Smeerwortel (Symphytum officinale L.)
Smeerwortel, ook wel de Nederlandse arnica genoemd. Verzachtend, pijnstillend. Haalt overtollig vocht weg, verbetert de doorbloeding, vermindert zwellingen, bevordert de genezing, bij spier- en zenuwpijn, blauwe plekken, verstuikingen en builen. Bij herstel van weefsels, botten en littekens (ook oudere littekens).
Helpt deze plant echt bij verstuiking en kneuzingen?
Smeerwortel staat al lang bekend om zijn helende werking bij kneuzingen, verstuikingen en breuken. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat de stof allantoïne het weefsel rond de wond aanzet tot nieuwe groei. De bladeren werken samentrekkend en helen wonden. In oude boeken vind je weleens de naam heelwortel in plaats van smeerwortel.
Als je op zoek bent naar smeerwortel, ga dan eens kijken in vochtige bermen of langs beken.
Je zal daar grote bladeren zien die een beetje op zuringbladeren lijken. Voel eens aan zo’n blad. Als het ruw behaard is, heb je waarschijnlijk met smeerwortel te doen. Vanaf mei tot augustus komen er beige, purperen of roze bloemen op. De stengel staat 40 tot 80 cm boven de grond met zijn dikke, ruwe, lancetvormige bladeren. De wortels zitten tamelijk diep in de grond; ze zijn zwart aan de buitenkant en wit van binnen en als je ze opensnijdt, komt er een witte waterachtige vloeistof uit. Daarom heet de plant ook smeerwortel. In de Latijnse geslachtsnaam Symphytum hoor je het Griekse werkwoord sumphuein en dat betekent samengroeien. De naam officinalis verklapt ons dat de kloosterlingen hem zeker in de kloostertuin hadden staan.
Hoe maak ik best een tinctuur van deze plant?
Het beste is het de wortel in het voorjaar te oogsten, als de bladeren net boven de grond komen, omdat dan alle groeikracht nog in de wortel zit. Was de zwarte peen, schrap hem met een mesje of probeer een dunschiller, snij hem in kleine stukjes en doe een glazen pot driekwart vol; aanvullen met bijvoorbeeld brandewijn van 35% totdat de wortelstukjes onder de alcohol staan.
Zet de pot op een donkere plek (bijvoorbeeld in een keukenkastje) en schud hem de eerste week elke dag even; de smeerwortel mag niet boven de alcohol uitkomen.
Laat ongeveer 4-6 weken staan, dan zeven door een dunne doek of een plastic of roestvrijstalen zeef, goed uitpersen zodat er een droge koek overblijft. Daarna nog een keer filteren door een koffiefilter om de fijnere stofdeeltjes eruit te halen.
Giet de tinctuur in donkere (pipet)flesjes, maak etiketten met de naam en productiedatum en gebruik het symbool Ø om aan te geven dat het een onverdunde = oertinctuur is.
Een aantal malen per dag een paar druppels licht inwrijven, masseren is niet nodig.
Als je deze tinctuur wil gebruiken op een beschadigde huid, smeer dan eerst een beschermende laag zalf over de wond en doe er dan een doekje met die tinctuur op. De alcohol in de tinctuur zou je huid kunnen irriteren. Drie keer per dag het kompres vervangen.
Kan je smeerwortel nog op een andere manier gebruiken?
Je kan inderdaad nog meer doen met smeerwortel. Zo kan je je arme, getergde rug eens extra verwennen met een afkooksel van smeerwortelbladeren.
Doe die bladeren in een emmer en giet er kokend heet water op. Na 20 minuten is het aftreksel klaar. De bladeren vis je eruit, want die wriemelen zo als je in je bad zit… Voeg dit aftreksel toe aan je badwater. Blijf 15 minuten genieten in je warme bad; je komt er als herboren uit.
Smeerwortel valt niet onder de eetbare gewassen, dit in verband met het hoge gehalte aan pyrrolizidine-alkaloïden die bij hogere dosering schadelijk zijn voor de lever.