De wijsheid van de heks. Wat ik de afgelopen twintig jaar van de oude natuurreligie heb geleerd
Susan Smit
Lebowski, 2022, 352 p. € 22,99 (paperback). ISBN 9789048864812
Vaak heb ik iemand horen beweren dat Susan Smit niet meer aan hekserij deed. Het ging er immers niet meer in ieder interview en ieder programma met haar over. Gelukkig maar, want hekserij is maar één aspect van je leven, van haar leven. Logisch dat het over literatuur gaat als ze weer een nieuwe roman heeft geschreven, dat is ook het geval als een christelijke schrijver komt vertellen over zijn of haar nieuwe boek. Voor die mensen dit citaat uit het nieuwste boek van Susan:
Omdat hekserij een ervaringsreligie is, met een praktische en persoonlijke mystiek, is het moeilijk voor te stellen dat een mens zoiets ooit afzweert. Een persoonlijke ervaring kun je niet terzijde schuiven. Van een zelf verworven inzicht zul je niet snel terugkomen. Eigen rituelen en tradities groeien met je mee, zodat ze altijd in je leven blijven passen.
Net zoals bij de sceptici zelf dus. Misschien dat zij na twintig jaar Susan Smit eindelijk serieus gaan nemen als heks. Dat jubileum is de aanleiding voor het nieuwe boek, en het bevat inderdaad twaalf lessen die Susan leerde in twintig jaar heks-zijn. Je vindt die aan het einde van elk hoofdstuk, in cursief, als een korte samenvatting van het hoofdstuk ervoor. Maar het is veel interessanter om te lezen hoe ze tot die inzichten is gekomen. Het levensverhaal van Smit zelf, haar jeugd en relaties, het moederschap en haar carrière, en haar ervaringen als heks hebben allemaal bijgedragen aan wie ze nu is, hoe ze is en hoe ze zich opstelt in de wereld. Maar ze beschrijft haar ervaringen op zo’n manier dat je begrijpt hoe dat alles in jouw leven werkt, waar jouw pijn vandaan komt, en hoe jij kan groeien en er overheen kan komen. Zowel de wijsheid van psychologen, Albert Einstein, bekende (esoterische) schrijvers en popmusici (Anouk) als magische (de wet van causaliteit, de wet van correspondentie ofwel de wet van verbondenheid, de wet van polariteit) en alchemistische principes vormen toetsstenen. ‘Energie volgt gedachten’, is zo’n alchemistisch principe, dat Susan uitlegt en waaraan ze oefeningen en ervaringen koppelt, en dat op zo’n manier brengt dat je er als lezer ook gebruik van kunt maken. ‘Een heks is niet zweverig’ en ‘Aarden is niet moeilijk’ komen kort erna aan bod. En hoe je eerst jezelf vrij kunt maken van negatieve energie van een plaaggeest voordat je die ander liefde kan sturen. Of in plaats van, want “als liefde sturen ‘vanuit je tenen’ moet gaan, dan is het wellicht niet zo’n goed idee”.
Susan Smit volgt misschien een ander pad van hekserij dan ik, maar wat een herkenning vind ik in haar inzichten. Ik zou nog zoveel zinnen willen citeren, maar in plaats daarvan raad ik iedereen aan om het boek te lezen. Bij het eerste doorbladeren krijg je even het idee dat het een ‘en toen gebeurde er dit’- verhaal is, maar die persoonlijke ervaringen hebben hun functie en het boek biedt zoveel meer. Ik houd het bij een fragment uit het hoofdstuk over ‘Het schaduwrijk: zelfontwikkeling’:
Binnen hekserij gaat het niet om werken aan een nog betere versie van jezelf, maar om worden wie je ten diepste bent. Het gaat niet om het krijgen van een probleemloos leven, als zoiets al mogelijk zou zijn, maar om een leven vinden dat bij je past.
Aanbevolen voor iedere heks – wiccan of anderszins – en ieder die zichzelf wil ontwikkelen en geen schrik heeft van het woord heks. En ook voor wie dat wel heeft trouwens.
