Hoe zou de wereld eruit zien als niet Europeanen Amerika hadden ‘veroverd’, maar andersom bewoners van Zuid-Amerika Europa hadden veroverd? Zoals in het boek Beschavingen van Laurent Binet, die in zijn roman de wereld op zijn kop zet. Het zijn doorgaans niet de meest vredelievende volkeren die erop uit gaan om hun stempel op de wereld te drukken, en de Inca’s waren bepaald niet vies van oorlog voeren en gebieden veroveren. Maar ze hielden er andere ideeën op na dan de Europeanen die daadwerkelijk grote delen van de wereld hebben gekoloniseerd. In een Europa onder Zuid-Amerikaanse overheersing had godsdienst, religie, een heel andere vorm kunnen krijgen, en een andere plaats in de maatschappij. Meer zoals in de tijd van de Romeinen die niet een bepaalde god of godsdienst boven andere plaatsten, maar de goden van de door hen overwonnen volkeren gewoon een plek gaven in hun tempels. In ‘Beschavingen’ moeten de door de Inca’s overwonnen volkeren gemeenschapsdienst doen: een aantal dagen per jaar (op het land) werken voor het algemeen belang. Rijkdom en voedsel worden in het boek veel rechtvaardiger gedeeld dan we gewend zijn, en dan in de tijd waarin het speelt – de zestiende eeuw – het geval was.
In het boek van Binet zijn het een aantal kleine voorvallen, toevalligheden, die oorzaak zijn van grote verschillen. Vaak is er een hele reeks van ontwikkelingen die uiteindelijk bepalen waar het heen gaat. Ik had begrepen dat de ‘pest’ in Europa de oorzaak was dat de adel zijn macht verloor, en de burgerij opkwam. In feite waren er al sociale en politieke gebeurtenissen die de samenleving sowieso zouden hebben veranderd. De pandemie van 1347 tot 1352 – blijkbaar is niet eens zeker dat de ‘zwarte dood’ veroorzaakt werd door de pestbacterie – had wel grote gevolgen. Hij kostte in elk geval vele levens, in die vijf jaar en in latere golven. Nu ook wij midden in een pandemie zitten, is het lastig om te zien wat die voor onze maatschappij gaat betekenen. We weten al niet wat er komende winter en volgend jaar gaat gebeuren, laat staan dat we kunnen voorzien hoe ons leven er over twintig jaar uitziet. Zelfs zonder dat er sprake is van ziekten, vulkaanuitbarstingen of meteorieten. Wie voorzag de snelle opkomst van de mobiele telefoon en tablets? Hooguit Douglas Adams, met zijn Transgalactisch Liftershandboek, waarop in grote letters op de voorkant ‘Geen paniek!’
Wiccan Rede en Silver Circle vieren dit jaar het 40-jarig bestaan. We plaatsen daarom in dit nummer – de 161e editie van Wiccan Rede! – twee herdenkingsartikelen die geschreven zijn bij het 20-jarig jubileum, door Merlin Sythove, en door Fred Lamond. Daaruit blijkt wel hoe anders de wereld er nog maar twintig jaar geleden uitzag, aan het begin van het ‘internet-tijdperk’. Vreemd genoeg hoor je nauwelijks meer over het Aquarius-tijdperk, waarin een aantal grote veranderingen tot stand zouden komen. Wanneer dat tijdperk precies zou ingaan, is voer voor discussie. Het hoeft niet deze eeuw te zijn, al zijn er ook mensen die het heel precies dateren, bijvoorbeeld op 22 maart 2020. Hoe die veranderingen vorm gaan krijgen, daar zijn de astrologen het ook niet over eens. Mogelijk minder vaste structuren en hiërarchie, en meer losse verbanden en netwerken. In wicca heel gebruikelijk, al zeker sinds de jaren ’80 (een van de andere mogelijke begindata van ’the Age of Aquarius’). En nu ook in zwang bij ZZP’ers die zich ‘verzekeren’ van een inkomen bij arbeidsongeschiktheid in onderlinge ‘broodfondsen’ en bij lokale energie-coöperaties.
Onverwachte gebeurtenissen openen de mogelijkheid van nieuwe denkrichtingen. Een voorbeeld uit de dagelijkse praktijk: ik wilde nooit thuis werken – terwijl ik veel kritiek had op het beperkte aantal werkplekken op kantoor. Nu we wel thuis moeten werken, blijkt dat in de praktijk prima te kunnen, ook voor mij. Dat vergde aanpassingen qua techniek, voor mijn werkgever, en aanpassingen thuis – betere werkplek, tijden anders indelen – en we moeten andere manieren zoeken om elkaar als collega’s te blijven ontmoeten, om in contact te blijven.
Op religieus en spiritueel gebied spelen vergelijkbare veranderingen. Grote bijeenkomsten zoals festivals zijn afgelast of uitgesteld. De vraag is of die terugkomen. Kan het samenwerken in covens nog wel, nu reizen moeilijker is en kwetsbare mensen voorlopig erg voorzichtig zijn met hun gezondheid? Hoe dan? Gelukkig zijn juist heksen al gewend om thuis te ‘werken’, met een altaar en alle spullen die we nodig hebben in huis. Of op een plekje in de natuur, alleen of met een paar. Gaan we terug naar meer solo werken, als heks alleen, maar dan wel met de voordelen van intranet als groot verschil met vroeger? Of gaan we een richting op waarvan we nu nog niet weten waarheen die leidt?
We kunnen veel meer denken buiten de bestaande kaders, ‘out of the box’, anders dan tot nu toe. Denk aan Loesje-posters. Neem OMdenken als voorbeeld. Is er een probleem, dan is de eerste vraag NIET wat er de oorzaak van is, laat staan wie er de ‘schuld’ van is. De vraag is hoe we met het probleem kunnen omgaan. Daar kunnen we creatief in zijn. En nu we gezien hebben dat (snelle en) drastische veranderingen mogelijk zijn, kunnen we ook onze eigen idealen nastreven. Leven met respect voor de aarde, in vrijheid onze religie beoefenen, met zorg voor de mensen die het moeilijker hebben.
Keep pure your highest ideal, strive ever towards it.
Houd je hoogste idealen zuiver, en blijf ernaar streven. Ook nu. Juist nu?
Blessed be!
Jana.
Zie de inhoudsopgave voor alle artikelen in dit nummer.
P.S. Het graan groeit tegenwoordig bij mij in de achtertuin, door de zaadjes die mezen en mussen morsen.
