Germaans Heidendom, handboek voor blot en ritueel
Frigga Asraaf
Het Rad, 328 p., 2024. ISBN 9789403765242. €29,-
‘Germaans Heidendom’ is, zoals de ondertitel al zegt, een ‘handboek voor blot en ritueel’ en dan met name voor offers en rituelen binnen stromingen als Asatru, Vanatru, de Noordse Traditie en, uiteraard, het Germaans heidendom.
Het boek begint dan ook met een uitleg van het Germaanse wereldbeeld, de boom Yggdrasil, de negen werelden en alle dwergen, alven, reuzen, godinnen, goden en andere geesten die daar wonen. Hierna worden de betekenis en het belang van rituelen uitgelegd en komt de vorm en uitvoering van rituelen uitgebreid aan bod. Hierna bestaat het grootste deel van het boek uit tientallen voorbeelden van rituelen voor verschillende gelegenheden zoals het eren van goden en geesten, het vieren van jaarfeesten en overgangsrituelen voor onder meer geboorte, huwelijk en overlijden.
Frigga Asraaf is al dertig jaar actief als priesteres binnen het Germaanse heidendom en een van de drijvende krachten achter de blotgroep ‘Het Rad’. Tevens is Frigga oprichtster van de internationale gebedskring ‘Vlam voor Vrede’ (Flame of Frith). Met al deze ervaring is het logisch dat ‘Germaans Heidendom’ een goed geschreven boek is met gedegen en bruikbare informatie over het schrijven, uitvoeren en begeleiden van rituelen. De meeste rituelen zijn geschreven als groepsritueel, maar eenvoudig aan te passen voor solitaire heidenen. Een boek dat weliswaar gericht is op het werken binnen de Germaanse traditie, maar dat ook nuttige informatie, bruikbare tips en veel inspiratie bevat voor rituelen in andere tradities zoals wicca en druïdisme. Dit alleen al maakt ‘Germaans Heidendom’ tot een aanrader.
Maar er is meer. Frigga is tevens een van de makers van de podcast ‘The Wyrd Thing’ over inclusiviteit en diversiteit binnen het heidendom. ‘Germaans Heidendom’ wil dan ook expliciet handreikingen bieden voor inclusievere rituelen waar rekening gehouden wordt met alle aspecten van de mensen die er aan deelnemen. Er wordt in het boek goed nagedacht over hoe ook heidenen met een beperking deel kunnen nemen en wat er nodig is om ook heidenen van kleur en/of uit de LHBTQIA+ gemeenschap zich welkom te laten voelen. Deze overdenkingen en tips voor inclusievere rituelen zijn uiteraard ook heel bruikbaar voor wicca’s, druïden en andere pagans. Dit is wat ‘Germaans Heidendom’ onderscheidt van andere boeken over rituelen en heel relevant maakt voor deze tijd.
Zo staan er voorbeelden in van rituelen die je in de meeste andere boeken tevergeefs zult zoeken maar die voor een groeiende groep pagans zeer waardevol zijn. Bijvoorbeeld een ritueel voor de LHBTQIA+ voorouders en een ritueel voor transmensen die in transitie gaan. Ook bij de ‘traditionele’ overgangsrituelen is veel aandacht voor de diversiteit die tegenwoordig (gelukkig) mogelijk is. Zo is het huwelijksritueel niet alleen geschikt voor een verbintenis tussen een man en een vrouw, maar ook tussen twee mannen, twee vrouwen en non-binaire mensen. En ook voor een verbintenis tussen meer dan twee personen. Uiteraard is er een ritueel voor het welkom heten en benamen van een pasgeboren kind, maar ook voor een adoptief kind. Er zijn afscheidsrituelen voor een overleden persoon, maar ook voor het einde van een zwangerschap door een miskraam of abortus. Allemaal zaken die ook binnen andere tradities dan het Germaans Heidendom voorkomen.
Binnen wicca en andere vormen van hekserij is polariteit tussen godin-god en vrouw-man erg belangrijk, maar een groeiende groep mensen ervaart deze polariteit in zichzelf niet, minder of anders. Voor non-binaire personen en transmensen kunnen rituelen waarin man-vrouw-polariteit een sterk element is niet goed aanvoelen. En de nadruk op vruchtbaarheid in de klassieke zin speelt voor LHBTQIA+ wellicht ook wat minder. ‘Germaans Heidendom’ biedt relevante stof om over dit soort onderwerpen na te denken en ze bespreekbaar te maken in covens en rituele groepen. Hiervoor hoeft niet het hele Boek der Schaduwen herschreven te worden want zoals Frigga laat zien zijn kleine aanpassingen vaak al voldoende om een ritueel inclusiever te maken.
Kortom, er zijn meerdere boeken over rituelen in verschillende paganistische tradities, maar de nadrukkelijke aandacht voor inclusiviteit en diversiteit maakt ‘Germaans Heidendom’ tot een onmisbaar boek voor elke heiden of pagan die zijn/haar/hen rituelen wil laten aansluiten bij de 21e eeuw.