8 spirituele winstpunten
Bespiegelingen van Yoeke. Interheksueel met wortels in de Reclaimingtraditie. www.yoekenagel.nl
Laten we het hier nu ook eens een keer over corona hebben. Dat spul – inclusief lockdown, angsten, verlangens, realiteit, fake, inzichten, twijfels, verwijten, ziekte en verlies – bepaalt al een paar seizoenen in hoge mate onze dagindeling, ons sociale leven, ons lichaamsbewustzijn, ons uitgaanspatroon en ik heb nog maar bar weinig mensen erover gehoord hoe het ons spirituele leven beïnvloedt.
Dat van mij is in ieder geval enorm opgeknapt van het C-gebeuren. Vrijwel het hele pakket.
De eerste spirituele les: onthechting.
Ten eerste ben ik me meer bewust geworden van mijn sterfelijkheid. Dat had ik niet verwacht, want ik dacht dat ik daar toch al mee bezig was. We werken met licht en donker, nietwaar? Ik was al niet bang voor het donker en nu studeerde ik, tussen wat lockdowns door, ook nog af als uitvaartbegeleider. Maar dat is nog wat anders dan me ten diepste realiseren dat mijn leven deze week nog voorbij kan zijn als ik slecht reageer op het virus. Of dat van mijn ouders. Mijn kinderen. Mijn geliefden. Mijn sterfelijkheid zo na aan het lijf voelen stemt deemoedig. Ik beleef vergankelijkheid. Alles gaat voorbij. Jij en ik ook. En als het voorbij is, wat heeft dan nog waarde voor mij? Wat laat ik achter? Deze gedachte helpt bij de spirituele oefening van onthechting.
De tweede spirituele les: verbinding.
Zo onthecht als maar kan van spullen, prestatie en status dus. Dat is lekker hoor. Maar met het onthechten van onzin stromen de tranen ook vrij bij de gedachte aan wat en wie werkelijke waarde voor me heeft. Ik stuurde kaartjes, belde mensen, mailde enthousiast met lieden die ik al jaren niet gezien had omdat ik me realiseerde dat ik graag wilde weten of ze veilig zijn, of ze gezond zijn, of ze niet stilletjes aan het doodgaan zijn zonder dat we elkaar nog gezien hebben. Een enkeling deed dat wel en ook het verdriet en de pijn daarover liet me door en door voelen dat ik verbonden ben met anderen. Dat mijn leven altijd raakt aan de mensen van wie ik houd. Dat ik, zelfs als ik alleen ben, niet afgesneden ben van de liefde.
De derde spirituele les: gezondheid.
Niet ziek zijn is niet vanzelfsprekend. Maar ik ben niet gewend geweest om bewust gezond blijven te bevorderen. Nu voel ik mijn lichaam beter. In maart wantrouwde ik nog elk kuchje en hoofdpijntje van mezelf. Inmiddels ken ik de taal van alle signalen beter. We hebben een veel betere relatie opgebouwd, mijn lijf en ik, dan we in jaren hadden. Bewegen, maar ook tijdig de pure stilte in om te luisteren naar mijn lichaam, allemaal prima. Maar vooral: een diepe dankbaarheid voel ik, voor alles aan mij wat gezond functioneert. Al die organen! Lucht in en uit! Orgasmes! Smaak en geur! Blijdschap, huilen, springen, bedenken, bewegen… Wat zijn we bofferds met zo’n lijf als alles het doet.
Gezondheid is ook op m’n benen blijven. Niet omvallen nu. Dit is de tijd waar we voor getraind hebben: een tijd waarin we de balans van binnen moeten kunnen herstellen, keer op keer. Gronding is alles.
De vierde spirituele les: er is tijd.
Met al die dingen die niet door kunnen gaan is er tijd om te doen waar ik voor kies. Ik kan een uur per dag besteden aan meditatie, rituele handelingen, zang en dans, het samenstellen van verfijnde tincturen en crèmes of het breien van een harmoniebevorderende magische sprei als ik wil. Punt is: wat wil ik? Hoe wil ik mijn tijd zelf indelen? Nu mijn agenda zo goed als leeg is, omdat Zoom-besprekingen sneller en gemakkelijker gaan dan live, vul ik mijn tijd bewuster en zorgvuldiger. Er is tijd. Oké, geen geld meer, effe realistisch blijven, maar er is wel tijd.
De vijfde spirituele les: er is ruimte.
De moestuin opnieuw ontdekken. Een schutting vlechten van snoeihout uit de perenboom. Een vuurplaats bouwen van bakstenen die buurvrouw niet meer nodig heeft. Wandelen, het bos in, langs de rivier lopen. Maar ook: lezen. Kabels breiden omdat rechte lapjes gingen vervelen. Schrijven. Een boomstronk ombouwen tot sleutelbewaarplaats. Het huis schilderen. Doordat ik de wijde wereld niet in kan om lezingen en trainingen te geven is mijn ruimte heel anders. Ik had ooit een tas waarop stond: ‘Binnen de perken is evenveel ruimte als daarbuiten’. Jules Deelder had dat ontdekt. Een mooie samenvatting van het verhaal dat mijn ouders me er ooit over leerden: kleine Moos zit op te scheppen hoe groot hun tuin wel niet is. Als Sam aan de beurt is zegt die trots: “Wij hebben een hele kleine tuin. Maar hoog!” De beperking van mijn ruimte heb ik ervaren als hoog en diep.
De zesde spirituele les: er is meer.
Sommige mensen kende ik alleen maar als eentje uit de groep. Die vrouw die altijd wel ergens bij de bar te vinden was bij een feestje. Die man die tijdens elke vergadering zo zakelijk bleef. Maar mensen een op een ontmoeten brengt een heel andere kant van ze aan het licht. Diepgang. Aandacht. Doorvragen. Nieuwe gezichtspunten. Onverwachte humor. Er is vermoedelijk wel vaker een ongeziene laag geweest van mensen die ik dacht te kennen, we kwamen er alleen niet aan toe.
De zevende spirituele les: de goden zijn overal.
En ik kwam ook niet altijd toe, vroeger, aan het waarnemen van de prachtigste toevalligheden. ‘Wees alert als de duiven het toeval op je schouder schijten’, schreef geloof ik Milan Kundera ooit. Maar door heel hard door te werken en heen en weer te rennen in een druk leven dat zich uitstrekt van hot naar her, tussen heg en steg, sluit de mens wel eens de oren voor toeval, de taal van de goden. Maar toeval is ook vaak het alarmsignaal van de eigen kennis en inzichten die nog in het donkere gedeelte van het brein ronddobberen. Jammer, dit. Nu, in dit tragere, kleinere, intensievere leven, weet ik vaker wat ik helemaal niet kan weten. En nog zie ik het meeste over het hoofd, vermoed ik. Maar de goden zijn wel iets dichterbij en dat is goed gezelschap.
De achtste spirituele les: we zijn creatief.
Creatie is de enige kracht die we tegenover destructie, afbraak en verval kunnen inzetten. Sterker nog: creatiekracht wordt direct sterker als er iets fout gaat. We moeten wel. Als de gewone gang van zaken niet door kan gaan, als alle plannen onmogelijk uit te voeren zijn, als niks is zoals we het kennen, dan moeten we wel op zoek naar onverwachte oplossingen. Dat is de kern van creativiteit. Anders omgaan met tijd, ruimte, geld, gezondheid, de natuur, verbinding, onthechting, spiritualiteit, zelfonderzoek, magie en de goden vereist een creatieve geest. Sprankeling. Uitproberen. Live contact hebben zonder elkaar in gevaar te brengen. Online contact hebben en proberen daar iets moois van te maken. Digitale oplossingen creëren, zoeken naar mogelijkheden binnen ieders eigen begrenzende overtuigingen. De diepte en hoogte in waar dat mogelijk is. En stil zijn om ruimte te maken voor nieuwe ingevingen. Ook dat, creatieve stilte, is winst.
We kunnen dit.
De grootste winst is misschien wel dat we dit kunnen. Dat we het dan toch maar doen, op een of andere manier. Dat we hier, en dat is een opluchting, later over kunnen zeggen dat we er bij waren en het hebben beleefd. Met grote inspanning, frustraties, woede, onbegrip, gemis en verdriet, maar als we hierover later kunnen zeggen dat we erbij waren, hebben we het overleefd. Al is dat misschien net zo’n waarheid als ‘Als het regent in mei is april al voorbij’. Natuurlijk, het is ook wel weer een keer genoeg geweest hoor. En misschien is het, sommige mensen zeggen dat, op de lange duur wel hartstikke goed als er minder aanbod en consumptie is van van alles en nog wat, en dat dit C-gedoe daar de omslag voor is. Maar als het toevallig je eigen werk, geld, gezondheid, geliefde of activiteit is die is weggevaagd dan is dat verschrikkelijk. En toch: op spiritueel vlak denk ik dat ik er in elk geval op vooruit ben gegaan. Ik gun jou hetzelfde. Hebben we tenminste deze wonderlijke ontwikkeling goed kunnen gebruiken.
