Column Yoeke Nagel
Het is al bijna donker maar nog steeds aangenaam warm als we een tafeltje vinden op het terras. “Dus jij noemt jezelf een heks,” zegt de Leuke Man en hij glimlacht boven zijn bierglas adembenemend vriendelijk naar me.
Razendsnel zoek ik op de tast naar mijn antwoordenboekje in mijn achterhoofd. Weg. Wel doemt het beeld op van het vriendinnetje van een van mijn dochters dat zichzelf op een dag transformeerde van vrolijk springerig meisje naar een sombere goth met zwartomlijnde doffe ogen omdat ze nu ‘een heksje’ was geworden.
“Nou nee hoor, ik noem mezelf juist bij voorkeur geen heks. Om misverstanden te voorkomen. Het is zo beladen en het roept nogal wat weerstand op,” zeg ik.
Mijn eigen weerstand voornamelijk, realiseer ik me.
Mijn weerstand tegen de fluffies die alle versjes uit het tweede heksenboekje van links uit hun hoofd leerden en daarmee elke volle maan, soms wel de halve avond, heeeel heksig zijn.
Tegen de ‘gewoonloslatentoevalbestaatniets’, die elke zelfgemaakte blunder uitleggen als een ingrijpen van de goden dat eigen initiatief in het leven totaal overbodig maakt.
Tegen de hardcore wicca’s die elk persoonlijk verlangen, of het nu gaat om een leuke minnaar, loonsverhoging of het moederschap, proberen af te dwingen met complexe serierituelen.
Tegen societyheksen die vooral in het openbaar koketteren met een beetje mal zijn.
Laat hij nou niet denken dat ik zo’n soort heks ben.
Direct barst de herinnering open aan hoe ik de godin bij mijn inwijding beloofde te leven als priesteres en aanspreekbaar te zijn op mijn daden en woorden. De Leuke Man houdt me aan mijn belofte door me afwachtend aan te kijken.
“Maar ik ben het wel degelijk, ja,” voeg ik er snel aan toe.
“En wat betekent dat dan voor jou?” informeert hij. Hij zet zijn halfvolle glas erbij op de tafel om aan te geven dat hij de tijd gaat nemen voor mijn antwoord.
Al die dingen die het niet zijn voor mij zou ik zo kunnen opnoemen. Maar daar vraagt hij niet naar en ik weet voldoende van magie en van communicatietechnieken dat het juist helemaal verkeerd uitpakt als ik iets ga zeggen waar een ontkenning in zit.
“Leven met de seizoenen,” probeer ik, maar hoewel hij niks zegt en afwachtend knikt, realiseer ik me dat het ook voor hem weer herfst en ooit weer voorjaar zal worden. “En hoe ik die terugzie in mezelf,” gooi ik er achteraan. Weer knikt hij. Als coach heeft hij natuurlijk heus wel eens nagedacht over hoe in een mensenleven de seizoenen weerspiegeld worden en hoe verstandig het is om niet van jezelf te eisen dat je in de winter uitbundig opbloeit en allerlei nieuwe initiatieven de wereld in slingert. Of hoe we de eerste 25 jaar van ons leven de lente beleven, daarna pas tot volle bloei komen en tegen de 70 misschien wat herfstiger van aard worden.
“Het is een manier van leven, het zit overal in,” zeg ik. “Een respectvolle houding naar alles wat leeft, waardering voor de bezieling van de natuur, actieve verantwoordelijkheid nemen voor de wereld waarin we leven, zelfonderzoek blijven doen…” Stuk voor stuk punten die mij in niets onderscheiden van een weldenkend christen, moslim of humanist. Ik ben erbij. Ik zal toch moeten toegeven dat er nog iets is. “… en beschikbaar zijn voor magisch werk.”
Hij trekt zijn wenkbrauwen op en zijn lippen golven als de rivier die terugvloeit naar de zee. “Een ritueel bedenken en begeleiden bijvoorbeeld, voor mezelf en voor anderen, om belangrijke gebeurtenissen aandachtig te beleven. Gebeurtenissen als geboren worden. Examen doen. Een relatie bevestigen. Dood gaan. Dat soort dingen. De stap van hier naar daar onderstrepen met een rituele handeling om er langer bij stil te staan. Bewuster leven. Intenser. Het mysterie van het alledaagse. De magie van de afwas, extase als gebed. Dansen. Seks. Niet bang zijn voor het donker. En heksen vertellen over het algemeen veel betere moppen dan andere religieuze stromingen.” Ik zwijg.
Oh jee, het is weliswaar allemaal waar, maar dit zou ook best eens een goed moment kunnen zijn om te stoppen met het roepen van stukken van het antwoord. Straks begin ik over de godin die ik in mijzelf erken en vooral ook zo overweldigend duidelijk in hem, over het goddelijke waar we deel van uitmaken en wat ons weerspiegelt, het mysterie van de vijf elementen, aarde, vuur, water, lucht en geest die het centrum vormt en de cirkel die ons omvat. Wat schieten we ermee op? Terwijl ik zou willen zeggen dat het allemaal heel mooi, diep en tegelijkertijd volkomen natuurlijk en alledaags is, maak ik het alleen maar ingewikkelder met alles wat ik zeg. Ik blijf nog even zwijgen. Voor de zekerheid.
“Komt je aarzeling om er voor uit te komen dat je heks bent misschien voort uit het verleden?” biedt hij me heel attent aan. “Dat er zoveel vrouwen op de brandstapel zijn gezet en vermoord werden op beschuldiging van hekserij? Is het een soort ingebakken angst om gevaar te lopen?”
Ik frons. Dit is een elegante en eervolle uitweg, maar dat zou laf zijn en voor mij onwaar.
“Nou nee. Eerder het omgekeerde. Er zijn juist zoveel mensen mee aan de haal gegaan. Er wordt de grootst mogelijke onzin beweerd en geloofd over wat hekserij nou eigenlijk is. En iedereen denkt dat zijn eigen visie de enige juiste is.” Hij grinnikt. Terecht natuurlijk. Als er iemand is die dat pretendeert op dit exacte moment, op deze plek, dan ben ik het wel. Waarbij ik kennelijk wel de hoogmoed heb te doen alsof ik zo’n visie heb, maar nog steeds zit te stuntelen om ‘m onder woorden te brengen.
Wat versta ik onder heks zijn, vraagt die man! Nou ja, die Leuke Man. Dat is alles! Is dit nou een uitleg? Niet echt nee. Ik doe dat ook eigenlijk nooit: uitleggen wat het voor mij betekent om heks te zijn. Bij een onbekende interesseert het me strikt genomen geen ruk of ze begrijpen wat ik er onder versta. Het zal me worst wezen als ze denken dat ik op een bezem of een stofzuiger rond de maan vlieg of een gefrustreerde huisvrouw ben met een gereformeerde achtergrond waar ik me met supermarktmagie van hoop te bevrijden. Ze denken maar raak. En heksenvrienden vragen er niet naar bij elkaar, of het moest in rituele vorm zijn, tijdens een inwijding bijvoorbeeld. Verschillen worden verondersteld en lang geaccepteerd, worden soms zichtbaar in afwijkende handelingen, zijn bekend omdat we wel weten van elkaar in welke stroming we zijn opgeleid. Niks om over door te praten.
Maar de Leuke Man heeft een tweede biertje besteld en voor mij ook eentje. Hij wil het echt weten en, erger nog, ik wil ook graag dat hij het weet. Als hij opnieuw glimlacht zwijgen de vrouwen op het terras een momentje – en ook een behoorlijk aantal mannen.
“Vreemd eigenlijk hè,” zegt hij met een prachtige mildheid in zijn stem: “Jij bent juist zo goed met woorden, maar hier, bij iets wat je zo na aan het hart ligt, kom je er niet uit.”
Hij heeft gelijk. En hij vindt dat ik goed ben met woorden. Zucht… Als we zoenen sprankelen zijn ogen als de maan en de sterren en de glanzende billen van Baobo. Ze heeft me weer bij de kladden.
Het is Lammas. Tijd om woorden te oogsten. Vertel het maar. Wat betekent het voor je om heks te zijn?
Laat het me weten. Stuur een mailtje naar de redactie.
Yoeke Nagel, Reclaimingheks, biedt op 24 augustus in Alphen de werkdag ‘Energie genoeg’ aan. Op 30 augustus start de cursus ‘De kracht van de vijf elementen’ waar je in zes avonden werkt met ademhaling, meditatie, tarot, damestasjeslezen, pentagramwerk, krachtdieren, beweging, zang, woord- en andere magie.
