Het Middelpunt van de Cirkel deel VII

“Oh do not tell the priest of or plight or he would call it a sin,
But we’ve been out in the woods all night,
A conjuring Summer in.”

Het is de periode van midzomer als ik dit artikel schrijf. De langste dag en de kortste nacht. Op een bijzondere plaats, ergens in de bossen, hebben we met een groep vrienden dit magische moment gevierd. Een hoogtepunt in het jaar, en de zomer moet nog beginnen!
Het is naar dit punt dat de natuur heeft toegewerkt. De vruchten van de Hieros Gamos zijn al overal zichtbaar hoewel de meeste nog niet rijp zijn voor de oogst.

In de natuur gaat vanaf dat zonnige midzomer-moment meer en meer zichtbaar worden dat alles onderhevig is aan processen van geboren worden, vrucht dragen en tenslotte het stervensproces dat uiteindelijk de transformatie zal voltooien. Er kan nu eenmaal geen groei bestaan zonder afbraak en afbraak zonder groei evenmin.

Het midzomerfeest heeft als thema dat de groeikracht op dat moment op zijn hoogtepunt is. Evenwicht is echter zeldzaam in de natuur. Evenwicht is vaak stilstand terwijl natuur vooral ontwikkeling is, voortgaande beweging. Het duurt dan ook niet lang meer of de afbrekende kracht zal heel langzaamaan, haast sluipend, weer in potentie gaan toenemen. Maar voor het weer zover is zullen we feest vieren en de vruchten plukken van ons bestaan!

Ook een mensenleven kent een dergelijk hoogtepunt. Het toppunt van groeikracht. Laten we zeggen het omslagpunt tussen de eerste en tweede levenshelft. In de eerste levenshelft treedt ons bewustzijn uit het rijk der schaduwen en lopen we op het pad des levens de zon tegemoet. Het leven staat in het teken van opbouw, inrichten en vormgeven. We hebben keuzes te over en genieten! Keuzes worden gemaakt in het besef dat de tijd aan onze kant staat en dat er altijd andere keuzes gemaakt kunnen worden indien nodig. Dat stemt vrolijk, zorgeloos en geeft een gevoel van vrijheid. Studeren, partner, werk, kinderen of juist niet. Jungiaans bezien zou dit het moment zijn van het aanbreken van de tweede levenshelft. De mens is zo tussen zijn 35^ste en 40^ste levensjaar in de kracht van zijn leven als hij plots bemerkt dat de zon niet langer in het zenit staat, maar reeds achter hem. De zon schijnt niet langer in het gelaat van de wandelaar op het pad des levens, maar in zijn rug en werpt haar stralen vooruit op zijn levenspad, hierbij de schaduwen steeds langer makend…

Carl Jung verwoordde dit principe al beeldend in “Ziel en dood:”

“Vanaf het midden van het leven blijft slechts diegene levend die met het leven wil sterven. Want, datgene wat in het geheime uur van de levensmiddag gebeurt, is de omkering van de levenscurve, de geboorte van de dood. Het leven in de tweede levenshelft betekent niet stijgen, ontplooien, vermeerderen en levensovervloed, maar dood, want het doel ervan is het einde. Het levenshoogtepunt niet-willen is hetzelfde als zijn einde niet-willen. Beide is: niet-leven-willen. Niet-leven-willen betekent hetzelfde als niet-sterven-willen, ontstaan en vergaan vormen dezelfde curve.” ¹

De geboorte van de dood, dat klinkt nogal heftig! Jung was natuurlijk een echte Leeuw en zoals wellicht bij een ieder bekend kunnen Leeuwen nogal dramatisch doen en nu en dan overdrijven. Toch is de geboorte van de dood een prachtige symboliek voor de afbrekende kracht die vanaf het levenshoogtepunt weer in kracht gaat toenemen. Wellicht komen er met deze geboorte van de dood ook de existentiële vragen op het levenspad van de wandelaar. Wat is de betekenis van het leven in het licht van de eigen sterfelijkheid? Wat wordt je antwoord op de processen van afbraak en ziekte die daar ergens in die tweede levenshelft liggen te wachten? Hoe ga je om met verlies dat je ongetwijfeld zult gaan lijden?

In hoeverre de tweede levenshelft betekent dat er geen sprake meer zou zijn van levensovervloed doch slechts van dood, zoals gelezen zou kunnen worden in het citaat van Jung, valt nog te bezien. Lammas moet immers nog komen en juist in de tweede levenshelft kan genoten worden van de vruchten van datgene wat men in de eerste levenshelft heeft gezaaid! Sommige vruchten zul je misschien zelf consumeren op je oude dag, sommige vruchten van je werk zullen niet bestemd zijn voor je eigen, persoonlijk gebruik, maar voor de generaties die na jou zullen komen. Vruchten die zullen dienen als zaaigoed voor anderen! Denk bijvoorbeeld aan boeken die je geschreven hebt, de kunstwerken die je hebt gecreëerd, mensen die je hebt geïnspireerd, grote dromen die je vormgegeven hebt, kinderen die je hebt begeleid naar volwassenheid. Kortom, jouw persoonlijke bijdrage aan het proces dat evolutie heet!

Welk gedeelte van jouw oogst is bestemd voor de generaties na jou?

Ook veel schilders, dichters en schrijvers zijn geïnspireerd door de thematiek van midzomer en Lammas. De thematiek die verbonden is aan deze momenten in het jaar vormt een inspiratiebron voor het creëren van allerlei kunstzinnige uitingen.
Zowel thema’s als leven als dood, groei en afbraak komen veelvuldig voor, maar ook thema’s als offers, oogst en transformatie vormen de ingrediënten van veel kunst. Alsof de schepper van het kunstwerk zijn worsteling en geploeter met de existentiële levensvragen en de daarbij behorende tegenstrijdige emoties heeft willen omzetten, heeft willen transcenderen, tot een nieuwe vorm.

Hoe geeft je zelf vorm aan deze thema’s in jouw leven? Lukt het jou om antwoorden te geven op deze thema’s en hoe is het gesteld met hun onderlinge verbondenheid in jouw leven?

Vaak denk ik na over mijn eigen thema’s. Over het loslaten van controle en het laten gebeuren van de dingen. Dat is vaak datgene wat ik zou moeten doen maar juist ook datgene wat ik vaak ook zo lastig vindt. Over levensvragen. Existentiële angsten. Ook denk ik vaak na over mijn religie die Wicca heet. En wat ik lees in sociale media over Wicca. Woorden. Aaneengeregen tot zinnen. Standpunten. Definities.

Is de ontwikkeling van wicca nu over haar hoogtepunt heen? Stopt de expansie van het aantal mensen dat nog wil worden ingewijd in de traditie? Is wicca zich aan het ontwikkelen als een echte godsdienst met, eigenlijk heel mannelijk, vaste regels, structuren, hiërarchie, in/ en exclusion ofwel een duidelijke scheiding tussen het wie wel en wie niet, wat wel en wat niet? Krijgen we straks te maken met Wicca-priests, mannelijk of vrouwelijk, die ons gaan vertellen wat zondig is, net als in de Tree song maar dan omgekeerd? En zijn het niet juist de eclectische groepen die, eigenlijk heel vrouwelijk, een wat meer open en lossere structuur hebben, vaak zonder hiërarchie en waar bijeenkomsten een laagdrempelig karakter hebben wat mensen in deze tijd meer aanspreekt? Was Gardner ook niet gewoon eclectisch?

Het voelt niet als bosgrond onder mijn blote voeten en het ruikt niet naar wierook. Geen zacht briesje op mijn huid. Geen vervoering. Niet het schijnsel van de kaarsen, of de handen van mijn zusters en broeders in de mijne. Het is niet de oogopslag van de Godin van achter haar sluier, de knetterende energie van een god met Horens evenmin…

Serge van Heel (1972): Ik ben opgeleid en ingewijd in de Gardneriaanse traditie. Naast mijn werk als ambtenaar heb ik een praktijk aan huis voor Jungiaans Analytische Therapie. Als afstudeerproject van mijn opleiding (Postgraduate Program in Depth Psychology) ben ik bezig met een scriptie genaamd: Het middelpunt van de cirkel, over symbolen, archetypen, rituelen en het individuatieproces in de moderne hekserij.

Voor meer informatie of afspraken zie ook: www.sergevanheel.nl of mail me.