“Devotie is het sleutelwoord voor mij”

Wat ben jij, hoe noem je jezelf?

Ik ben priesteres. En seidhwerker, seidhkona.

Wat betekent het woord priesteres voor jou?

Dat is voor mij iemand die een heilige plaats en/of een eredienst in stand houdt. Het heeft altijd met goden te maken, je bent priesteres van een of meerdere goden. Ik ben in de allereerste plaats priesteres van de Vrouwe, de Godin die hier in de tempel op het altaar staat En ik ben priesteres van Thor: Hij heeft mij opgeëist. Er zijn andere goden in de tempel aanwezig. Ik zie mezelf niet als hun specifieke priesteres, maar ik eer ze wel elke dag.

Je bent opgeëist zeg je. Dus je bent geroepen? Of was het je eigen keus?

Het was niet mijn keuze om me aan Thor te wijden. Het was wel mijn plan om me te wijden aan een God, of eigenlijk een Godin. Ik was al heel lang geroepen tot het priesterschap, maar het duurde lang voordat ik had uitgevogeld wat dat betekent, hoe ik daar vorm aan zou kunnen geven.
Op een gegeven moment wilde ik me toewijden aan Freya. Ik heb het altijd belangrijk gevonden om vooral veel aandacht te geven aan de Goden van het land. Ik heb ik in het bos een ritueel gedaan, en op het moment suprème hoorde ik mezelf zeggen: Thor wil jij mij als priesteres accepteren? Ik heb daar nooit spijt van gehad want Thor is mijn allerbeste Vriend. Pas later ben ik gaan begrijpen waarom Thor op dat moment, en nog niet de Godin.

Nog niet?

Dat heeft nog een aantal jaren geduurd. Ik heb in die jaren een serie inwijdingen in de andere werkelijkheid gehad die mij steeds dichterbij het priesterschap brachten. Daaraan heb ik mijn namen overgehouden, die ik pas later in het openbaar ben gaan gebruiken. Bij de eerste inwijding ‘Zia’, en later ‘Elokha’. Pas bij de tweede Godinnenprocessie ben ik als priesteres geaccepteerd door de Vrouwe. Ik bracht het toen al in de praktijk maar ik noemde me nog geen priesteres. Na de tweede processie is deze tempel ook pas ontstaan.

Wie is de Godin? Is zij ‘de Vrouwe’ zonder een specifieke naam?

De Vrouwe is de Vrouwe met 10.000 namen. Na al die jaren kan ik nog steeds geen definitief antwoord geven wie Zij precies is. Zij is het Al, maar met het Al kun je niet communiceren, en ik communiceer absoluut heel persoonlijk met Haar. Ik heb het opgegeven me daar het hoofd over te breken. Ik accepteer het als een mysterie. Ze is het Al en Ze is ook heel dichtbij me. En ook voor anderen is Zij te voelen. Bam! Ze kan heel sterk aanwezig zijn.

Wat doe je in de praktijk als priesteres? Hoe doe jíj dat?

Mijn priesterschap bestaat uit het onderhouden van deze tempel, met dagelijks ritueel. Ik open de tempel elke ochtend en ’s avonds wens ik alle aanwezigen goedenacht.

Ik onderhoud het licht op het altaar, dat 24/7 brandt.

En ik ben beschikbaar voor ieder die me benadert met spirituele vragen.
Nog steeds houd ik één keer per maand een openbare bijeenkomst hier – er is te weinig belangstelling om vaker een bijeenkomst te houden.

Ik schrijf over mijn visie op paganisme, heidendom en priesterschap en ik trek soms mijn grote mond open op internet over die onderwerpen – ik zie het ook als mijn taak als priesteres om soms dingen tegen te spreken of juist uit te dragen. Daar speelt Thor vaak ook een grote rol in.

Ik leid een aantal groepen hier in de tempel. Veel mensen komen hier om seidr te leren. Dat is verbonden met de Noordse Goden, dus daar komt ook priesterschap bij kijken.

Maar het dagelijks ritueel en het onderhouden van deze plaats zijn de kern van mijn priesterschap.

Mijn dagelijks gebed en meditaties zijn meer voor mijn persoonlijke ontwikkeling.

Hoe houd je het vol? Hoe blijf je geïnspireerd? Is dat ook door die meditaties?

Nee, dat is door wat ik terugkrijg! Ik krijg zo ontzettend veel kracht en liefde terug van de Vrouwe dat het meestal totaal geen moeite kost om deze tempel te onderhouden. Behalve als ik ziek ben, wat redelijk vaak gebeurt, dan heb ik de energie niet en dan hoeft het ook niet. Wat mij gaande houdt is dat het, vrijwillig, uit mijn hart komt en ik geen enkele verplichting voel.

Daar speelt het lichtje op het altaar een grote rol in. In principe brandt het 24/7 maar het gaat ook wel eens uit. Dat gebeurt alleen op momenten dat Zij me iets duidelijk wil maken, als ik iets vergeten ben of loop te klooien, en meestal weet ik dan ook wel wat.
Normaal gesproken moet ik het twee keer per dag verzorgen, maar als ik echt te ziek en te lamlendig ben om van de bank af te komen, dan blijft het lichtje gewoon branden. Dat die samenwerking er is geeft mij veel rust en dus ook motivatie. Dat houdt me gaande, dat constante contact met Haar. Zij is geen abstract begrip, maar een levende Identiteit met wie ik samenwoon in dit huis. Ook met de andere Goden op het altaar en de spirits die hier vertegenwoordigd zijn. Het lijkt alsof ik alleen leef, maar dat is absoluut niet zo!

Wat heb je nodig om priester(es) te zijn? Een bepaalde persoonlijkheid? Moet je dingen geleerd hebben? Kan iedereen het?

Wat er echt voor nodig is, is een persoonlijke band met een godheid. Daar staat of valt het mee. Je kunt niet bedenken: ‘van wie zal ik eens priesteres worden?’ Het begint met een persoonlijke band waar je steeds meer vorm aan gaat geven. Dus, het is een impopulair woord, maar devotie is het sleutelwoord voor mij. En dan moet je ook, op welke manier dan ook, geleerd hebben hoe je zo’n altaar of heilige ruimte onderhoudt. Dat kan je zelf in de praktijk leren, maar er gaat veel tijd overheen. Er komt van alles bij kijken. Je moet leren dat sommige dingen werken en andere niet.

Als je groepen gaat ontvangen en rituelen gaat leiden, heb je daar wel oefening voor nodig. Dat moet je langzaam opbouwen. Je moet begrijpen wat de essentie van een ritueel is, wat de structuur van een ritueel is en wat een ritueel doet werken. Daar kun je heel veel over lezen, maar het kan ook met vallen en opstaan – van je eigen fouten leer je altijd het meest. Je kunt van anderen leren, maar ook daarmee gaan er vele jaren overheen voordat iemand echt priester(es) kan zijn.

Het is dus niet zo als bij wicca, dat je meteen bij de inwijding priester(es) bent? Wij noemen het wel zo, maar we hebben misschien een andere betekenis bij het woord.

Ik kan daar helemaal niets mee! Er zijn tegenwoordig in Europa zoveel mensen die zich priester(es) noemen, waarvan ik denk: Waar slaat dat op? Wat doe je dan eigenlijk? Priesteren is een werkwoord. Het is iets wat je doet, het is je leven. Het is niet een titeltje dat je als een sieraad om je nek kunt hangen. Ik geloof sowieso niet in inwijding door mensen. In het gunstigste geval kan de inwijding door mensen samenvallen met een acceptatie door de Goden. Ik weet dat het in traditionele wicca nu wel degelijker toegaat, maar er zijn van die cursusjes tot priesteres, waarbij je een jaar lang een aantal weekeinden les krijgt en daarna gegarandeerd wordt ingewijd. Daar kan ik helemaal niets mee. Het betekent niets en het holt het hele begrip priesterschap uit. In alle andere religies gaan er jaren overheen voordat iemand zich priester kan noemen, maar in het moderne paganisme zijn er een stuk of acht weekendjes voor nodig.

Zijn er geen mensen die op zoek zijn – en dit is dan wat ze vinden – die zo beginnen en zich dan ontwikkelen tot ‘echte priester(es)’ in jouw termen?

Natuurlijk! Er zijn altijd mensen die zo beginnen en zich ontwikkelen tot echt priesterschap. En er zijn ook mensen die na zo’n cursus, of verschillende van die cursussen, bij mij komen 🙂 Ik vind dat de term ‘priester’ te makkelijk gebruikt wordt in het paganisme. Als je de gemiddelde paganistische priester langs de lat legt van gevestigde religies, dan wordt het ineens een niemendalletje, het paganistisch priesterschap. In het algemeen, gunstige uitzonderingen daargelaten.

Denk je dat in de gevestigde religies alle priesters dat priesterschap daadwerkelijk zo voelen en vorm geven?

Absoluut niet! Maar in ieder geval hebben ze daar wel een gedegen training gehad. In gevestigde religies heb je het probleem – dat zich ook in het paganisme voordoet – dat mensen priester willen worden om verkeerde redenen, bijvoorbeeld om macht over mensen te kunnen krijgen. Ik heb ooit om een probleem met voorouders uit te werken in een paar weken tijd vijf katholieke missen bijgewoond in vijf verschillende kerken. Er was steeds exact het voorgeschreven ritueel, met mensen die ongeveer dezelfde opleiding hebben gehad, maar het zijn werelden van verschil. De een raffelt het af als een verplichting, en er gebeurt niets. Bij de ander voel je hoe de energie stijgt en de devotie bloeit. Het was een openbaring om te zien hoe ook daar het priesterschap bij sommigen een wassen neus kan zijn. Het begint met echte devotie. Als het niet in je hart zit, als je niet een band hebt met welke Godheid dan ook, dan ben je met een lege oefening bezig.

Als je katholieken noemt en devotie, dan denk ik niet per se aan priesters. Er zijn ook nonnen en broeders die zich toewijden aan God. Er is daar verschil tussen priesters en kloosterlingen.

Nonnen zijn twijfelgevallen, in mijn definitie. In het katholicisme kunnen vrouwen geen priester worden, maar sommige vrouwen die een klooster onderhouden met gebed, zijn in mijn ogen ook priesteres.

Maar niet iedereen die devoot is, is priester. Als je een persoonlijke band onderhoudt met een Godheid, maakt dat je nog geen priester. Als ik het heb over het onderhouden van een heilige plaats, bedoel ik daarmee een heilige plaats die ook voor anderen beschikbaar is. En nog een impopulair woord: dienstbaarheid. Ook dat heeft alles met priesterschap te maken. Het verschil met een andere devote gelovige is dat die geen verplichtingen heeft jegens anderen. Een priester neemt wel verplichtingen op zich, om te beginnen het onderhoud van de heilige plaats. Dat kan een tempel zijn of een altaar in de tuin of in het bos. Dat is de dienstbaarheid aan de Goden, maar je bent als priester ook dienstbaar aan een community, hoe klein die ook is. Mijn community bestaat uit de mensen die hier komen of – soms op afstand – contact met me opnemen. Ik heb ook op me genomen om die mensen zo goed mogelijk bij te staan of hun vragen te beantwoorden. En iedereen kan mij vragen een kaarsje te branden.

Als er bijvoorbeeld een vliegtuigongeluk is gebeurd en iemand stelt op sociale media voor om kaarsjes branden, komt er ook veel kritiek. Voegt het iets toe, in jouw ogen of is er meer nodig? Hangt het misschien samen met de geest waarin je het doet?

Het is de geest waarin je het doet en het zou nooit mogen ophouden bij alleen een kaarsje opsteken, zeker als het gaat om grote problemen in de maatschappij. Kom op mensen, we hebben meer verantwoordelijkheid en dat koop je niet af door een kaarsje. Maar heel bewust een kaarsje branden en heel bewust kracht en energie sturen naar mensen die het nodig hebben, kan wel degelijk zoodjes aan de dijk zetten. Als er iets ernstigs gebeurt, is op dat moment de balans even verstoord. Ik denk dat mensen kaarsjes willen aansteken omdat ze die balans willen herstellen en ik denk dat het helpt.

Ik heb ook wel eens meegemaakt dat iemand ongeneeslijk ziek was, en dat aan vrienden en bekenden werd gevraagd om iets te doen om die persoon bij te staan: magisch werk, bidden, energie sturen, kaarsjes aansteken. Ik heb het idee dat dat geholpen heeft.

Ik ben ervan overtuigd dat het helpt – op welke manier dan ook. Het hoeft er niet in te resulteren dat iemand wonderlijk geneest maar het kan helpen dat iemand zich gesterkt voelt in het proces en extra hulptroepen uit de andere werkelijkheid krijgt, en met meer gemak de overgang kan maken. Het thema in deze tempel is altijd het versterken van de innerlijke kracht van de mensen die hier komen.

[Er gaat een wekker af. “Dat is een van mijn gebedstijden. Ik houd het vol omdat ik er één mag overslaan, ik mag het altijd rustig aan doen”.]

Alles in deze wereld is verbonden door één groot energetisch web. We hebben daar allemaal een minuscuul beetje invloed op. Daardoor kunnen we soms de balans net even om laten slaan – naar net even meer kracht, net even meer vertrouwen en net even meer hulp.

Als gebed niet zou werken, dan zouden er zich niet al tienduizenden jaren lang miljarden mensen mee bezighouden. Al die mensen zijn niet zo dom dat ze al die dingen doen zonder dat het resultaat heeft. Natuurlijk heeft het zin, maar soms maar op heel kleine schaal.

Als het wel zinloos zou zijn, zou je er dan toch mee doorgaan?

Het is nooit zinloos omdat het je in ieder geval zin geeft. Ik ben ervan overtuigd dat het meer brengt dan dit, maar al geeft het je alleen maar een gevoel van iets meer controle over het leven, alleen dat al geeft je meer kracht en dan heeft de innerlijke magie al gewerkt.

Je zegt dat je niet anders nodig hebt dan devotie om priester(es) te worden, en training om mensen te kunnen begeleiden, maar je hebt zelf nogal een brede achtergrond, je hebt sjamanistische training gehad…

Sjamanisme is de enige officiële training die ik heb gehad. Naast zes jaar les in sjamanisme heb ik een eindeloze hoeveelheid boeken over religie en rituelen gelezen. Ik heb, voordat ik mezelf priester noemde, veel geëxperimenteerd met verschillende vormen van ritueel, met het uitvoeren van (ook openbare) rituelen. Ik heb vooral ook met mensen gesproken en gediscussieerd over de zin en onzin van rituelen, de zin en onzin van rituele vormen, rituele etiquette. En ik heb ook veel gehad aan de lessen van Reclaiming-teachers.

Je noemde net ook seidr. Dat is weer een heel andere tak van sport.

Seidr vloeit voort uit mijn sjamanistische training bij Linda Wormhoudt. We hebben samen onderzoek gedaan naar de Noordwest-Europese vorm van sjamanisme en dat is seidr. Daar is haar eerste boek uit voortgekomen. Ik ben jarenlang in mijn eentje doorgegaan. Ik heb contact onderhouden met al die Spirits en op een gegeven moment dacht ik dat het goed zou zijn om de kennis die ik heb door te geven. Seidr is ineens in de mode geraakt en allerlei mensen roepen ineens dat ze aan seidr doen, maar ik zet grote vraagtekens bij wat ze doen. Ik heb zoveel in huis maar deed er niets mee. Op Facebook bleek er interesse voor te zijn, en ik leid nu twee groepjes van heel gemotiveerde mensen die seidr willen leren. Seidr is heel verweven met noordse mythen en met de Spirits van land en water.

Het meest beroemde seidr-ritueel is het hoge-zetelritueel waarin de seidhkona op de hoge zetel gaat zitten en vragen beantwoordt van aanwezigen. Dat zou je kunnen zien als de hoogste vorm van priesterschap omdat de Goden door jou heen kunnen praten. In dat tranceritueel voelen de Goden zich vrij om door jouw lichaam te komen, om te praten, te bewegen, te eten en drinken.
In Nederland is daar niet zo heel veel over bekend. In Amerika wordt er meer – en meer openlijk – over geschreven en gepraat. Hoewel er in Nederland ook verschillende mensen zijn die zich hiermee bezighouden en die weten waar ze mee bezig zijn.

In principe gebeurt het in andere religies ook, en het is de essentie van Drawing Down the Moon in wicca. Het is de ultieme vorm van dienstbaarheid je zo open te stellen voor de Goden dat ze jouw lichaam kunnen overnemen.

Dat zal niet door iedereen in wicca op deze manier gebeuren. Als je een opleiding in wicca hebt gehad van mensen die dit niet zelf kunnen, kun je dan leren hoe je je open kunt stellen voor de Goden?

Het heeft alles te maken met vertrouwen en je ego zo ver mogelijk opzij kunnen zetten. Ieder mens heeft een ego nodig, anders kun je niet overleven, maar op zo’n moment moet je dat opzij kunnen zetten. Sommigen zijn daar zo goed in dat ze helemaal worden overgenomen, dat hun ego helemaal verdwijnt. Dat kan ik niet. Ik zit altijd op de achterbank en weet nog wat er gebeurt. Er zijn verschillende gradaties van trance: van heel licht tot heel diep en alles ertussenin. In bijna ieder ritueel dat ik leid, zingt de Godin door me heen en soms spreekt Ze ook. Ik hoef daar niet bewust veel voor te doen, maar ik werk dagelijks aan mijn band met Haar. Dus ik hoef alleen maar in een lichte trance dat toe te laten en dan gebeurt het gewoon. Ik weet dat veel mensen dat kunnen, maar dat zijn wel mensen die een band hebben met hun Godheid. Bij sommigen gebeurt het spontaan, ook als ze helemaal niet in een ritueel zijn. Bij gebrek aan een beter woord: dat is een hele intieme gebeurtenis. Als een God zegt: “Ik gebruik jouw lichaam even” – dat de energie van een Godheid door je heen komt – dichterbij een Godheid kun je niet komen. In diepe meditatie kun je diezelfde intimiteit bereiken, maar dan ga jij op in ’t goddelijke. Als het goed gaat, is het iets heel fijns.
Ken je het boek van Raven Kaldera²? Die schrijft uit eigen ervaring en heeft het boek samen geschreven met een santero – in Santeria is hier ook heel veel ervaring mee – en er komen ook anderen aan het woord die vanuit eigen ervaring spreken. Als het onderwerp je interesseert, raad ik je dit boek absoluut aan.

Trance kan je trainen en bezetenheid ook, maar sommige mensen kan het ook spontaan overkomen. De eerste keer dat het mij op de hoge zetel overkwam, wist ik helemaal niet dat het kon gebeuren. Toen Linda en ik met onze experimenten bezig waren, wilde niemand er met ons over praten.

Er zijn bepaalde technieken en er zijn overeenkomsten in verschillende tradities. In seidr gaat het om zingen, om een speciale zetel, en soms om bepaalde kledingstukken.
Ik heb veel video’s over Taiwan gezien waar in bepaalde tempels ook bezetenheidsrituelen zijn. Ook daar is er een bepaald soort muziek, een bepaalde aanroep, een speciale stoel waar het medium op plaatsneemt en bepaalde kleding die wordt aangetrokken. En dan komt de Godheid in ze. In wisselende volgorde, want vaak kom eerst de Godheid in ze en dan krijgen ze die kleding aan. Ik vind het heel interessant die overeenkomsten te zien met wat er bijna aan de andere kant van de wereld gebeurt. Het lijkt iets universeels te zijn.

Af en toe experimenteren we met een groepje vertrouwde mensen. Het kan een overweldigende ervaring zijn – niet iets om zomaar mee te experimenteren of aan te klooien. Want wat moet je doen als je een ervaring krijgt en het niet aan blijkt te kunnen? Als je bijvoorbeeld een Spirit uitnodigt die je niet meer wil verlaten? Als je denkt dat je een God aantrekt maar er een trickster-spirit op af komt die hele andere dingen gaat doen dan jij verwacht? Er zitten ontzettend veel risico’s aan dit werk. Dat kan echt alleen door mensen gedaan worden die veel ervaring hebben met hun Goden en Spirits.

Je hebt al verteld wat het oplevert, maar wat kost het priesterschap je?

[Stilte]

Vind je het zo vanzelfsprekend om je leven in dienst te stellen van de Godin dat het niet meer voelt als opoffering?

Het voelt niet als een opoffering. Rationeel gesproken wel: ik heb mijn huiskamer en mijn privacy opgeofferd en ik ga vijf keer per dag naar het altaar. Maar het voelt als een natuurlijk iets. Ik krijg er zoveel voor terug: het is geen offer.

Ik kan me voorstellen dat het niet voor iedereen op elk moment van zijn leven uitkomt. Als je bijvoorbeeld op het ‘Pad van het Haardvuur’ bent: kleine kinderen hebt.

Inderdaad. Het moet in je leven passen. Het is een roeping, maar ook al voel je de roep, dan ben je nog niet altijd in de gelegenheid daar gehoor aan te geven. Maar je kunt al wel een band met je Godheid opbouwen. Hoe langer je werkt met de Godheid, hoe sterker je priesterschap ooit wordt.
Een vergissing die veel gemaakt wordt is dat als je een persoonlijke band hebt met een Godheid, dat je dan meteen priester zou zijn. Elke religie heeft vele gewone gelovigen en een paar mensen die de rol van priester vervullen. Je bent niet minder als je gewone gelovige bent. Priester is een beroep dat niet belangrijker is dan bakker of schooljuf. Verplegers zijn misschien belangrijker in het leven dan priesters. Wat ik mis in het moderne paganisme zijn juist die gewone gelovigen. Als je jezelf helemaal toewijdt aan Hekate, dan hoef je nog geen priesteres te zijn van Hekate. Miljoenen mensen op de wereld zijn toegewijd aan Maria, of aan Jezus, of Allah, of Durga, en die hoeven ook niet meteen priester te worden.

Misschien is het een kwestie van definitie. Ik vond het juist zo mooi aan wicca dat je zelf priester bent, dat je zelf contact zoekt – en legt – met het goddelijke en dat er geen bemiddelaar staat tussen jou en de Goden.

Maar ik ben ook geen bemiddelaar tussen Goden en mensen. Goed dat dit nog even aan de orde komt! Ik sta absoluut niet tussen mensen en Goden in. Ik ben een wegwijzer. Het enige dat ik hier doe is een kanaal onderhouden waardoor het voor sommige mensen makkelijker is om hun band met hun persoonlijke Godheid te ervaren. Mijn doel is dat mensen hier een paar keer komen en me daarna nooit meer nodig hebben. Mensen komen wel terug, maar dat is niet omdat ze me nodig hebben maar om te delen. Als er een thema-avond is, is het mooiste als mensen een band met hun Goden hebben en die ervaringen delen. Dan voel je de energie stijgen, en dat is zo mooi, juist dat delen, en het vinden van zielsverwanten.