Redactioneel Samhain 2013

Het verschil tussen Halloween en Samhain

Ergens in de laatste twintig jaar is Halloween opgekomen als feest. Eerst bij een beperkt aantal mensen, nu over heel Nederland verspreid. Veel winkels liggen vol met papieren serviesgoed bedrukt met pompoenen, slingers in de vorm van spookjes en enorme heksenhoeden met spinnenwebben. Kranten geven recepten voor ‘enge’ hapjes en drankjes. Pretparken en discotheken organiseren thema-avonden.

Hét kenmerk van Halloween is blijkbaar dat je je verkleedt. Liefst in een eng kostuum. Spook, zombie, het monster van Frankenstein of een archetypische heks met grote neus en pukkel. Groen, want dat maakt het nog enger. En het maakt de deelnemer aan een Halloweenfeest nog onherkenbaarder. Zou zo iemand zich nou een ‘echte heks’ voelen, in zo’n griezelkostuum? Zouden de party-gangers weten hoe een echte heks zich kleedt als ze gaat heksen?

Niet. Een heks (in wicca) kleedt zich niet aan, maar uit. Heksen vieren ook geen Halloween, maar Samhain (spreek uit als sauwen). Dat is het Keltische woord voor de maand november, het begin van het nieuwe jaar. Hallowe’en (Hallow-even of All Hallow’s Eve) is meer de christelijke benaming voor de vooravond van november, dus de avond van 31 oktober. De dag erna is All Hallow’s (Day), Allerheiligen. Samhain gaat over de dood: de sluiers tussen de werelden zijn dun. Lees daarover meer in het vierde deel van ‘Het middelpunt van de cirkel’. Heksen gaan ‘gekleed in lucht’. Skyclad, in het Engels.

Het is niet alleen met Samhain dat heksen zich uitkleden, maar bij elk feest dat ze vieren. Kleding maskeert, net als de enge maskers. Kleding verbergt wie je werkelijk bent: je kunt je erin verstoppen. Je kunt doen alsof je iemand anders bent, of een betere (interessantere, mooiere) versie van jezelf. Als je naakt bent, is de vermomming weg. Je bent jezelf zoals je bent. Je geeft je niet alleen letterlijk bloot, maar vooral ook figuurlijk. En we zien vooral de overeenkomsten: we zijn allemaal mens.

Er zijn meer redenen om naakt te werken. Dat op oude schilderijen en prenten heksen naakt werden afgebeeld, was niet alleen omdat schilders excuses zochten om naakten te kunnen schilderen. Rituele naaktheid werd ook gebruikt door sjamanen én door profeten in het oude Israël (1 Samuel 19:24). Je bent naakt ontvankelijker voor energieën, beter in staat om subtiele verschillen te voelen, dingen aan te voelen. En je zet met je kleren je dagelijkse zelf ‘af’, en stapt een andere wereld in.

Dat naakt niets te maken hoeft te hebben met sex, kunnen naturisten je vertellen. Een naakt lichaam is niet zo verleidelijk als een sexy kledingstuk het kan maken. Maar het is wel een goede manier om afstand te nemen van het dagelijks leven en de maatschappij van alle dag. Daar waar een splitsing is tussen lichaam en geest, natuur en cultuur, het heilige en het wereldse. Ons lichaam is onze tempel. Het mag er zijn. Wij mogen er zijn.

Een goed nieuwjaar!
Jana.

De index geeft een overzicht van de artikelen in dit nummer, en een vertaling van de samenvatting.