstraining bij de krijgsvrouw Scáthach. De Tochmarc dateert van de tiende eeuw, en mogelijk al uit de achtste eeuw.
Brón Trogain betekent zoiets als ‘het verdriet van de aarde’. Brón betekent verdriet, rouw, last of klaaglied. Trogain betekent niet alleen aarde en herfst, maar ook vrouwelijke raaf.
Lammas
In sommige Engelstalige landen in het noordelijk halfrond wordt 1 augustus Lammas Day genoemd, Lammasdag. Dat komt van het Angelsaksische ‘hlaf-mas’, ‘loaf-mass’ en is het ‘feest van het brood’. Ofwel het feest van de tarweoogst, het eerste oogstfeest in het jaar. Het was gebruik om op die dag een brood naar de kerk te brengen dat was gemaakt van (de eerste schoof van) de nieuwe oogst. Het brood werd gezegend en in het Angelsaksische Engeland kon het daarna ook worden gebruikt voor magie. Lammas werd ook ‘het feest van de eerste vruchten’ genoemd.
Het zou een groot oogstfeest zijn geweest in heel Europa, gewijd aan Ceres, Demeter en Juno Augusta, namen van godinnen die waakten over de rijpende oogst.
Bronnen en suggesties om verder te lezen
– Irish-American Witchcraft: Brón Trogain – Lúnasa By Another Name (artikel van Morgan Daimler, 21 juli 2015)
– Lughnasa – Festival of the Harvest, op de website ‘Irish Reconstructionist Polytheism’ van Morgan Daimler
– Lughnasadh (New World Encyclopedia)
– Lughnasadh (Wikipedia)
– Lammas (Wikipedia)
– Tochmarc Emire (Wikipedia).
