Wachters waar zijn we aangeland?
Imbolc 2014. De donkere aarde is weer vruchtbaar geworden en een nieuw seizoen van groei en ontwikkeling ligt weer in het verschiet.
Maar Wachters, waren we hier niet al eerder?
Mijn eerste artikel in de Wiccan Rede verscheen een jaar geleden, met Imbolc. En is dat feest niet vergelijkbaar met dit Imbolc-feest? Toen ging het toch ook over vruchtbaarheid, groei en ontwikkeling? En welke eigenschappen sluimerden destijds in de schaduw die tot ontwikkeling wilden komen? Draaien we niet gewoon in een kringetje rond? Heeft er nu een ontwikkeling plaatsgevonden van mezelf in dit afgelopen jaar, of zijn er slechts wat uiterlijke omstandigheden veranderd en ben ik nog precies dezelfde persoon als degene die vorig jaar een stukje schreef over Imbolc?
Inderdaad, het wiel van het jaar rolt maar voort. De jaarfeesten gaan maar door en lijken elkaar in steeds rapper tempo op te volgen. Processen van geboorte, groei, ontwikkeling, transformatie, neergang en sterven wisselen elkaar in hoog tempo af.
De tuin heeft weer een seizoen van groei, bloei, en afsterven doorlopen en is nu vanuit een serene winterrust opnieuw aan het ontwaken voor een seizoen van hernieuwde groei.
Het huis is opnieuw geschilderd, de zon en de elementen hadden zo hun sporen nagelaten op de oude verflagen. Eindelijk op Marktplaats voor een prikkie die mooie opiumtafel gevonden voor in de huiskamer, van die zoutlampjes die een warme sfeer geven en ook het mooie en dikke Perzisch tapijt van mijn oude grootvader die afgelopen najaar is overgegaan, staat erg mooi!
Mijn nieuw nichtje hebben we een warm welkom geheten toen de zon het teken van de Schorpioen doorliep en onze kinderen zijn dit jaar gegroeid, letterlijk. Dat scheelt toch wel een paar centimeter en ze hebben zich verder ontwikkeld op de basisschool.
Een nieuwe functie bij mijn werkgever, mijn reguliere baan.
Ontzettend veel geleerd tijdens de lessen aan het Jungiaans Instituut. Wat een inspirerende mensen heb ik daar ontmoet en wat een begeesterde docenten! Naast de vele therapie- en psychiatrievakken en sessies heb ik les gehad over dromen en droomanalyse, over kosmologie, over het werken met tekeningen, over alchemie en de mystici, over sprookjes, Maria Magdalena, de gnostici en over de energiemeesters van de Inca’s. Het werk aan mijn gelijknamige scriptie: ‘Het middelpunt van de cirkel’, een Jungiaanse benadering van de symbolen, archetypen, rituelen en het individuatieproces in de moderne hekserij, vordert gestaag.
Mijn praktijk voor Jungiaans Analytische therapie is gegroeid. Een nieuwe behandelstoel, nieuwe cliënten en ook zelf een droomcursus ontwikkeld.
Mijn lichaam is ook een jaar ouder geworden. Het is nog goed gezond, al merk ik al wel aan kleine dingen dat ik de veertig voorbij ben. Ik tel wat extra grijze haren, en de weegschaal geeft een kilootje extra aan. Nieuwe mensen leren kennen via de MS-vereniging. Mensen die moeten dealen met een slopende ziekte en toch niet verslagen in bed liggen.
Maar ik? Ben ik sinds Imbolc 2013 nu wezenlijk veranderd door mijn werk en ontmoetingen? Ben ik een beter mens geworden door de dingen die ik ondernomen heb? Een wijzer mens door al die theoretische kennis? Ben ik zelf nu meer ontwikkeld dan vorig jaar? Is het überhaupt mogelijk om jezelf te ontwikkelen?
Dat is nog maar de vraag. De kern van mijn psyche wordt gevormd door dat wat C.G. Jung het Zelf noemt, de gnostici noemen het de ‘godsvonk’ en anderen noemen het de ‘kern’ of hogere Zelf, het innerlijke vuur, de diamant of Goddelijke Kind. De Boeddha-nature, innerlijke Christus of het goud van de alchemisten. De Tibetaanse monniken mediteren over dit Zelf door het maken van zand-Mandala’s, het symbool van het Zelf.
Een mooie en herkenbare definitie van het Zelf door Jung1
“Dit iets is ons vreemd en toch zo nabij; helemaal onszelf en toch ook onkenbaar; een virtueel middelpunt met een zo geheimzinnige aard dat het alles kan opeisen; verwantschap met dieren en goden, met kristallen en sterren, zonder dat het ons verbaast, zelfs zonder dat het onze afkeuring wekt. Dit ‘iets’ maakt aanspraak op dit alles en meer, en wij bezitten niets wat we er redelijkerwijs tegenover zouden kunnen stellen. Integendeel, het is zelfs heilzaam naar deze stem te luisteren. Dit middelpunt heb ik het Zelf genoemd. Intellectueel betekent het Zelf alleen maar een psychologisch begrip, een constructie, die een voor ons onkenbare grootheid moet uitdrukken. Het gaat om een essentie die wij als zodanig niet kunnen bevatten; ze gaat per definitie ons begripsvermogen te boven. We zouden het evengoed de ‘God’ in ons kunnen noemen.
De aanvang van ons hele psychische leven lijkt onwrikbaar in dit punt geworteld te zijn, en al onze hoogste en uiteindelijke doeleinden lijken er naar toe te voeren. Deze paradox is onvermijdelijk zoals altijd wanneer we iets proberen te definiëren dat ons verstand te boven gaat.”
De God in ons en verwantschap met dieren, kristallen, sterren en goden. Dat is voor een beetje paganist niet zo heel erg vreemd, en eigenlijk heel natuurlijk. Dit Zelf, mijn Zelf, is ondeelbaar en onveranderbaar. Is er altijd geweest en zal er altijd zijn.
(Ik ben bij je vanaf het begin en ben datgene wat wordt bereikt als alle verlangens zijn gestild…) Wat prachtig is deze tekst toch!
Voor een gezonde spirituele ontwikkeling en voordat je dus vanuit het Zelf kunt gaan leven is er werk aan de winkel. Eerst zal je zicht moeten krijgen op de schaduwzijde van je persoonlijkheid en alle verdere gedissocieerde delen. Want wat jezelf niet (mag) wilt zijn, dat wordt verdrongen naar de schaduwzijde. Maar de grap is dat hetgeen je verdringt, met (enorme) kracht terugkomt. Denk maar aan de 13de fee in het sprookje van Doornroosje. Zij werd ontkend en verdrongen, maar komt kwaadaardig uit het rijk der schaduwen tevoorschijn met alle gevolgen van dien! En ook het verbannen van alle spinnewielen had geen enkele zin…. Daarbij projecteer je alle eigen schaduweigenschappen op de ander, en dan ook nog eens sterk vergroot!
Verder is het belangrijk voor persoonlijke groei en ontwikkeling dat je zicht krijgt op de werking van de tegenstellingen binnen jezelf. Alles bestaat uit tegenstellingen of zoals je wilt, uit polariteiten.
Het is ook interessant om eens te kijken met welke god of godin iemand affiniteit heeft. Vaak zegt de keuze voor een bepaalde god of godin iets over de ontbrekende eigenschappen van de persoon in kwestie. Doorgaans hebben de wat verlegen mensen, die moeite hebben met assertiviteit, met grenzen aangeven en voor zichzelf opkomen, grote affiniteit met krachtige godinnen zoals de Morrigan, Morgana, Kali. Mensen die zichzelf moeilijk kunnen laten gaan en een sterk controlerende persoonlijkheidsstructuur hebben, gaan vooral voor de extatische goden die geen last hebben van controle en schaamte zoals Pan of Dionysus. De uitdaging voor daadwerkelijke groei en ontwikkeling is nu juist die eigenschappen zelf te ontwikkelen die je aantrekken in de ander of in de god/ godin waar je affiniteit mee hebt. Hiermee verruim je je bewustzijn en vergroot je je zelfkennis.
Toch stelt Jung op meerdere plaatsen in zijn werk dat het wel van belang is om te beseffen dat er ook valkuilen zijn verbonden aan de weg naar het Zelf en dat een sterke basis in het normale dagelijkse leven van belang is. Jung stelt dat het belangrijk is om eerst een maatschappelijk leven op te bouwen en dat de weg naar het Zelf vooral in de tweede levenshelft zinvol kan zijn. De wegen naar het Zelf (spirituele paden) kunnen immers ook prima dienen als vlucht uit de werkelijkheid.
Ja, hier heeft Jung natuurlijk wel een punt. Wie een beetje rondkijkt in pagan land komt ze al snel tegen. Meisjes van 16 jaar die hun leven in handen leggen van de Godin. Mensen die zichzelf allerlei mediamieke gaven toedichten en stellen een hoog niveau van menselijke ontwikkeling te hebben bereikt. Ze staan in contact met Engelen, gidsen, helpers en een hele kudde geleidedieren en kunnen je moeiteloos en meteen vertellen waar de blokkades zitten die je hebt opgedaan in voorgaande levens. Vaak echter hebben ze van hun eigen leven een puinhoop gemaakt en zijn ze niet in staat om normale relaties aan te gaan en te onderhouden. Met hun spirituele voorkomen en uiterlijk compenseren ze hun innerlijke chaos en onvermogens.
Let maar eens op al die zelfuitgeroepen verlichtte en zogenaamd zeer spiritueel ontwikkelde mensen. Kijk eens hoe ze omgaan met anderen, wat ze zeggen over anderen? Geven ze blijk van mededogen of juist niet? Zetten ze macht in? Plaatsen ze zichzelf op gelijke hoogte met de ander, of mijlen ver erboven?
De enige ontwikkeling en groei die werkelijk van belang is, wordt het individuatieproces genoemd. Dit is het proces waarin je eigenlijk steeds meer jezelf wordt in relatie tot het collectief dat we met z’n allen vormen. (Want mijn gebod is liefde voor alle wezens…)
Dat wil zeggen dat je zicht krijgt op je afweermechanisme, op je projecties, je schaduwdelen, je gedissocieerde delen, het tegengestelde van je zelf ontwikkelen, het mannelijke/vrouwelijke in jezelf, totdat je steeds meer en meer vanuit het Zelf gaat leven. Het lijden in de wereld is op deze wijze ook niet op te lossen. Wel is het uitwerken van je eigen schaduwdelen en het terughalen van je projecties iets wat je zelf kunt bijdragen aan de ontwikkeling van jezelf en van het collectief dat we met z’n allen vormen.
Naarmate je meer zelfkennis opdoet en je bewustzijn verruimd hebt, ontstaat een nieuw bewustzijn dat niet meer in een bekrompen ik-wereld van persoonlijke gevoeligheden is gevangen. Dit ruimere bewustzijn is ook niet meer dat prikkelbare, egoïstische kluwen van persoonlijke ambities, wensen, hoop en vrees dat door onbewuste persoonlijke, tegengestelde tendensen moet worden gecompenseerd of gecorrigeerd.
Dus, heb ik mezelf ontwikkeld in de periode sinds Imbolc 2013?
Een klein, piepklein vlekje heb ik weggepoetst van mijn kern zodat deze iets meer straalt dan het jaar daarvoor.
Serge van Heel (1972): Ik ben opgeleid en ingewijd in de Gardneriaanse traditie. Naast mijn werk als ambtenaar heb ik een praktijk aan huis voor Jungiaans Analytische Therapie. Als afstudeerproject van mijn opleiding (Postgraduate Program in Depth Psychology) ben ik bezig met een scriptie genaamd: Het Middelpunt van de Cirkel, over symbolen, archetypen, rituelen en het individuatieproces in de Moderne Hekserij.
Voor meer informatie zie ook: www.sergevanheel.nl of mail me.
1 C.G. Jung, Verzameld werk deel 3, pagina 126.
